Ηλίας Πετώνης, ο τελευταίος των 117 ατρόμητων που κλείστηκαν στο Χάνι της Γραβιάς

Ηλίας Πετώνης, ο τελευταίος των 117 ατρόμητων που κλείστηκαν στο Χάνι της Γραβιάς στις 8 Μαΐου 1821 απέναντι στους 8.000 ντελήδες του Ομέρ Βρυώνη, σε φωτογραφία του 1890 και σε ηλικία 100 ετών.....

Πέθανε πλήρης ημερών το 1896 σε ηλικία 106 ετών.

Ήταν Μανιάτης και το πραγματικό του όνομα ήταν Ηλίας Κατσάκος.Το προσωνύμιο Πετώνης, που υιοθέτησε ως επίθετο, του το προσέδωσε ο ίδιος ο Οδυσσέας Ανδρούτσος για την ευλυγισία και την ταχύτητα του στον ορεινό πόλεμο.

Ευτύχησε να συμμετάσχει ως επιζών στα εγκαίνια του μνημείου στο Χάνι της Γραβιάς την Κυριακή 29 Μαΐου 1888 παρουσία του Βασιλέως Γεωργίου Α'.Στα εγκαίνια του μνημείου που υπάρχει στο σημείο που βρισκόταν το χάνι έως σήμερα, αναζητήθηκαν κι άλλοι επιζώντες της θρυλικής μάχης. Εντοπίστηκαν τέσσερις. Ο Ανδρέας ή Ανδρίτσος Λαΐνης, ο  Ηλίας Πετώνης, ο Ανδρέας Ηλιόπουλος και η χήρα του Παρασκευά Κουρκουμέλη με τις δύο κόρες της.

Μία από τις σπάνιες φωτογραφίες ηρώων της Επανάστασης που έχουν σωθεί. Σημειωτέον ο άνθρωπος αυτός γεννήθηκε το 1790, την εποχή δηλαδή που άνθησε ο Ελληνικός Διαφωτισμός, με κυριότερους εκπροσώπους τον Αδαμάντιο Κοραή και το Ρήγα Φεραίο. Δηλαδή είναι από τους λίγους (ίσως ο μοναδικός) Έλληνας που γεννήθηκε το 18ο αιώνα, έζησε το μεγαλύτερο μέρος του 19ου, στο μεταίχμιο με τον 20ο, και έχουμε πραγματική εικόνα του προσώπου του.

Γιώργος Λίγγρης