Με αφορμή το βιβλίο του Νικολάου Μανέτα "Ένας Ήρωας που δεν τιμήθηκε" και την αναφορά του βιβλίου στη μάχη του Άργους Ορεστικού

 

Κύριε Διευθυντά.

Την Κυριακή 19.10.2023 είχα την χαρά και την τιμή να παραστώ στην παρουσίαση του βιβλίου του Σουβαλιώτη Νικολάου Μανέτα «Ένας Ήρωας που δεν τιμήθηκε»....

στην κατάμεστη αίθουσα της Δημοτικής βιβλιοθήκης της Πολυδρόσου, μία εκδήλωση που τόσο πετυχημένα διοργανώθηκε από εσάς.

 Μετά από μία πρώτη ανάγνωση του πονήματος, επιτρέψτε μου να αναφερθώ στη μάχη του ‘Αργους Ορεστικού (13-15 Απριλίου 1941), στην οποία συμμετείχε ο Ήρωας Λουκάς Μανέτας μαζί με άλλους ‘Ηρωες Σουβαλιώτες (σελίδες 21-22).

Ο μετέπειτα Α.Γ.Ε.Σ. Στρατηγός Ευστάθιος Λιώσης (ο στρατηγός επέμενε στο ωμέγα) και η μάχη στο Άργος Ορεστικό :

Πηγή : https://el.metapedia.org/wiki/Ευστάθιος_Λιώσης

…Στην κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1940 ο Συνταγματάρχης Λιώσης υπηρετούσε ως Διοικητής Πεζικού της ΧΙΙΙ Μεραρχίας στην Ελληνοαλβανική μεθόριο στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου. Καθοριστική ήταν η συμβολή του στην έκβαση της μάχης στο Άργος Ορεστικό το διάστημα από τις 13 έως τις 15 Απριλίου 1941, στην οποία συμμετείχε με το βαθμό του Συνταγματάρχη, ως Διοικητής των Δυνάμεων Πεζικού της XIII Μεραρχίας Πεζικού, γνωστής ως Μεραρχία Αρχιπελάγους, με Διοικητή τον τότε Υποστράτηγο Σωτήριο Μουτούση. Ο Λιώσης κατάφερε με ολιγάριθμες δυνάμεις να συγκρατήσει την επίλεκτη Μεραρχία των S.S., της σωματοφυλακής του Αδόλφου Χίτλερ, τη γνωστή ως «Λάιμπστανταρτ Άντολφ Χίτλερ», χωρίς να διαθέτει καν αντιαρματικά όπλα. Χάρη στο σχέδιο πυρός πυροβολικού που είχε καταστρώσει, οι Γερμανοί υπέστησαν τρομακτική φθορά, τελικά όμως επικράτησαν, χάρη στην αεροπορική τους υπεροχή. Με την ηρωική της αντίσταση η Μεραρχία Αρχιπελάγους εξασφάλισε τον απαραίτητο χρόνο διαφυγής στις Ελληνικές δυνάμεις που οπισθοχωρούσαν από την περιοχή της Βορείου Ηπείρου και κινούνταν προς την Ελληνική ενδοχώρα.

Τον Μάιο του 1941 στην Αθήνα, ο Διοικητής της 1ης Γερμανικής Θωρακισμένης Ταξιαρχίας των S.S., ο υποστράτηγος Γιόζεφ Ντήτριχ, [Josef «Sepp» Dietrich], διοικητής της 1ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας, ζήτησε να συναντήσει τον Διοικητή της Μεραρχίας που παρέταξε με αριστοτεχνικό τρόπο και ενέπνευσε τους ελάχιστους Έλληνες στρατιώτες της μάχης του Άργους Ορεστικού. Μετά την άρνηση του Σωτήρη Μουτούση να συναντηθεί με τον Ζεπ Ντήτριχ, κλήθηκε ο Λιώσης, μέσω του Υπουργείου Άμυνας, στο Φρουραρχείο της κατεχόμενης Αθήνας, όπου συναντήθηκε με τον Ντήτριχ. Ο Λιώσης σημείωσε στον χάρτη τις θέσεις των μονάδων του όπως τις είχε συντονίσει -ΙΙΙ/22 Τάγμα Πεζικού, 2ο Τάγμα Πολυβόλων Θέσεως, 13η Ομάδα αναγνωρίσεως, Ι/23 Τάγμα Πεζικού. Γεμάτος απορίες κι εκνευρισμένος ο Γερμανός Στρατηγός κατηγόρησε τον Συνταγματάρχη Λιώση ότι παραποιεί σκόπιμα τα γεγονότα και τα στοιχεία της μάχης, καθώς θεωρεί αδύνατον τόσο λίγες δυνάμεις να καθήλωσαν μια Μεραρχία S.S. για ολόκληρη ημέρα. Ακολούθησε δίωρη συζήτηση μεταξύ του Γερμανού και του Λιώση, στο τέλος της οποίας ο Ντήτριχ «συνεχάρη ζωηρώς» τον Λιώση και του ζήτησε να διαβιβάσει τα συγχαρητήρια του και στον Διοικητή της Μεραρχίας.

Και λίγα !! λόγια για τον Α.Γ.Ε.Σ. Στρατηγό Ευστάθιο Λιώση (1891-1953).

Γεννήθηκε στα Λιόσια, όπου υπάρχουν προτομή του, αλλά και ανδριάντας του στην πλατεία μπροστά στο Δημαρχείο, χώροι και οι δύο από παλαιά δωρεά του Στρατηγού !!

…το 1910 μετά από επιτυχείς εξετάσεις εισήχθη πρώτος μεταξύ των συνυποψηφίων του στην Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών [2] του Ελληνικού Στρατού. Παράλληλα με τις σπουδές του στην Στρατιωτική σχολή επέλεξε να παρακολουθεί μαθήματα στην Νομική Σχολή του σημερινού Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο κανονικό δίκαιο.

…Ο Λιώσης με το βαθμό του Λοχία πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και με το τέλος τους προήχθη στο βαθμό του Ανθυπασπιστού. Συμμετείχε στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού στο 3ο Σύνταγμα Πεζικού, και πολέμησε στις μάχες του Σαρανταπόρου, των Γιαννιτσών και διακρίθηκε ιδιαίτερα στη Μάχη της Μανωλιάσης Μπιζανίου στην Ήπειρο. Το 1916 προήχθη στο βαθμό του Υπολοχαγού ενώ το 1918 συμμετείχε στις μάχες στο πολεμικό μέτωπο της Μακεδονίας. Το έτος 1919, Λοχαγός πλέον, πήρε μέρος στην εκστρατεία της Μεσημβρινής Ρωσίας, της σημερινής Ουκρανίας.

…Το 1919 απονεμήθηκε στον Λιώση ο Πολεμικός Σταυρός Γ' Τάξεως διότι «ως διοικητής Λόχου οδήγησεν τον Λόχον του κατά την επίθεσιν υψωμάτων Νοτίως του Αιδινίου κατά τας συμπλοκάς ανατολικώς της πόλεως και κατά την εκβίασην της διαβάσεως της γέφυρας μετ’εξαιρετικής ικανότητας ήγαγε προς τα εμπρός εις όλας τας περιπτώσεις μετ’ ακρατήτου ορμής». Ακολούθησε η δράση του στις μάχες των Μαρμάρων, του Μπαργκάμ, του Ουσάκ, του Τσεντίζ, του Εσκή Σεχίρ, του Αφιόν Καραχισάρ, η μάχη του Τσαμ-Τεπέ και τέλος η λυσσώδης μάχη του Κάλε Γκρότο, η περίφημη μάχη της Άγκυρας. Ο Διοικητής του Συνταγματάρχης Γεώργιος Κονδύλης έγραψε χαρακτηριστικά ότι «...ο Λοχαγός κ. Ευστάθιος Λιώσης, ανεδείχθη αληθής ήρως εν τας επιθέσεις ας εξετέλεσεν. Μέγα μέρος της νίκης οφείλεται εις τον λαμπρόν τούτον εργάτην του πολέμου. Σπανίως ο πόλεμος έχει να επιδείξει επεισόδια τοσούτου ηρωισμού». Στη μάχη του Καρά Τεπέ, όταν ο Λιώσης διείδε τον κίνδυνο που διέτρεχε το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων του Αντισυνταγματάρχη Νικολάου Πλαστήρα, παραβίασε τους στρατιωτικούς νόμους και εξέδωσε διαταγή χωρίς την έγκριση του πρίγκιπα Ανδρέα, τότε Διοικητή του Β' Σώματος Στρατού, του αδερφού του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α', διατάζοντας το Συνταγματάρχη Γεώργιο Ζήρα, να επιτεθεί και να καλύψει τα πλευρά του Συντάγματος του Πλαστήρα.

…Το 1923 ο Λιώσης προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη και το 1926 εκπαιδεύτηκε ως αλπινιστής στη Γαλλία. Το 1928 αποφοίτησε από την Ανωτέρα Σχολή Πολέμου και το 1930 προήχθη σε Αντισυνταγματάρχη, οπότε και τοποθετήθηκε Επιτελάρχης της ΧΙΙ Μεραρχίας Κομοτηνής. Το 1933 τοποθετήθηκε ως εκπαιδευτής στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, ενώ το 1934 προήχθη στο βαθμό του Συνταγματάρχη και ορίστηκε Επιτελάρχης του Α' Σώματος Στρατού. Το 1938 τοποθετήθηκε ως Στρατιωτικός Ακόλουθος στην Ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι και παράλληλα του ανατέθηκαν καθήκοντα Στρατιωτικού Αντιπροσώπου της Ελλάδος στην Κοινωνία των Εθνών [Κ.Τ.Ε.], οργάνωση που λειτουργούσε τα χρόνια πριν την δημιουργία του Ο.Η.Ε., του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ο τότε Πρέσβης της Ελλάδος στο Παρίσι Νικόλαος Πολίτης έγραψε για τον Λιώση: «....είναι η πρώτη φορά από δεκαετίας καθ’ ήν η ενταύθα πρεσβεία μας έσχεν ακόλουθον κύρους και τόσης αποδόσεως». Στη διάρκεια της διετούς υπηρεσίας και παραμονής του στο Παρίσι, ο Λιώσης φοίτησε Σχολή Πολιτικών Επιστημών των Παρισίων, την «Ecole Libre des Sciences Politiques», ολοκληρώνοντας έτσι μια επίσης εντυπωσιακή ακαδημαϊκή σταδιοδρομία.

…Σύμφωνα με τον συγγραφέα Κωνσταντίνο Καζάνη [4] τις πρώτες ημέρες της Κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, ο Λιώσης μαζί με τους συναδέλφους του Θρασύβουλο Τσακαλώτο, Κωνσταντίνο Δόβα, Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλο, Στυλιανό Κιτριλάκη, και Αγαμέμνονα Φιλιππίδη συμμετείχε στην οργάνωση «Επιτροπή Συνταγματαρχών», αλλά και στην αντιστασιακή οργάνωση «Θέρος», η οποία είχε σκοπό την προώθηση αξιωματικών στη Μέση Ανατολή ή στις ανταρτικές οργανώσεις καθώς και τη συλλογή πληροφοριών. Το 1943 ο Λιώσης διέφυγε στην Μέση Ανατολή, όπου το 1944 του ανατέθηκαν καθήκοντα Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού στο Κάιρο.

…Ο Λιώσης αν και δικαιούνταν προαγωγής σε Υποστράτηγο, αρνήθηκε με δύο επιστολές του προς το Βασιλιά Γεώργιο Β' οποιαδήποτε προαγωγή μέχρι την απελευθέρωση. Η μεταπολεμική κυβέρνηση συνεργασίας με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη προχώρησε σε εκτεταμένες αλλαγές στην ανώτατη στρατιωτική ηγεσία. Η Κυβέρνηση επέλεξε στις τοποθετήσεις των διοικήσεων των μάχιμων μονάδων και των Υπηρεσιών να μην κάνει χρήση του κανόνα της αρχαιότητος, αλλά να αξιοποιήσει τον κανόνα της κατ’ επιλογήν τοποθετήσεως με βάση την επαγγελματική επάρκεια και την πολεμική δράση, εισάγοντας στον Ελληνικό Στρατό και το βαθμό του Ταξιάρχου. Στο πλαίσιο των γενικότερων αλλαγών στη στρατιωτική ηγεσία, ανατέθηκαν στον Λιώση καθήκοντα Γενικού Επιθεωρητή Στρατού [5].

…Το 1946 προήχθη στο βαθμό του Αντιστρατήγου, όμως το 1948 υπέστη βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο και αποστρατεύθηκε.

Τελειώνοντας :

…Ο Ευστάθιος Λιώσης υπήρξε ο κομιστής των σχεδίων των οχυρών Ρούπελ από την Γαλλία μετά την την συνεργασία του με τον Στρατηγό Σαρλ ντε Γκολ. Δώρισε εκτάσεις στην περιοχή της Εκάλης για να δημιουργηθούν κατοικίες για στρατιωτικούς, ενώ η συνοικία Ρίμινι στην περιοχή Νέα Λιόσια έχει κτιστεί σε εκτάσεις που παραχώρησε, καθώς επίσης και το γνωστό ως Άλσος Τρίτση απλώνεται σε έκταση που δωρήθηκε από την οικογένεια Λιόση στην Ελληνική Βασιλική οικογένεια. Ο αντιστράτηγος Ευστάθιος Λιώσης παρασημοφορήθηκε δεκατέσσερις φορές και τραυματίστηκε τρεις φορές. Η μορφή του κοσμεί την αίθουσα του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου του Γενικού Επιτελείου Στρατού στην Αθήνα. Το όνομα του δόθηκε στην Τάξη 2004 των Αποφοίτων στης Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών του Στρατού Ξηράς. Ανακηρύχθηκε μέγας ευεργέτης και δωρητής της πόλεως των Άνω Λιοσίων και τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του [6] πραγματοποιήθηκαν από το Δήμο Φυλής το μεσημέρι της Τετάρτης 21 Μαΐου 2014. Στην εκδήλωση συμμετείχαν οι απόγονοι του στρατηγού, ο εγγονός του Ευστάθιος Κατσαρός-Λιώσης, ανώτερος υπάλληλος της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, καθώς και η εγγονή του, Κωνσταντίνα-Μαρία Γαλανάκη.

Προτείνεται να παρακολουθήσετε τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Στρατηγού μπροστά από το Δημαρχείο των Άνω Λιοσίων (τότε Φυλής) στις 21.5.2014 με τον υπέροχο πανηγυρικό της ημέρας από τον στρατιωτικό Γεώργιο Πραχαλιά  στη διεύθυνση

https://www.youtube.com/watch?v=Sevi29lTMnc

υγ1 : Κύριε Διευθυντά  συγχωρήστε μου την πολυλογία, αλλά ο Στρατηγός Λιώσης είναι από χρόνια ιδαίτερο σημείο μελέτης για μένα.

υγ2 : Να προσθέσω επίσης ότι η σύζυγός μου Κωνσταντίνα-Μαρία Γαλανάκη είναι εγγονή του Στρατηγού.

Ευχαριστώ για την φιλοξενία

Ανάργυρος Μύρωνος Γαλανάκης