Η Κατερίνα Παναγιωτοπούλου συζητά με τον γεωπόνο, ιστορικό και συγγραφέα Γιάννη Σκορδά

 

Άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών μιλούν για τη ζωή και το έργο τους

 

ΤΑΜΙΕΥΜΑ ΔΙΑ ΛΟΓΟΥ

Η εφημερίδα μας συνεχίζει την προσπάθεια να προτείνει στους αναγνώστες της ανθρώπους της γραφής και της τέχνης, που κατάγονται από την περιοχή μας ή την επέλεξαν για δικό τους τόπο. Αυτή τη φορά έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε στη Λογοτεχνική Σελίδα μας, «Ταμίευμα Δια Λόγου», τον συγγραφέα Γιάννη Σκορδά, ο οποίος γεννήθηκε το 1949 στην Αμφίκλεια Λοκρίδας/Φθιώτιδας. ....

Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη γενέτειρά του και σπούδασε γεωπόνος στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών (σημερινό Γεωπονικό Πανεπιστήμιο). Εργάστηκε για πολλά χρόνια στη Διεύθυνση Γεωργίας στην Άμφισσα και συνταξιοδοτήθηκε το 2007. Διαμένει μόνιμα στην Ιτέα Φωκίδας, όμως δεν παραλείπει να επισκέπτεται συχνά τη γενέτειρά του.

Έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία με θέματα εμπνευσμένα από την ιστορία και τη λαογραφία της ιδιαίτερης πατρίδας του. Αυτά είναι: Οι νερόμυλοι του Δαδιού (εκδ. Γραφικές Τέχνες Αρχέτυπο, Αθήνα, 2010), Τα σχολεία στο Δαδί τον 18ο και 19ο αιώνα (2011), Αμφίκλεια (Δαδί)- Ιστορικά Θέματα (2013), Βιομηχανίες-Βιοτεχνίες Δαδιού (έκδοση Δήμου Αμφίκλειας- Ελάτειας, Λαμιακός Τύπος, 2014), Οι βρύσες του Δαδιού (Λαμιακός Τύπος, 2014), Αμφίκλεια (Δαδί) Θέματα Αρχαίας και Νεότερης Ιστορίας (2016), Παραδοσιακά Επαγγέλματα και Επαγγελματίες της Αμφίκλειας (Μέμφις, Αθήνα, 2017), Ιστορικές Οικογένειες του Δαδιού (Μέμφις, Αθήνα, 2018), Αμφίκλεια(Δαδί) Ιστορικές Έρευνες (Μέμφις, Αθήνα, 2019), Το παλιό Δαδί, 1830-1940 (Μέμφις, Αθήνα, 2020), Δαδί 1940-1944 Αληθινές Ιστορίες της Κατοχής (Μέμφις, Αθήνα, 2021), Αμφίκλεια (Δαδί) Οι δρόμοι του νερού (Μέμφις, Αθήνα, 2022). Έτοιμα προς έκδοση είναι ακόμα δύο βιβλία: το ένα τιτλοφορείται Τοπωνύμια της Αμφίκλειας και το δεύτερο Η βασική εκπαίδευση στο Δαδί-Η ιστορία του Δημοτικού Σχολείου. 

ΠΑΝΑΤΙΩΤΟΠΟΎΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η επιλογή σπουδών στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο προϋποθέτει αγάπη για τη φύση, τη γη, τα δέντρα, τα φυτά. Πόσο βοήθησε σε αυτή η καταγωγή σας και η επαγγελματική σχέση της οικογενείας σας με τη γη; 

Γ.Σ.: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αμφίκλεια, η οποία στήριζε πάντα την οικονομία της στη γεωργική παραγωγή. Η σχέση των κατοίκων της με τη γη είναι για όλους σχέση ζωής. Σαν παιδί, τα μεγάλα γεωργικά μηχανήματα με εντυπωσίαζαν πολύ. Η καθημερινή επαφή μου με τα γεωργικά προϊόντα μού χάρισε νωρίς γνώσεις και οικειότητα με αυτά. Σιγά σιγά διαμόρφωσαν μέσα μου και την ανάγκη να σπουδάσω τη γη για να μπορώ να βοηθήσω τους ανθρώπους που κοπίαζαν τόσο πολύ και που γι’ αυτό περιέβαλαν με τόση εκτίμηση τους γιατρούς και τους γεωπόνους. 

Κ.Π.: Με την επιστημονική σας κατάρτιση, τη γνώση σας για την ανάπτυξη των φυτών και τη συνεργασία με το Περιβαλλοντικό Κέντρο Άμφισσας εντοπίσατε, προσδιορίσατε και φωτογραφήσατε, με επαγγελματία φωτογράφο, φυτά των βουνών της Στερεάς Ελλάδας (Παρνασσού, Βαρδουσίων, Γκιώνας και Οίτης). Πόσο δύσκολο ήταν αυτό το εγχείρημα, πόσο διήρκησε και ποια ήταν τα αποτελέσματα; 

Γ.Σ.: Πρέπει να σας πω ότι το  κύριο «χόμπι» μου για είκοσι περίπου χρόνια ήταν η ορειβασία. Περπατώντας στα βουνά, αρκετές φορές κάθε χρόνο, ερχόμουν σε επαφή πρώτα απ’ όλα με τα φυτά που συναντούσα στο δρόμο μου. Αρχικά οι γνώσεις μου για την ταυτοποίηση του κάθε φυτού ήταν περιορισμένες. Πολύ γρήγορα μού γεννήθηκε η επιθυμία ν’ ασχοληθώ με το όνομα του κάθε φυτού και να κάνω μία βοτανική συλλογή από τα φυτά που συναντούσα στις πεζοπορίες μου. Δημιουργήθηκε έτσι μία σημαντική βοτανική συλλογή αποξηραμένων φυτών, η οποία κάποια στιγμή πρέπει να αξιοποιηθεί. 

Κ.Π.: Το ευρήματα των χρόνιων ερευνών σας για τη χλωρίδα των βουνών μας παραμένουν αναξιοποίητα. Γιατί συμβαίνει αυτό; 

Γ.Σ.: Αυτό το υλικό είναι πολύ ευαίσθητο και χρειάζεται συνεχή φροντίδα, γιατί εύκολα καταστρέφεται. Ήλπιζα ότι θα έπαιρνε τη θέση του στο Περιβαλλοντικό Κέντρο, που δημιούργησε ο Δήμος στις παλιές παιδικές κατασκηνώσεις στον Παρνασσό. Το Κέντρο αυτό δεν ολοκληρώθηκε ποτέ παρά τις άρτιες εγκαταστάσεις του και τον ειδικό εξοπλισμό που απέκτησε και, όπως πληροφορήθηκα, παραμένει ακόμη στις κλειστές συσκευασίες. Ίσως στο μέλλον κάποιος φορέας αναλάβει να αξιοποιήσει και να συντηρήσει όλο αυτό το υλικό. 

Κ.Π.: Αν όλη αυτή η συσσωρευμένη γνώση είχε στεγαστεί σε κάποιο χώρο του Δήμου, ώστε να διασφαλιστούν τα αποτελέσματα τής δια βίου έρευνάς σας, για να μπορούν να τα επισκέπτονται τόσο τα παιδιά όσο και οι μεγάλοι, θα είχε να προσφέρει πολλά περισσότερα. Το βλέπετε εφικτό;  

Γ.Σ.: Όπως προανέφερα όλο το υλικό θα ήταν διαθέσιμο μόνο για ειδικούς, λόγω του κινδύνου της καταστροφής του. Ένα μέρος με βασικά είδη χλωρίδας της περιοχής μπορεί να εκτεθεί σε κάποιο χώρο για να τα γνωρίσουν και εκείνοι που θα ήθελαν να μάθουν κάτι περισσότερο γ’ αυτά. Πριν μερικά χρόνια είχε γίνει έκθεση με εκατό περίπου είδη φυτών της περιοχής στο Αίθριο του Πολιτιστικού Κέντρου της Αμφίκλειας και είχε μεγάλη επισκεψιμότητα. Εκείνο που θα ευχόμουν είναι να γίνει ένα μικρό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το οποίο πέραν των άλλων θα είχε και τη βοτανική μου συλλογή. 

Κ.Π.: Απ’ όσα γνωρίζουμε παρουσιάσατε κάποια από τα αποτελέσματα των έρευνών σας σε σχολεία της Φωκίδας. Σε μια εποχή όπου η Οικολογική γνώση έχει κατασταλάξει στην αντίληψη των πολιτών μήπως θα ήταν αναγκαίο να συνεχιστεί η προσπάθεια ενημέρωσης και στα υπόλοιπα σχολεία των Περιφερειών της Στερεάς Ελλάδας; 

Γ.Σ.: Από την εμπειρία που έχω αποκτήσει ασχολούμενος πολλές δεκαετίες με θέματα περιβάλλοντος, έχω τη γνώμη ότι ένα Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην πόλη θα έδινε τη δυνατότητα και σε μαθητές και σε οποιονδήποτε άλλο ενδιαφερόμενο να γνωρίσει καλύτερα τον φυσικό κόσμο που μας περιβάλλει. Σε συνδυασμό με ένα Μουσείο Γεωργικών Μηχανημάτων και Εργαλείων –η προσπάθεια έχει ξεκινήσει από τον πρώην Πρόεδρο της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Δημήτρη Σκλαβούνο– ακόμα και με ένα Μουσείο της πόλης της Αμφίκλειας, π.χ. στο οίκημα Κυριαζή-Σκλαβούνου, θα έδινε τη δυνατότητα σε πολλούς να επισκεφθούν την Αμφίκλεια αφού θα είχαμε κάτι αξιόλογο να τους δείξουμε. 

Κ.Π.: Εκτός των ερευνών σας για τα φυτά έχετε και πλούσιο ιστορικό ερευνητικό έργο. Πώς διεξάγετε τις έρευνές σας; Κάθε μία ξεχωριστά ή συνδυαστικά; 

Γ.Σ.: Η ιστορική έρευνα πιστεύω ότι απαιτεί προπάντων μεράκι αλλά και καλή γνώση της ιστορίας του τόπου στον οποίο ζούμε, μέσα από τη διαθέσιμη κάθε φορά σχετική βιβλιογραφία. Στη συνέχεια πρέπει ν’ αναζητηθούν σε κρατικά ή ιδιωτικά Αρχεία, σε εφημερίδες, περιοδικά κλπ., ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται στο θέμα που ερευνάται. Οι γνώσεις των γεροντότερων κατοίκων της πόλης, κυρίως σε θέματα που δεν έχουν πουθενά καταγραφεί, είναι απαραίτητες και μας δίνουν τεκμηριωμένα συμπεράσματα, αν συνδυαστούν με τις παραπάνω γραπτές και δημοσιοποιημένες πηγές. 

Κ.Π.: Λένε πως η επιτυχία ενός ερευνητή εξαρτάται από την προσπάθειά του να κρατάει ζωντανή την περιέργειά του. Συμφωνείτε;

Γ.Σ.: Ψάχνοντας τις πηγές για ένα ιστορικό θέμα σχεδόν πάντα βρίσκεις και άλλα στοιχεία για τα οποία δεν ενδιαφερόσουν άμεσα, αλλά που σου κινούν την περιέργεια να τα ερευνήσεις περαιτέρω. Έτσι τελειώνοντας την έρευνα για το πρώτο θέμα αρχίζει μία νέα έρευνα για το δεύτερο, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε ένα τρίτο κ.ο.κ.. 

Κ.Π.: Πότε ένας ερευνητής θεωρεί πως έχει οδηγήσει το έργο του σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να το συνεχίσει κάποιος άλλος; Υπάρχει κάτι που σηματοδοτεί το μεταίχμιο μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου;

 Γ.Σ.: Οποιαδήποτε στιγμή. Πιστεύω ότι η έρευνα για ένα θέμα μπορεί να διεξάγεται ανεξάρτητα και παράλληλα από πολλούς ερευνητές. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για την δουλειά του και θα κριθεί ξεχωριστά για τις έρευνες και τα συμπεράσματά του. 

Κ.Π.: Το συγγραφικό έργο σας βασίζεται πρωτίστως στην ιστορική έρευνα για την ιδιαίτερη πατρίδα σας, αλλά συμπεριλαμβάνει και τεχνολογικά, κατασκευαστικά καθώς και εκπαιδευτικά θέματα πάντα σε σχέση με την ιστορία της περιοχής. Τι ήταν αυτό που πυροδότησε τη γραφή σας; 

Γ.Σ.: Παίρνοντας σύνταξη, μετά από τριάντα πέντε χρόνια εργασίας, είχα πλέον τη δυνατότητα από πλευράς χρόνου να ασχοληθώ με δραστηριότητες που με είχαν ήδη συγκινήσει. Όταν βρισκόμουν στην Αμφίκλεια σε συζητήσεις με ηλικιωμένα άτομα άκουγα συχνά διηγήσεις για γεγονότα, που είχαν ζήσει από τα παιδικά τους χρόνια. Εκείνο που μου κίνησε από την αρχή το ενδιαφέρον ήταν οι διηγήσεις για το άλεσμα του σιταριού στον μύλο, όπου πήγαιναν με τα ζώα, για τη ζωή του μυλωνά καθώς και των πελατών του, οι οποίοι συχνά διανυκτέρευαν στον μύλο. Έτσι αποφάσισα να καταγράψω στοιχεία για τους μύλους και τους μυλωνάδες και να τα παρουσιάσω στο πρώτο μου βιβλίο για τους Νερόμυλους του Δαδιού. Αφού είχα πάρει το «βάπτισμα του πυρός» συνέχισα με πολλά άλλα θέματα, πάντα σχετικά με τη ζωή και την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας μου. 

Κ.Π.: Μέχρι τώρα, έχετε συγγράψει δώδεκα βιβλία, με κεντρικό πυρήνα τον γενέθλιο τόπο σας, τον οποίο γνωρίζετε πολύ καλά. Πώς ήταν το Δαδί κάποτε και τι σημαντικό προέκυψε από τις έρευνές σας, που θέλετε να μας εμπιστευθείτε; 

Γ.Σ.: Είναι γνωστό ότι την ιστορία της Αμφίκλειας είχε δημοσιεύσει από το 1938 ο αείμνηστος γυμνασιάρχης Χρήστος Ενισλείδης. Την ιστορία αυτή συμπλήρωσε αρκετά χρόνια αργότερα με νέα έκδοση του βιβλίου του.  Εκτός από αυτό έχουν γραφτεί πολλά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά για μεμονωμένα ιστορικά θέματα της πόλης. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει πολλές αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή και έχουν βρεθεί στοιχεία σημαντικά, τα οποία δεν είναι ευρέως γνωστά. Από τα νεότερα αυτά δεδομένα προκύπτει ότι η Αμφίκλεια έχει ιστορία σχεδόν τριών χιλιάδων ετών. Την Κλασσική Περίοδο είχε το δικό της νόμισμα, όπως ελάχιστες πόλεις στην κοιλάδα του Φωκικού Κηφισού. Θα μπορούσαν να αναφερθούν πολλά σημαντικά στοιχεία που βρέθηκαν από την έρευνα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Το σπουδαιότερο ίσως είναι η λειτουργία στην Αμφίκλεια, στο τέλος του 19^ου αιώνα Παιδαγωγικής Ακαδημίας (Υποδιδασκαλείου), από την οποία αποφοίτησαν εκατό περίπου Γραμματοδιδάσκαλοι, των οποίων γνωρίζουμε τα ονόματα. 

Κ.Π.: Έχετε καλύψει μεγάλο τμήμα της ερευνητικής πορείας σας με ιστορικά, ηθογραφικά και κοινωνικά στοιχεία για τον τόπο, τον τρόπο και τις συνήθειες των κατοίκων του Δαδιού μέσα στους προηγουμένους αιώνες. Βλέπετε να συνεχίζετε τις έρευνές σας στα δεδομένα του πρόσφατου παρελθόντος ή θα παραμείνετε στην παλαιότερη ιστορική αναφορά; 

Γ.Σ.: Όσο έχω ακόμα δυνάμεις σκοπεύω να ασχοληθώ με παλαιότερα ιστορικά θέματα. Για θέματα του πρόσφατου παρελθόντος ελπίζω και εύχομαι να ασχοληθούν νεότεροι ερευνητές. 

Κ.Π.: Στις αρχές του 20ου αιώνα η τοπική ανάπτυξη συμβάδισε με την βιομηχανική επανάσταση και οδήγησε σε μεγάλη οικονομική άνθηση. Πώς τα κατάφερναν οι Δαδιώτες να συντονίσουν τις ανάγκες τους με τη βιομηχανική εξέλιξη και πόσο αυτό έπαιξε ρόλο στην κοινωνική άνοδο της ευρύτερης περιοχής; 

Γ.Σ.: Από την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Δαδιώτες συνδύαζαν την γεωργική παραγωγή με την «βιομηχανική», όπως ονομαζόταν τότε η βιοτεχνική δραστηριότητα, και αφορούσε στην παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων υφασμάτων. Ο Αργύρης Φιλιππίδης, που πέρασε από το Δαδί το 1815, αναφέρει ότι: «Οι εγκάτοικοι αυτής της χώρας (σ.σ. κωμόπολης) είναι φαμπρικάνοι», είχαν δηλαδή την ικανότητα να κατασκευάζουν διάφορα μηχανήματα και από τις αρχές του 20^ου αιώνα ασχολήθηκαν με τις αλωνιστικές μηχανές. Αργότερα μετέτρεψαν μόνοι τους τις μηχανές αυτές σε αυτοκινούμενες, συναρμολόγησαν φορτηγά αυτοκίνητα, που ήταν γνωστά ως «Ταρζάν της Αμφίκλειας» και είχαν άδεια από το Υπουργείο Γεωργίας. Επίσης κατασκεύασαν πλήθος  άλλων γεωργικών  μηχανημάτων, που θα μπορούσαν όλα να έχουν τη δική τους «πατέντα». Δεν είναι τυχαίο ότι οι Δαδιώτες είχαν μεγάλη κοινωνική και οικονομική άνοδο την εποχή αυτή, που ξεχώριζε από εκείνη των κατοίκων άλλων χωριών της περιοχής. 

Κ.Π.: Από τα βιβλία σας μαθαίνουμε ότι συμπατριώτες μας κατείχαν ισχυρές θέσεις στην πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα των δύο προηγουμένων αιώνων και έχουν διακριθεί για το έργο τους και την προσφορά τους στην πατρίδα. Πολλοί από αυτούς κατείχαν σπουδαία αξιώματα στον Στρατό, στην Κυβέρνηση, σημαντικές θέσεις στην οικονομία, στις τέχνες και στα γράμματα, στην Ιατρική, στη Βιομηχανία. Τι οδηγεί, τους Δαδιώτες στις σπουδές; Είναι αυτό στοιχείο της ταυτότητάς μας; 

Γ.Σ.: Πιστεύω ότι όταν πολλοί κάτοικοι μιας κωμόπολης έχουν μεγάλες ικανότητες για δημιουργία, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα η κωμόπολη δεν είναι αρκετή για να τους «χωρέσει». Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές βιομηχανίες της Λαμίας έγιναν από Δαδιώτες, αρκετές στη βιομηχανική περιοχή του Πειραιά, ακόμα και στο μακρινό Γιοχάνεσμπουργκ. Μεγάλος αριθμός Δαδιωτών σπούδασε και αναγκαστικά εγκαταστάθηκε για εργασία σε άλλες μεγάλες πόλεις. Ήταν  μία από τις βασικές αιτίες που άρχισε να μειώνεται ο πληθυσμός του Δαδιού εδώ και εκατό περίπου χρόνια. 

Κ.Π.: Τον Αύγουστο του 2016 το Λύκειο Αμφίκλειας σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) σας τίμησαν για τη συνολική συγγραφική προσφορά σας στη γενέτειρα. Αναγνωρίζετε στα πρόσωπα των νέων παιδιών κάποια που θα μπορούσαν να γίνουν συνεχιστές της προσπάθειάς σας;

 Γ.Σ.: Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς κάτι τέτοιο από τώρα. Είμαι όμως σίγουρος ότι κάποιος ή κάποιοι από τους νέους της πόλης μας θα συνεχίσουν την έρευνα, έστω και αρκετά χρόνια αργότερα. 

Κ.Π.: Η συγγραφική προσφορά σας στην Αμφίκλεια είναι σημαντική και ο αγώνας των ερευνών σας άξιος θαυμασμού. Ο Αναξαγόρας είχε πει ότι «Τα πράγματα παίρνουν την όψη εκείνου του χαρακτηριστικού που εμπεριέχουν σε μεγαλύτερη ποσότητα. Οι ιδιαιτερότητες είναι οι προσμίξεις τους». Το δικό σας χαρακτηριστικό είναι η αγάπη σας για τον τόπο. Πώς θα πορευτείτε στη συνέχεια; Ποια είναι τα σχέδιά σας; 

Γ.Σ.: Όπως γνωρίζετε είμαι πλέον μέλος της τρίτης ηλικίας. Χωρίς να κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια, όσο έχω δυνάμεις θα προσπαθήσω να παρουσιάσω κάποια ακόμα στοιχεία από τις έρευνες που ήδη έχω κάνει. Επειδή η έρευνα δεν σταματά ποτέ, δεν αποκλείεται να προστεθούν και άλλα από συμπληρωματικές έρευνες που ενδέχεται να κάνω αργότερα.  

Κ.Π.: Ετοιμάζετε δύο βιβλία, ένα για τα τοπωνύμια της Αμφίκλειας και ένα για τη βασική εκπαίδευση στο Δαδί και την ιστορία του Δημοτικού Σχολείου. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια γι’ αυτά. 

Γ.Σ.: Την έρευνα για τα τοπωνύμια την έχω ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια. Έχω καταγράψει ήδη τετρακόσια περίπου τοπωνύμια και μαζί με ορισμένα άλλα, που πιστεύω να βρεθούν σύντομα, αξίζει να παρουσιαστούν και να τα γνωρίσουν κυρίως οι νέοι, οι οποίοι δύσκολα έχουν την ευκαιρία να τα ακούσουν. Πριν από δώδεκα χρόνια, στο βιβλίο μου για τα σχολεία στο Δαδί τον 18^ο και 19^ο αιώνα, μέσα από το επίσημα έγγραφα κατέγραψα τις ενέργειες με τις οποίες τοπικοί παράγοντες και το Υπουργείο Παιδείας στα μέσα του 19^ου αιώνα δημιούργησαν το πρώτο Δημοτικό Σχολείο στο Δαδί. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί πολλά ακόμα στοιχεία, που αφορούν την εκπαίδευση στην Αμφίκλεια και αξίζει να παρουσιαστούν για να γνωρίσουν οι κάτοικοι της πόλης την εξέλιξη της βασικής εκπαίδευσης σε αυτή.  

Κ.Π.: Στις 3 Ιουνίου 2023 πραγματοποιήθηκε στην Αμφίκλεια εκδήλωση παρουσίασης έργων του αρχιτέκτονα εσωτερικού χώρου κ. Άγγελου Ζηκάκου, για την οποία υπήρξε μεταξύ σας συνεργασία. Μιλήστε μας γι’ αυτή.

 Γ.Σ.: Ήταν τιμή για την πόλη μας να παρουσιαστούν σχέδια και ζωγραφικοί πίνακες με θέματα από την Αμφίκλεια του καταξιωμένου στον τομέα του κ. Άγγελου Ζηκάκου. Οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να δουν τους κυριότερους δρόμους της παλιάς πόλης με τα κτήρια όπως ήταν στις αρχές του 20^ου αιώνα, καθώς και μεμονωμένα κτήρια, όπως τα ζωγράφισε ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης και λάτρης του τόπου μας. 

Κ.Π.: Η στάση σας απέναντι στην καταγραφή ιστορικών γεγονότων και συνηθειών είναι το απείκασμα της ευφορίας που σας προκαλεί η γνώση. Μας υπόσχεσθε ότι δεν θα σταματήσετε τις έρευνές σας; 

Γ.Σ.: Σας ανέφερα ήδη ότι όσο οι δυνάμεις μού το επιτρέπουν θα προσπαθήσω να καταγράψω αρκετά ακόμα στοιχεία για την ιστορία της πόλης μας. Εύχομαι τις ιστορικές αναζητήσεις μου να συνεχίσουν νεότεροι από εμένα ντόπιοι και ξένοι ερευνητές. 

Κ.Π.: Σας ευχαριστώ και σας εύχομαι καλή επιτυχία.