Τόπος χωρίς μνημεία είναι τόπος χωρίς μνήμη - Η Κρήνη της Χορευταριάς και ο Μεσαιωνικός Πύργος

 

«Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν,

είναι σαν να σβήνεις ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον».

 Γ. Σεφέρης.

Δημήτριος Ιωάν. Βασιλείου

Σύμβουλος της Κοινοτικός Αμφικλείας

πρώην Διευθυντής του Γενικού Λυκείου Αμφικλείας

Τα μνημεία του Δαδιού αποτελούν ζωτικά στοιχεία της ταυτότητάς του και έχουν άμεση σχέση με την ιστορία και τον πολιτισμό του. ....

Η ανάδειξη των μνημείων θα έπρεπε να ήταν στις προτεραιότητες της Δημοτικής Αρχής, ώστε αυτά να ήταν σήμερα δομικά ασφαλή και πολιτιστικά επωφελή για το Δαδί και τους κατοίκους του, των οποίων η συλλογική μνήμη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη μαζί τους και διατηρήθηκε μέσα από τα ιστορικά κείμενα και τις παραδόσεις. 

Η ανάδειξη και προβολή των μνημείων του Δαδιού, ευρισκομένων εντός και εκτός του οικισμού, σε συνδυασμό με τη λειτουργία των μουσείων (Ευταξία, Άρτου, Παραδοσιακών Επαγγελμάτων και Ακαδημαϊκού Γ. Σκλαβούνου) και την αξιοποίηση των υφισταμένων ιστορικών - πολιτιστικών διαδρομών μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης επισκεπτών και ιδιαίτερα μαθητών σχολικών μονάδων στα πλαίσια υλοποιήσεως προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων. 

Από τα πιο ενδιαφέροντα και εμβληματικά μνημεία εντός του οικισμού της κωμοπόλεως του Δαδιού είναι η  Κρήνη της Χορευταριάς και ο Μεσαιωνικός Πύργος. 

Η Κρήνη της Χορευταριάς, είναι μνημείο της περιόδου της Τουρκοκρατίας και ευρίσκεται στη νότια πλευρά της κωμοπόλεως επί της πάλαι ποτέ ομωνύμου πλατείας του Δαδιού, στον περίβολο της οποίας, στις 31 Μαρτίου 1821, ο Ιωάννης Δυοβουνιώτης ύψωσε τη σημαία της Επαναστάσεως παρουσία του Επισκόπου Ιωαννικίου, των δημογερόντων του Δαδιού και πλήθους Δαδιωτών αγωνιστών. 

Ο Μεσαιωνικός Πύργος, σύμφωνα με τον ερευνητή κ. Ιωάννη Σκορδά, κτίστηκε την περίοδο της Φραγκοκρατίας  (Λατινοκρατίας κατ’ άλλους) λίγο μετά την πρώτη Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, το 1204. Για την ανέγερση του μνημείου χρησιμοποιήθηκε αρχαίο οικοδομικό υλικό από την παρακείμενη οχύρωση της ακροπόλεως της Αμφίκλειας, η οποία χρονολογείται στον 4^ο π.Χ. αιώνα. Στο πέρασμα των αιώνων ο Πύργος υπέστη πολλές φθορές με σημαντικότερη εκείνη της ανατολικής του πλευράς. Τα δομικά του στοιχεία δεν ευρίσκονται σε καλή κατάσταση και η στατική του επάρκεια χρήζει ελέγχου. Ο κ. Σκορδάς έγραψε για τον Πύργο, στο βιβλίο του «Αμφίκλεια (Δαδί)-Ιστορικά θέματα», τα εξής: «Τόσο ο Πύργος όσο και η οχύρωση της αρχαίας Αμφίκλειας έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Οι φθορές που υφίστανται με την πάροδο του χρόνου από φυσικά αίτια, αλλά και από ανθρώπινες επεμβάσεις είναι σημαντικά μεγάλες». 

Τα προαναφερθέντα μνημεία, ως κτίσματα προ του 1830, προστατεύονται από τον νόμο 4858/2021 (ΦΕΚ 220/19-11-2021). Επιπλέον η Κρήνη της Χορευταριάς, ως ευρισκομένη εντός του παραδοσιακού τμήματος της Αμφίκλειας, διέπεται από στις διατάξεις του Π.Δ. που χαρακτηρίζει τον παραδοσιακό οικισμό της Αμφίκλειας (ΦΕΚ 1135/3-12-2004). Ως εκ τούτου υποχρεούμεθα όλοι, μηδέ εξαιρουμένων των διοικούντων, να είμαστε προσεκτικοί έναντι των μνημείων και του περιβάλλοντος χώρου ενός εκάστου εξ αυτών. 

Δυστυχώς τα μνημεία αυτά αφέθηκαν στην τύχη τους παρά την ιστορική τους αξία και τις υπάρχουσες γι’ αυτά μελέτες, οι οποίες εκπονήθηκαν επί δημαρχίας του κ. Ιωάννου Τσιτσιπή (2007-2010). Οι μελέτες αυτές αν και παραδόθηκαν στον Δήμο από την αρχιτέκτονα μηχανικό που τις εκπόνησε, δε μετουσιώθηκαν σε έργα προφανώς λόγω ελλείψεως ενδιαφέροντος εκ μέρους των αρμοδίων. Μάλιστα, η μελέτη της Κρήνης της Χορευταριάς ήταν πλήρης με τα τεύχη δημοπράτησης και η μελέτη του Μεσαιωνικού Πύργου ήταν έτοιμη προς υποβολή στην αρχαιολογική υπηρεσία για παρατηρήσεις και έγκριση. 

Τελευταία, έπειτα από παρέμβαση του πρώην Δημάρχου κ. Ιωάννου Τσιτσιπή προς τη Δημοτική Αρχή, διαφάνηκε η πρόθεση εκ μέρους της για την προώθηση μόνο της μελέτης της Κρήνης της Χορευταριάς και την εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδοτήσεως του έργου, το οποίο περιλαμβάνει επισκευή και συντήρηση του εν λόγω μνημείου καθώς και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος αυτού χώρου. 

Η εξέλιξη αυτή ικανοποιεί εν μέρει την πρόταση του Κοινοτικού Συμβουλίου Αμφίκλειας για την ανάπλαση και ανάδειξη της Κρήνης της Χορευταριάς και κάποιων παραδοσιακών κρηνών του Δαδιού. Η εν λόγω πρόταση υποβαλλόταν κάθε χρόνο, από το 2019 έως και σήμερα, στην Εκτελεστική Επιτροπή του Δήμου με την προσδοκία της εντάξεώς της σε κάποιο Τεχνικό Πρόγραμμα της περιόδου 2019-2023. 

Δυστυχώς όμως το έργο αυτό ουδέποτε συμπεριλήφθη σε Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου Αμφίκλειας - Ελάτειας, διότι καθώς φαίνεται δεν είναι στις προθέσεις της Εκτελεστικής Επιτροπής  η ανάδειξη των μνημείων του Δαδιού, υφισταμένων προ του 1830, όπως είναι: η κρήνη της Χορευταριάς, ο μεσαιωνικός Πύργος, το Κάτω τοξωτό Γεφύρι στη θέση Κομοπίλι, το γκρεμισμένο τοξωτό Πάνω Γεφύρι, η οχύρωση της αρχαίας Αμφίκλειας, κ.ά. 

Την ίδια τύχη  είχε και  η πρόταση του Κοινοτικού Συμβουλίου για τη σύνταξη μελέτης αποκαταστάσεως της στατικότητας του τοξωτού γεφυριού στο Κομοπίλι (Κάτω Γεφύρι). Για το πέτρινο αυτό μνημείο, που ανηγέρθη τον 17^ο αιώνα, καθώς και για άλλα τέσσερα γεφύρια του Δήμου Αμφίκλειας - Ελάτειας συντάχθηκε Τεχνική Έκθεση, από το Τμήμα Μελετών και Ωρίμανσης Έργων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, η οποία διαβιβάστηκε στον Δήμο τον Μάιο του 2020. Για το Γεφύρι στο Κομοπίλι ο μελετητής μηχανικός αναφέρει, μεταξύ των άλλων, τα εξής: «Αν και η γέφυρα δεν εμφανίζει εικόνα ετοιμορροπίας, εντούτοις παρουσιάζει αρκετές βλάβες, η εξέλιξη των οποίων είναι βέβαιο πως θα οδηγήσει στην απώλεια της δομικής της ακεραιότητά της. Για τον λόγο αυτό κρίνεται αναγκαία η ολοκληρωμένη μελέτη με σκοπό την προστασία, την ανάδειξη και την αποκατάστασή της». Με την υπάρχουσα κατάσταση του γεφυριού διακυβεύεται η ασφάλεια των διερχομένων αγροτών και οχημάτων.