Η Μάχη της Σουβάλας 7 Οκτωβρίου 1824 - 1η εκδήλωση μνήμης και τιμής

 Με τη λαμπρότητα που της αρμόζει γιορτάστηκε χθες Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου, για πρώτη φορά η Μάχη της Σουβάλας (Πολύδροσος) Φωκίδας, που έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου του 1824 στη θέση “Καρκαβέλια”. .....

Στον τόπο της μάχης πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση παρουσία όλων των αρχών του τόπου και πολλών κατοίκων της περιοχής, ενώ στη συνέχεια έγιναν τα αποκαλυπτήρια μνημείου που ανήγειρε σε ένδειξη τιμής και μνήμης ο Δήμος Δελφών.

Η εκδήλωση συνεχίστηκε στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Πολύδροσο.

Ο π. Πρόεδρος του άλλοτε Δήμου Παρνασσού Χρήστος Μουτσιανάς εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας και το ιστορικό της μάχης, ενώ χαιρετισμούς απηύθυναν ο Δήμαρχος Δελφών, Π. Ταγκαλής, ο Βουλευτής Φωκίδας, Γ. Μπούγας, ο Αντιπεριφερειάρχης Φωκίδας, Γ. Δελμούζος, ο Αντιδήμαρχος Δ.Ε. Παρνασσού, Ευ. Κούσουλας και η Πρόεδρος της Τ.Κ. Πολυδρόσου, Ε. Τοπάλη.

Δείτε πλούσιο και αναλυτικό ρεπορτάζ του iparnassos.gr  ΕΔΩ

Δείτε βίντεο με  φωτογραφίες από την εκδήλωση

Ιστορικό της Μάχης της Σουβάλας στα Καρκαβέλια

Χρήστος Μουτσιανάς

Τιμώντας τα 200 χρόνια από την επίσημη έναρξη της Επανάστασης εναντίον των Οθωμανών, καταθέτουμε σήμερα την προσφορά ενός μικρού χωριού, της Σουβάλας, σ` αυτόν τον μεγάλο απελευθερωτικό αγώνα.

Η ζωή της Σουβάλας στα τελευταία προεπαναστατικά χρόνια, ήταν συνδεδεμένη με την κλεφτουριά.

Οι Σουβαλιώτες από νωρίς δεν έσκυψαν τον τράχυλό τους στο ζυγό,  προτιμώντας να ζήσουν με φτώχεια παρά να προσκυνήσουν.

Βοήθησαν όσο μπορούσαν την κλεφτουριά και της παρείχαν ό, τι μπορούσαν ενώ πολλοί από τους ίδιους ήταν κλέφτες.

Ήταν ανιδιοτελείς και τούτο το μαρτυρεί το γεγονός, όταν κλήθηκαν από τον Μπέη της Περιφέρειας για να τους παραδώσει γη, τον περιφρόνησαν και δεν προσήλθαν.

Αρκέστηκαν να χορεύουν στη χορευταριά για να γιορτάσουν το γεγονός της απελευθέρωσης…..

Με την κήρυξη της επανάστασης του 21 στην Ανατολική Στερεά οι Σουβαλιώτες βρέθηκαν έτοιμοι.

Τρέξανε όλοι, όσοι μπορούσαν να φέρουν όπλα και τάχτηκαν κάτω από τους οπλαρχηγούς της περιφέρειας.

Πολέμησαν τόσο στη Χαλκωμάτα όσο και στη Μάχη της Γραβιάς κάτω από τον Τρακοκομνά και τον Παπαντρέα.

Εκεί όμως που πολέμησαν και συμβολίζουν την αντρειοσύνη είναι στη Μάχη των Βασιλικών.

Με την παλληκαριά τους Σουβαλιώτες και Αγοριανίτες συνέβαλαν αποφασιστικά σε μια μάχη που έκρινε τη τύχη της επανάστασης.

Στην κρίσιμη στιγμή της μεγάλης μάχης ίσαμε τριάντα Σουβαλιώτες και Αγοριανίτες έπιασαν ένα τούρκικο κανόνι. Με το σίγασμα του κανονιού αυτού οι δικοί μας λιάνισαν το ασκέρι του Μπεϊράν.

Οι Τούρκοι στα Βασιλικά άφησαν πάνω από 700 νεκρούς και 200 αιχμαλώτους.

Τα Βασιλικά στάθηκαν μια μεγάλη και αποφασιστική νίκη.

Ολοκλήρωσαν την επιτυχία στο Βαλτέτσι και σμπαράλιασε το σχέδιο της Πύλης για την κατάπνιξη της επανάστασης.

Το 1824 η Επανάσταση του Ελληνικού Έθνους έμπαινε στον 4ο χρόνο.

Από την Άνοιξη οι σύμμαχοι του Σουλτάνου Μαχμούτ Β΄ με τον ηγεμόνα της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή, έφερε την ένοπλη σύγκρουση στα όριά της.

Το σχέδιο προέβλεπε εισβολή του Ομέρ Βρυώνη, Πασά των Ιωαννίνων, από την Άρτα μέσω Αιτωλοακαρνανίας στη Ναύπακτο και του Ομέρ Πασά στην Αττική.

Το καλοκαίρι του 1824 ο Δερβίς Πασάς, με τους οπλαρχηγούς Γιουσούφ Πασά  και τον Αμπάζ Ντίπρα στα πλαίσιο του ευρύτερου Τούρκο-Αιγυπτιακού σχεδίου αντιμετώπισης της Επανάστασης, εισέβαλε με 15.000 στρατό στην Ανατολική Στερεά  Ελλάδα.

Σκοπός των ενωμένων δυνάμεων των Οθωμανών, να καταπνίξουν την επανάσταση στη Στερεά και να περάσουν μέσω Ναυπάκτου στην Πελοπόννησο.

Ο αντικειμενικός σκοπός ήταν μετά από την συνδυασμένη δράση των στρατευμάτων στη Δυτική Ελλάδα και στην Αττική, η διάλυση της Επανάστασης στη Στερεά και διαμέσου Φωκίδας Ναυπάκτου εισβολή στη Πελοπόννησο.

Για να πετύχει το σχέδιο αυτό ο σουλτανικός στρατός χωρίστηκε σε 3 τμήματα.

Το πρώτο με 1.500 πεζούς θα επιτίθετο μέσω Οίτης-Βαρδουσίων στο Λιδωρίκι.

Το δεύτερο και ισχυρότερο με 10.000 πεζούς, 1.000 ιππείς και τα 2 πεδινά κανόνια υπό τους Γιουσούφ Πασά και Αμπάζ Ντίπρα μέσω Μπράλου-Γραβιάς θα επιτίθεντο στην Άμφισσα 

Το 3ο τμήμα υπό τον ίδιον Δερβίς Πασά με 2.000 πεζούς και 500 ιππείς θα αποτελούσε την εφεδρεία του στρατού εισβολής.

Στις 8 τού Ιούλη μια τούρκικη δύναμη παράτησε το Χάνι της Γραβιάς και προχωρά προς το Λιδωρίκι, όπου βρισκόταν με λίγα παλικάρια ο Σκαλτσάς. Μαζί με τον Σαφάκα που έτρεξε εκεί, οι Έλληνες  κατάφεραν και τους γύρισαν πίσω.

Στις 13 τού Ιούλη κινήθηκε από το Χάνι της Γραβιάς όλη η Τούρκικη δύναμη που είχε συναχτεί εκεί, πάνω από οχτώ χιλιάδες, έχοντας μαζί της και δυο κανόνια.

Τράβαγαν για τα Σάλωνα.

Σαν έφτασαν όμως στην Άμπλιανη βρήκαν το δρόμο φραγμένο μ’ έλατα. Πίσω απ’ αυτά ήταν ταμπουρωμένοι ίσαμε τρεις χιλιάδες Έλληνες που θ’ αντιβγαίνανε σε τριπλάσιους σχεδόν εχθρούς.

Η μάχη άρχισε στις 9 το πρωί στις 14 τού Ιούλη.

Χύθηκαν οι Τούρκοι να πάρουν με γιουρούσι τους δικούς μας.

 Ο πόλεμος, πεισματικός κι από τα δυο μέρη, οι Έλληνες έκαναν κι αυτοί γιουρούσι πάνω τους.

Πανικόβλητοι οι εχθροί έτρεξαν πίσω να φτάσουν στο Χάνι της Γραβιάς και να γλιτώσουν.

Ήτανε νίκη για τους Έλληνες.

Στις 14 Σεπτεμβρίου, 1.000 Αλβανοί επιτέθηκαν εναντίον των ελληνικών σωμάτων κοντά στη Βάριανη.

Σε μια 4ωρη μάχη μέσα και γύρω από το χωριό, οι Τούρκοι νικήθηκαν  και υποχώρησαν.

Δεν είχαν πλέον άλλη επιλογή, απ’ το να περάσουν από τη Σουβάλα.

Άλλη επιλογή δεν είχαν όμως και οι Σουβαλιώτες που έβλεπαν να κινδυνεύουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους αλλά κυρίως  και μαζί μ` αυτούς κινδύνευε και η επανάσταση στη Στερεά .

Οι πρώτες αψιμαχίες ξεκίνησαν στις 16 Σεπτεμβρίου.

Είχαμε συμπλοκές στο κακόρεμα, στο κεφαλόβρυσο και στα γούπατα ή πλαγιές, όπου είχαν διασκορπιστεί οι Σουβαλιώτες και οι οικογένειές τους.

Βλέποντας τα δύσκολα οι Τούρκοι και μην έχοντας άλλα περιθώρια, συγκέντρωσαν 4οοο άνδρες και με βαρύ οπλισμό ξεκίνησαν.

Θα κατευθύνονταν προς τα μέσα Καρκαβέλια, στο Αραχωβίτικο λιβάδι και από εκεί να τραβήξουν για τα Σάλωνα.

Πριν ξεκινήσει η μάχη έφτασε και ο Κομνάς ο Τράκας με τον Γιώργο Καλμούκη με τους άντρες τους.

Ο Δυοβουνιώτης έδωσε το σύνθημα της επίθεσης με αποτέλεσμα να αιφνιδιαστούν οι Τούρκοι.

Η μάχη κράτησε μέχρι το απόγευμα της 7^ης Οκτωβρίου 1824, και οι Σουβαλιώτες μαθημένοι να πολεμούν καλυπτόμενοι πίσω από τα δένδρα, υποχρέωσαν τους Τούρκους σε άτακτη υποχώρηση, αφήνοντας πίσω τους 300 νεκρούς, πολλούς αιχμαλώτους, λάφυρα και όπλα.

H νίκη στα Καρκαβέλια οφείλεται στον ηρωισμό των Ελλήνων, οι οποίοι δεν πτοήθηκαν από την τρομερή υπεροπλία των τούρκικων δυνάμεων.

Μετά τις δυο απανωτές ήττες σε Βάργιανη και Σουβάλα, οι Γιουσούφ πασάς και Αμπάζ Ντίπρα διέλυσαν το στρατόπεδο της Γραβιάς και επέστρεψαν στο Λιανοκλάδι όπου βρίσκονταν ο αρχηγός της εκστρατείας, Δερβίς πασάς.

Στη συνέχεια αποσύρθηκαν όλοι μαζί στη Λαμία και στις 12 Οκτωβρίου τα υπολείμματα της τουρκικής στρατιάς αναχώρησαν ταπεινωμένα για τη Λάρισα.

Ο Δερβίς πασάς, παρόλα τα φιλόδοξα σχέδια που εκπόνησε για την καταστολή της ελληνικής επανάστασης, στα τέλη του 1824 αντικαταστάθηκε, εξορίστηκε και αποκεφαλίστηκε από το σουλτάνο τον Ιούνιο του 1826.

Έτσι, η Στερεά Ελλάδα για αρκετό διάστημα έμεινε ανενόχλητη από τους Τούρκους, ώσπου σε λίγα χρόνια, το 1828, σήμανε η ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους. Ανεξαρτησία που δεν ήρθε ως αποτέλεσμα της υποταγής, αλλά του ένοπλου αγώνα.

Γιατί όλοι γνωρίζουμε την αλήθεια των λόγων του ποιητή, ότι 

«θέλει αρετήν και τόλμην η Ελεθερία».

--------------------------

Χαιρετισμός Αντιδημάρχου ΔΕ Παρνασσού - Δήμου Δελφών

Ευαγγελος Κούσουλας

Φέτος γιορτάζουμε την επέτειο των 200 χρόνων από τον σημαντικότερο σταθμό στη νεότερη Ελληνική ιστορία: την κήρυξη του Αγώνα για εθνική ανεξαρτησία που οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου εθνικού κράτους το 1830, με το όνομα «Ελλάς», και πρώτο Κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια.

Καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, αναβιώνουν μνήμες της επανάστασης, αποδίδοντας παράλληλα φόρο τιμής στους προγόνους μας, που με τη γενναιότητα και τη δύναμη ψυχής που επέδειξαν, αγωνίστηκαν για την ελευθερία.

Το 1821 οι Έλληνες αποφάσισαν να αγωνιστούν για την ανάκτηση της ελευθερίας τους και έδωσαν όρκο ενώπιον Θεού και ανθρώπων ότι ή θα τα καταφέρουν ή θα πέσουν προσπαθώντας.

Συμφώνησαν ότι υπάρχει μία επιλογή με δύο πιθανές εκβάσεις, ή ελευθερία ή θάνατος, και τίποτα άλλο.

Η Επανάσταση του ‘21 αποτελεί την κορυφαία στιγμή της νεότερης ιστορίας του Ελληνικού Έθνους.

Σήμερα, που γιορτάζουμε 200 χρόνια ελευθερίας, ανεξαρτησίας και ανάπτυξης του Ελληνικού Κράτους, το ‘21 συνεχίζει να μιλάει καθαρά και δυνατά στην καρδιά κάθε Ελληνίδας, κάθε Έλληνα.

Για την τόσο σημαντική νίκη των Ελλήνων στα Καρκαβέλια της Σουβάλας ο Δήμος Δελφών αποφάσισε:

Κατάθεση αιτήματος στην Ελληνική Πολιτεία να αναγνωριστεί η καθιέρωση της Μάχης της Σουβάλας ως Δημόσιας εορτής Τοπικής σημασίας, η οποία θα πραγματοποιείται την 7η Οκτωβρίου με εκδηλώσεις μνήμης και τιμής.

Δημιουργήθηκε μνημείο για τους πεσόντες, στη θέση Καρκαβέλια.

Η απόφαση του Δήμου Δελφών θα προκαλέσει την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος καθιερώσεως της Εορτής.

 

Οι εκδηλώσεις μνήμης και τιμής του Δήμου θα αποτελούν τον ελάχιστο φόρο τιμής στους ήρωες που έλαβαν μέρος στη μάχη που είχε αποτέλεσμα τη διάλυση του στρατοπέδου των Τούρκων που είχε τη βάση στη Γραβιά.

Είμαστε εδώ́ να τιμήσουμε τους προγόνους μας  και να μην ξεχνάμε ποιοι είμαστε και που βαδίζουμε.

----------------------------

Χαιρετισμός της Προέδρου Κοινότητας Πολυδρόσου - Σουβαλιώτες αγωνιστές που έδωσαν το παρών στην επανάσταση του 1821.

Έφη Τοπάλη

Αισθάνομαι μεγάλη τιμή και χαρά γιατί φέτος για πρώτη φορά θα  τιμήσουμε όλοι μαζί την ηρωική πράξη των προγόνων μας.
Είμαστε εδώ, για να τιμήσουμε μια πράξη Εθνικής Αντίστασης και αυτοθυσίας, πράξη που κατατάσσει  απλούς καθημερινούς ανθρώπους στο πάνθεο των ηρώων του Έθνους μας.
Η μάχη της Σουβάλας υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές μάχες της Ελληνικής επανάστασης.

Στις 7 Οκτωβρίου δύναμη από 4000 Τούρκους, συγκρούεται με 300 Έλληνες υπό το Δυοβουνιώτη στα Καρκαβέλια στη Σουβάλα ( Παρνασσού).

Τα Ελληνικά τμήματα, αφού ενισχύθηκαν από τα Σάλωνα (Άμφισσα), τρέπουν τους Τούρκους σε άτακτη φυγή. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν 300 νεκροί και πολλοί αιχμάλωτοι…

 Μετά τις δυο απανωτές ήττες σε Βάργιανη και Σουβάλα, τα υπολείμματα της τουρκικής στρατιάς διέλυσαν το στρατόπεδο της Γραβιάς,  επέστρεψαν στη Λαμία και στη συνέχεια ταπεινωμένοι αναχώρησαν για τη Λάρισα.

 

Είμαστε υπερήφανοι, για τους αγωνιστές, τους προγόνους μας του 1821, οι οποίοι πραγματικά άφησαν ένα αποτύπωμα στην ιστορία όλης της Ευρώπης.

Ξέρουμε πια ότι εμπνεύστηκαν μέσα από τον Διονύσιο Σολωμό που μας είπε ότι  ΄΄οτιδήποτε εθνικό είναι το αληθινό΄΄

 

----------------------------------------------------------------

Υπάρχουν αρκετοί Σουβαλιώτες αγωνιστές που έδωσαν το παρών στην επανάσταση του 1821.

Τα ονόματα που θα αναφέρω, είναι παρμένα από τον συγχωριανό μας Δήμο Γλυμεντζή από τα επίσημα και έγκυρα χειρόγραφα της Εθνικής Βιβλιοθήκης, ανάμεσα στους φακέλους που σχηματίσθηκαν. 

Ασφαλώς θα υπάρχουν κι άλλοι που θα παραμείνουν άγνωστοι, γιατί δεν ενδιαφέρθηκαν από υπερηφάνεια και λεβεντιά.

Οι αγωνιστές που τα ονόματά τους είναι στην Εθνική βιβλιοθήκη είναι:

  Λιανός Κωστής

Μάρρος Αναστάσιος

Αγοριανίτης ή Παπαστάμος Ευστ.

Αδαμόπουλος Αθανάσιος

Αδαμόπουλος Λουκάς

Αργυρόπουλος Σταμάτιος

Βελής Παναγιώτης

Γεωργίου Ανάγνος ( ίσως Ανάγνος Γεώργιος)

Γεωργίου Λουκάς

Γεωργίου Νικόλαος

Διαμαντώνης Δημήτριος

Δρίβας ή Ντρίβας Παναγιώτης

Δρούβας ή Δρίβας Θεόδωρος

Καραγιάννης Νικόλαος

Καραγιώργος ή Καραγιωργόπουλος Λουκάς

Καραγιάννης Λουκάς

Κοντοξής Ιωάννης

Κορτσέλης Ιωάννης Χρήστου

Κουτρουμπέλης Ιωάννης

Μητροπαναγιώτης ή μαστροπαναγιώτης Παν.

Νίκος Νικόλαος

Ντόρμας Παναγιώτης

Ντόρμας Χριστόδουλος

Ντρίβας Λουκάς

Οικονόμου Αθανάσιος

Παπαγεωργίου Γιάννος

Παπαγεωργάκης Αθανάσιος

Παπαναγιωτόπουλος Αναγνώστης

Παπαναγιώτου Χρήστος

Παπαναστασίου ή Μάρος Ιωάννης

Πλατής Δημήτριος

Σκουρογιάννης Ευστάθιος

Σπαθάρος Στάθης

Σταθούλας ή Υφαντής Λουκάς

Στύλιας Θεόδωρος

Τζούτζος Παναγιώτης

Τσαντήρας Κωνσταντίνος

Τσερμακλής Θεόδωρος

Τράγος Λουκάς

Χασναντάρας Ιωάννης

Αναστασίου Ιωάννης

Αναστασίου Μήτρος

Αυγέρης Αθανάσιος

Βέλλιος Κώστας

Κοντακτζής Θεόδωρος Ιωάν.

Κοντογιάννης Ιωάννης

Παπαθεοδώρου Αναγνώστης

Παπαθεοδώρου Θεόδωρος

Σκορδάς Ιωάννης

Συλαίος Αναγνώστης

Τσαρμακλής Λουκάς Γεωρ.

Χαρίτος Γιαννούτσος