Κώστας Γ. Τσιαλαφούτας: Κωπηλάτης του Ονείρου - ποίηση

Κριτική των ποιητικών συλλογών του Κώστα Τσιαλαφούτα

"Κωπηλάτης του Ονείρου" και "Κόκκινο Κρασί " του ομότιμου καθηγητή

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Βασίλη Δ. Αναγνωστόπουλου.....

Το να γράφει ή να διαβάζει κανείς  ποίηση την εποχή που ζούμε, με όλα τα  ανεξήγητα και επώδυνα, μέσα στο φόβο και την καθημερινή αβεβαιότητα, σε πολλούς θα φαινόταν τουλάχιστο μια ανεξήγητη παραδοξότητα. Μέσα στην πολωτική ατμόσφαιρα της κοινωνίας  όμως δεν μπορεί παρά να ανθίζει η ελπίδα της άνοιξης,  να προοιωνίζεται το φως και η αλλαγή των συνθηκών. Σ΄ αυτό το υποστασιακό συναίσθημα του ανθρώπου φυτρώνει η ελπίδα, που δίχως την ποίηση δεν μπορούμε να φανταστούμε την ύπαρξή της.

Διαβάζοντας τα ποιήματα της συλλογής «Κωπηλάτης του ονείρου» του Κώστα Τσιαλαφούτα (Λαμία, 2016), ένιωσα την ελπίδα να πεταρίζει σαν πουλί μέσα μου και γύρω μου, στην πολιτική και κοινωνική μας ζωή, ένιωσα ότι «Τα πουλιά της ελπίδας/ θα πετούν πάντοτε/ και σε στεριές και σε θάλασσες…». Η βεβαιότητα που εκπέμπουν τα ποιήματα για μια ελπίδα αλλαγής και νέας δημιουργίας, στηρίζουν και την πίστη μας για απαλλαγή από τα δυσοίωνα και ανελεύθερα, πίστη ότι θα επικρατήσουν ο ανθρωπισμός και η δικαιοσύνη.

Ο Κώστας Τσιαλαφούτας είναι εκπαιδευτικός, κατάγεται από το Πετρωτό Δομοκού και διαμένει στη Λαμία. Έχει διατελέσει μέλος σε θέσεις ευθύνης, πολιτιστικών σωματείων και είναι Πρόεδρος του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων. Συμμετέχει σε εκπαιδευτικά Προγράμματα Π.Ε. Φθιώτιδας, δημοσιεύει άρθρα και ποιήματα σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά και έχει βραβευθεί σε πανελλήνιους αγώνες ποίησης.

Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σε β΄έκδοση 2016, (α΄ έκδοση 2008), περιλαμβάνει δύο συλλογές: α. Κωπηλάτης του ονείρου( σ.9-80) και β. Κόκκινο κρασί (σ.81-127).

Η πρώτη συλλογή, «Κωπηλάτης του ονείρου», περιλαμβάνει 63 ποιήματα σε τρεις ενότητες :

α. 51 ποιήματα, όπου ουσιαστικά εδώ ιχνηλατούμε τις πυρηνικές ιδέες της ποίησής του: το όνειρο και τα όνειρα, την αισιοδοξία και την ελπίδα, σκέψεις και στοχασμούς, το χρόνο και τις μνήμες, ιδέες και  αναμνήσεις, ρεαλισμό και ουτοπία, ρομαντισμό και έρωτα, μοναξιά και μελαγχολία, προσδοκία και ειρήνη, ανθρωπισμό  κ.ά.,

 β. 8 ποιήματα για την ηπειρωτική και θαλασσινή πατρίδα μας (Το χωριό μου, Ρούμελη, Μονεμβασιά, Θαλασσινά χαμόγελα, κ.ά.) 

 γ. 4ποιήματα, φιλοσοφικού και κοινωνικού περιεχομένου.

Κάποια δείγματα γραφής:

-΄Ο,τι δε βγαίνει από την ψυχή μας / μέσα μας γίνεται ανοιχτή πληγή μας (σ.13).

- Τα όνειρά μας / μοιάζουν με σύννεφα /που ταξιδεύουν / στον ουρανό της καρδιά μας (σ.14)

- Κοιτάζεις γύρω σου και οργίζεσαι / με την εποχή / της ιδιώτευσης και της παραίτησης / με το ράγισμα / των αξιών στον καθρέφτη του συμφέροντος / με την παράδοση / του παγιδευμένου μέλλοντος σε αθώες γενιές (σ.23)

-Αλλάζεις λιμάνι μα το ταξίδι δεν τελειώνει. / Φεύγεις και αφήνεσαι μαζί του / για το καινούργιο που πόθησες…(σ.43)

-Ξαναγεννιέσαι / στις γειτονιές των παιδικών σου χρόνων / και τρέχεις πάλι στα μονοπάτια της αθωότητας (σ.67).

- Η πατρίδα είναι μες στην καρδιά μας  και η καρδιά δεν έχει σύνορα (σ.77)

Η δεύτερη συνημμένη συλλογή,  «Κόκκινο Κρασί»,  περιλαμβάνει 37 ποιήματα επικεντρωμένα στον έρωτα, τον πολυμορφικό θεό του κόσμου και της δημιουργίας, λυρικά, συναισθηματικά, περιγραφικά, με λιτό λόγο, καλοδουλεμενο στίχο, πλούσιο μέτρο και εικονοπλασία. Κάποια δείγματα γραφής:

-Ξεπροβάλλεις με τη λάμψη του έρωτα,/ σκορπίζοντας τα μαλλιά σου / στην αγκαλιά της κόκκινης τριανταφυλλιάς (σ.101).

-Της αγάπης βήματα καλοκαιρινά / γλυκά παραπατήματα στην ακρογιαλιά (σ.104)…

-΄Όταν θλιμμένα με κοιτάς / ραγίζει η χαρά μου / φοβάμαι μη μ΄ απαρνηθείς / και φύγεις μακριά μου (σ.122).

 Ο  «Κωπηλάτης του ονείρου» περιέχει  ποίηση που ριζώνει στον κοινωνισμό, τον λυρισμό, τον στοχασμό και με έντονο γνωμολογικό χαρακτήρα. Αυτή η πολυτροπική ποίηση (κοινωνική και στοχαστική, ανθρωπιστική και ερωτική) είναι σύγχρονη και απευθύνεται στο σύγχρονο άνθρωπο, γι΄ αυτό και συγκινεί και προβληματίζει. Κάποτε γίνεται εξομολογητική με τον αυτοαναφορικό λόγο, γι΄ αυτό και λυρική και ελεγειακή. Χρησιμοποιεί ποικιλία μέτρων και ρυθμών, στίχους  ελεύθερους,  παραδοσιακούς  και λόγιους, όπως τον ιαμβικό, τροχαίο, δάκτυλο και ανάπαιστο, 15/σύλλαβο, 8/σύλλαβο, 7/σύλλαβο κ.λπ. Για παράδειγμα:

-Δραπέτης της μιζέριας / γαντζώνομαι στο όνειρό μου / ταξιδεύω με την αλήθεια μου(σ.19)

-Περασμένος αιώνας ξεχασμένη γενιά / ο ίδιος αγώνας με άλλη ματιά (σ.27)

-Τρέχουν οι σκιές μας μέσα στη βροχή / ψάχνουν τη μορφή τους την αυθεντική (σ.29)

Άλλο στοιχείο έντονο στην ποίησή αυτή θεωρώ ότι είναι οι εικόνες, κυρίως από τη φύση με συμβολικό και μεταφορικό χαρακτήρα. Π.χ.

-Περπατά θλιμμένο απόψε το φεγγάρι / μες στης θάλασσας την αγκαλιά (σ.49)

-Στο ίδιο καράβι / ταξιδεύουν / διαφορετικοί καημοί (31)

-Γλιστρούν οι μέρες / όπως στο τζάμι οι σταγόνες της βροχής (σ.25)

Επίσης πολλά ποιήματα (κυρίως της συλλογής «Κόκκινο Κρασί») έχουν μια εύγλωττη λαϊκότητα, υπό την έννοια ότι παραπέμπουν στο λαϊκό λόγο και το τραγούδι με ομοιοκαταληξία. Π.χ.

-Δεν καρτερούν τα βάσανα, δεν περιμένει ο πόνος / θα είμαι πάντα δυστυχής, θα είμαι πάντα μόνος (σ.118)

-Με τι λόγια να σου γράψω / της καρδιάς το σ΄ αγαπώ, / με τι τρόπο να σου στείλω / το χαμόγελο ζεστό (σ.120)

Γενικά, η ποίηση του Κώστα Τσιαλαφούτα, στο βιβλίο «Κωπηλάτης του ονείρου», μια ποίηση πολυφωνική, ανήσυχη, στοχαστική, ερωτική, δεν είναι παρά ένα αβίαστο ξεχείλισμα ψυχής, που ικανοποιεί και προβληματίζει τον σύγχρονο αναγνώστη. Τον κάνει να ονειρεύεται, αλλά και να πατάει τα πόδια του στη γη.

 Παραμονές Χριστουγέννων 2020

Β. Δ. Αναγνωστόπουλος, 

ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας