ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ - Του Δημήτρη Κατοίκου

Βρίθει η πεντάκις χιλιόχρονη Ελληνική Ιστορία, ηρώων και ηρωικών πράξεων. Η περίπτωση όμως αδερφιών που να έπεσαν υπέρ πατρίδος, απαντάται αραιά και σπάνια. .....

Χαρακτηριστικά παραδείγματα επωνύμων αδελφών ηρώων που να απασχόλησαν την Ιστορία με τρανταχτά ηρωικά κατορθώματα, συναντάμε κατά παράδοξο τρόπο μόνο στην περιοχή της Φωκίδας, αρχαίας και νεότερης.

Κατά τη διάρκεια του αδελφοκτόνου Γ΄ Ιερού Πολέμου (356-346 π.Χ.), έπεσαν μαχόμενοι για τα Φωκικά δίκαια οι αδελφοί στρατηγοί των Φωκέων  Φιλόμηλος και Ονόμαρχος. Ο Φιλόμηλος στη μάχη του Νεώνος (Τιθορέας) το 354 π.Χ. και ο Ονόμαρχος στο Κρόκιο Πεδίο της Μαγνησίας το 352 π.Χ.

Αιώνες αργότερα, με το σάλπισμα της εθνεγερτηρίου επαναστάσεως , έπεσαν στην ίδια μάχη της Χαλκομάτας, ο Δεσπότης Σαλώνων Ησαϊας και αδελφός του Παπαγιάννης, ιερεύς της Δεσφίνας. (23 Απριλίου 1821). Σίγουρα υπάρχουν και άλλα λιγότερο διάσημα παραδείγματα, λιγότερο γνωστά ή τελείως ξεχασμένα στη λήθη των αιώνων.

Στα πιο νεώτερα ιστορικά Ελληνικά δρώμενα η περίπτωση των αδερφών Καλλιμάνη από τη Σουβάλα είναι μοναδική, όχι μόνο για τα στενά τοπικά πλαίσια, αλλά και για όλη γενικότερα την παραπαρνάσσια  και ευρύτερη περιοχή.

Ο Γιώργος (γεν 1914), ήταν ο τέταρτος  και ο Λουκάς (γεν 1926) έκτος κατά σειρά, από τα έξι παιδιά του Δημητρίου Καλλιμάνη (1877-1961) και της Βιολέτας Αυγέρη.(1884-1926). Τέσσερα αγόρια και δύο κορίτσια. Μαρία, Θανάσης, Γιάννης, Γιώργος, Ασήμω και Λουκάς. (Κατά τα έτη 1914-1924 ο πατέρας Δημήτριος Καλλιμάνης είχε πάει μετακλητός εργάτης στην Αμερική). 

Αμέσως μετά τη γέννηση του Λουκά το 1926 η μητέρα των παιδιών Βιολέτα Αυγέρη απεβίωσε από παθολογικά αίτια και ο πατέρας τους εσπευσμένα ήλθε σε δεύτερο γάμο με την Σουβαλιώτισσα  Λελούδα Κούσουλα,(1899-1985) με την οποία δεν απόχτησε άλλα  παιδιά. Και ενώ τα τρία μεγαλύτερα είχαν πάρει ήδη το δρόμο τους, τα τρία μικρότερα η Λελούδα τα ανάθρεψε  σαν δικά της ξενοδουλεύοντας.

Ο Γιώργος Καλλιμάνης ήταν της κλάσεως του 1935 και υπηρέτησε στο 42ο Σύνταγμα Ευζώνων Πεζικού στη Λαμία. Ως επίστρατος, πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-1941. Κατά τη διάρκεια της κατοχής ανέπτυξε αντιστασιακή δράση και τον Φεβρουάριο του 1943 εντάχτηκε στο Αρχηγείο του ΕΛΑΣ  Παρνασσίδας  υπό τις διαταγές του Καπετάνιου  Νικηφόρου, ως σύνδεσμος  και ανιχνευτής του 1ου Λόχου του ανεξάρτητου Τάγματος Παρνασσίδας με το ψευδώνυμο «ΟΛΥΜΠΟΣ». Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες του ΕΛΑΣ στην περιοχή και την 4-1-1944 έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά των Γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στην μάχη της Αγίας Τριάδας  Καλοσκοπής μαζί με άλλους 32 αγωνιστές. Μεταξύ αυτών και ο συγχωριανός του Σουβαλιώτης Καπετάνιος Παναγιώτης Τζιβάρας (Πενταρούλας). Ύστερα από πολλές μέρες το πτώμα του αναγνωρίστηκε από τον πατέρα του από το ρολόϊ που φορούσε και το οποίο του το είχε φέρει από την Αμερική. Ετάφη σε κοινοτάφιο κοντά στο πεδίο της μάχης μαζί με τους λοιπούς πεσόντες συναγωνιστές του. Ο τραγικός  πατέρας παρέλαβε το ρολόϊ του ήρωα και ερχόμενος στο χωριό το έδειχνε στους πενθούντες συγγενείς μονολογώντας: «Αυτό έμεινε απ’το Γιώργο μ’».

Ο Λουκάς Καλλιμάνης είναι στην κυριολεξία ένας Άγνωστος Στρατιώτης. Στρατεύτηκε στον Εθνικό Στρατό (λογικά το 1947) και υπηρέτησε άγνωστο που ακριβώς,  κατά την διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου στο θέατρο των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων Γράμμου- Βίτσι. Σύμφωνα με διηγήσεις της μέχρι πρότινος ζώσας υπέργηρης αδελφής του Ασήμως, έφυγε για το μέτωπο κατά μήνα Σεπτέμβριο, αγνώστου έτους, (1947;) και δεν ξαναγύρισε. Κατά πληροφορίες παλιών επιζώντων συναγωνιστών του, έπεσε στην περιοχή της Φλώρινας και υπήρχε τάφος του στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο της πόλης, χωρίς όμως αυτό, παρά τις επισταμένες έρευνες, να έχει διακριβωθεί.

Μέχρι το 1961, οπότε και απεβίωσε, ο πατέρας των δύο ηρώων λάμβανε τιμητική σύνταξη από το Κράτος για τους πεσόντες γιούς του. Μετά το θάνατό του, και παρά τις προσπάθειες των τοπικών παραγόντων, δεν κατέστη δυνατόν η σύνταξη να μεταβιβασθεί στη μητριά τους, λόγω της άκαμπτης και άκρως αυστηρής νομοθεσίας που ίσχυε τότε. Η δύστυχη Λελούδα  περιήρχετο πάμφτωχη στις Σουβαλιώτικες αργατιές με μόνιμη επωδό στα χείλη της το πικρό της παράπονο: «Τι κι αν δεν τα γέννησα εγώ τα παιδιά; Τα πήρα απ’τ’ γκούνια κι τα ‘φκιασα άντρες. Ιγώ ήμνα η μαννα.»

Επιπροσθέτως κατά τη δεκαετία του ’60 το φτωχικό σπιτάκι τους στην γειτονιά του Δημαρχείου, κάηκε ολοσχερώς από πυρκαϊά, η οποία κατέστρεψε και κάθε δημόσιο ή άλλο έγγραφο χρήσιμο στην  έρευνα του αξιομνημόνευτου αυτού ιστορικού παραδείγματος. Όλως περιέργως γλύτωσε κρεμασμένη στον τοίχο, η φωτογραφία του κειμένου, που ευγενώς μου παραχώρησε η κόρη της Ασήμως, Λούλα Κυρίτση και την ευχαριστώ.