Βιτσέντζος Κορνάρος - ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ - Νίκος Μαμαγκάκης

Γιώργος Βιδάκης

ΚΑΛΗΜΕΡΑ !!!

ΜΝΗΜΗ ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΥ ΚΟΡΝΑΡΟΥ (ΓΕΝ. 29/3/1553) – ΘΑΝ.12/8/ 1613)

Ο ποιητής του ΄΄Ερωτοκρίτου΄΄ κύριος εκφραστής της Κρητικής Αναγέννησης,.....


ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές όλων των εποχών, δηλώνει στον επίλογο του ποιήματος ότι γεννήθηκε και έγραψε στη Σητεία.

Θωρώ πολλούς και πεθυμούν, κ' έχω το γρικημένα,
να μάθουν τίς εκόπιασεν εις τα’ απανωγραμμένα.
K' εγώ δε θέ' να κουρφευτώ, κι αγνώριστο να μ' έχουν,
μα θέλω να φανερωθώ, όλοι να με κατέχουν.
BITΣENTZOΣ είν' ο Ποιητής, και στη Γενιάν KOPNAPOΣ,
που να βρεθεί ακριμάτιστος, σα θα τον πάρει ο Xάρος.
Στη Στείαν εγεννήθηκε, στη Στείαν ενεθράφη,
εκεί ήκαμε κ' εκόπιασεν ετούτα που σας γράφει.
Στο Kάστρον επαντρεύθηκε, σαν αρμηνεύγει η Φύση,
το τέλος του έχει να γενεί, όπου ο Θεός ορίσει."

Ο Βιτσέντζος ήταν ο μικρότερος γιος του Ιακώβου Κορνάρου.
Έμεινε στην περιοχή της Σητείας, κυρίως στα χωριά Τραπεζόντα και Πισκοκέφαλο, ως το 1587-1590, δηλαδή ως τα τριανταπέντε του χρόνια περίπου ΄΄ζώντας τη ζωή του φεουδάρχη γαιοκτήμονα, μέσα σ΄ έναν πολυπρόσωπο κόσμο υπηρετών και δουλοπαροίκων, που ήταν όλοι τους Ελληνορθόδοξοι΄΄.
Λίγο πριν το 1590 εγκαταστάθηκε στο Χάνδακα (Ηράκλειο Κρήτης) κοντά στον αδελφό του Ανδρέα που ήταν ο ιδρυτής της Ακαδημίας των Stravaganti, ενός συλλόγου λογίων με αξιόλογη φιλολογική και λογοτεχνική δραστηριότητα στα χρόνια της ακμής της Κρητικής Λογοτεχνίας.
Εκεί παντρεύεται τη Μαριέττα Zeno, συμμετέχει ενεργά στη δημόσια ζωή του Χάνδακα, ενώ κατά τη διάρκεια της φοβερής πανούκλας των ετών 1591-1593 ανέλαβε καθήκοντα υγειονομικού επόπτη στη πόλη και το διαμέρισμα του Χάνδακα.
Ο Βιτσέντζος μετά τη μόνιμη εγκατάστασή του στο Χάνδακα επισκέπτεται τακτικά και ως το θάνατό του την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Σητεία. Μάλιστα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, από το τέλος του 1598 ως το τέλος του 1600, βρίσκεται κυρίως στην περιοχή της Σητείας, όπου εξακολουθούσε να διατηρεί σημαντική περιουσία.
Πέθανε στο Χάνδακα (Ηράκλειο) μετά τις 12 Αυγούστου 1613 και πριν από τις 24 Απριλίου 1614 και θάφτηκε στο μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου.

Πίνακας Θεόφιλος Κεφαλάς – Χατζημιχαήλ, Στέψη του Ερωτόκριτου.

Ερμηνεία : Μάνος Κατρακης,Κώστας Καρράς,Βέρα Ζαβιτσιάνου

Ο "ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ" ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΠΟΣ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΕΙ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ, ΜΕΣΩ ΜΙΑΣ ΗΡΩΙΚΗΣ - ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΚΡΗΤΗΣ - ΑΘΗΝΑΣ.

O ποιητής του αφηγηματικού ποιήματος «Ερωτόκριτος» Βιτσέντζος Κορνάρος (1553 - 1614) ήταν Έλληνας από την Σητεία της Κρήτης. Θεωρείται ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της αναγεννησιακής λογοτεχνίας της Κρήτης, συγγραφέας και του θρησκευτικού δράματος «Η θυσία του Αβραάμ».

Ο "Ερωτόκριτος" ανήκει στην κατηγορία των επικών ποιημάτων και θεωρείται ως ένα από τα αριστουργήματα της Ελληνικής Λογοτεχνίας. Τον τίτλο του τον έχει πάρει από τον Ερωτόκριτο, το κύριο πρόσωπο του έργου, το οποίο υποδηλώνει «αυτόν που έχει κριθεί από τον Έρωτα».

Ο «Ερωτόκριτος» είναι ένα επικό, αφηγηματικό ποίημα δέκα χιλιάδων δώδεκα (10.012) δεκαπεντασύλλαβων στίχων. Η γλώσσα του είναι το Κρητικό ιδίωμα, αλλά επεξεργασμένο έτσι ώστε να καταστεί εξαιρετικό λογοτεχνικό όργανο, και η στιχουργία στηρίζεται μεν στο δημοτικό τραγούδι, ταυτόχρονα όμως διαφοροποιείται αρκετά. Το έργο ήταν πολύ δημοφιλές και κυκλοφορούσε σε χειρόγραφα όλον τον 17ο αι. Η πρώτη έντυπη έκδοσή του έγινε στην Βενετία το 1713. Η διάδοση του έπους υπήρξε τεράστια, σε όλες τις Περιοχές όπου ζούσε τότε ο Ελληνισμός. Ο Κοραής χαρακτηρίζει τον Κορνάρο «Όμηρο της λαϊκής φιλολογίας» και το έπος του λειτούργησε για τους νεώτερους ποιητές ως σημείο αναφοράς και αστείρευτη πηγή Ελληνικότητας.

Μαζί με την Ερωφίλη του Γεώργιου Χορτάτση είναι τα σημαντικότερα έργα της κρητικής λογοτεχνίας. Ο Ερωτόκριτος πέρασε στην λαϊκή παράδοση και παραμένει δημοφιλές κλασικό έργο, χάρη και στη μουσική με την οποία έχει μελοποιηθεί.

Η απήχηση του έργου ήταν πολύ μεγάλη. Παρατηρούνται επιδράσεις του σε μαντινάδες και επιπλέον στην Κρήτη δημιούργησε μυθολογική παράδοση: τα ονόματα των ηρώων έχουν επιβιώσει ως σήμερα ως βαφτιστικά και η λαϊκή φαντασία ονόμασε «παλάτι του Ηράκλη» τις στήλες του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Η μεγάλη διάδοση του έργου μαρτυρείται από λόγιους και ξένους περιηγητές καθ' όλον τον 18ο και 19ο αι, οι οποίοι ισχυρίζονταν ότι άνθρωποι στην Κρήτη γνώριζαν όλο το έργο απ' έξω. Ακόμα και ο Γιώργος Σεφέρης αναφέρει ότι στη Σμύρνη στις αρχές του 20ου αι. η κατανόηση του έργου ήταν πολύ εύκολη, παρά την έντονα ιδιωματική γλώσσα.

Η μεγαλύτερη όμως απόδειξη της απήχησης του έργου είναι η επίδραση που άσκησε στη νεοελληνική ποίηση. Παραδείγματα ποιημάτων επηρεασμένων από τη στιχουργική του είναι Ο Κρητικός του Δ. Σολωμού, το Μήτηρ Θεού του Α. Σικελιανού, ο Επιτάφιος του Γ. Ρίτσου, ο Νέος Ερωτόκριτος του Παντελή Πρεβελάκη.