77 χρόνια ΕΠΟΝ – Σύντομο ιστορικό

Την Κυριακή που μας έρχεται, συμπληρώνονται 77 χρόνια από την ίδρυση της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων. Στις 23 του Φλεβάρη του 1943, ιδρύθηκε η ηρωική ΕΠΟΝ.....

Η θρυλική αυτή οργάνωση του ΕΑΜ τροφοδότησε με εκατοντάδες χιλιάδες νέους τον αγώνα ενάντια στους ναζί και φασίστες κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Γαλούχησε χιλιάδες μαχητές του ΕΛΑΣ και κατοπινά του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας(ΔΣΕ) που έδωσε ξανά με τ' όπλο στο χέρι τον αγώνα για μία νέα Ελλάδα.

   Νέοι και νέες μπήκαν στον αγώνα και πρόσφεραν με κάθε τρόπο: άλλοτε με το χωνί, με τις προκηρύξεις και τον παράνομο τύπο, άλλοτε με το όπλο στο χέρι. Πρώτοι στη μάχη για την επιβίωση του λαού, πρώτοι στη μόρφωση, στον πολιτισμό, στον αθλητισμό, ενάντια στα πρότυπα του συμβιβασμού που καλλιεργούνταν και τότε στη νεολαία.

       Η ΕΠΟΝ έδρασε τόσο μαζικά, γιατί οι νεανικές διαθέσεις αντίστασης και απειθαρχίας δέχτηκαν την επίδραση των ιδανικών της λευτεριάς, της εναντίωσης στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και του συστήματος που τους γεννά, της πραγματικής λαϊκής κυριαρχίας, χωρίς εκμεταλλευτές, ντόπιους και ξένους αφέντες. Γιατί δέθηκαν με την υπεράσπιση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους. Συνειδητά οι νέοι βάδισαν μαζί με τον εργαζόμενο λαό, με το μαχόμενο λαό.

       Αυτό έδωσε δύναμη στα ταλαιπωρημένα από την πείνα και τα βάσανα της τριπλής φασιστικής Κατοχής(Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία) κορμιά των νέων, έτσι ώστε να φλογίζεται η ψυχή τους από απεριόριστη δύναμη και ορμή. 

       Ψυχή αυτού του αγώνα ήταν οι κομμουνιστές που είχαν βρεθεί στην πρώτη γραμμή των αγώνων της εργατικής τάξης και της νεολαίας όλα τα προηγούμενα χρόνια. 

        Η ΕΠΟΝ ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ σε ένα σπίτι, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3, στους Αμπελόκηπους. Είχε προηγηθεί η ίδρυση του ΕΑΜ Νέων ένα χρόνο νωρίτερα, στις 5 Φλεβάρη 1942.

       Το 1943 ήταν η χρονιά που η συντριβή του Άξονα άρχισε να γίνεται χειροπιαστή ελπίδα των λαϊκών μαζών. Επιτεύχθηκε η μεγαλειώδης νίκη του Κόκκινου Στρατού στο Στάλινγκραντ, στις 2 Φλεβάρη και μετά από μάχες δυόμιση μηνών. Συνολικά η υπεροχή του σοσιαλισμού ήταν αυτή που άλλαξε ριζικά τους συσχετισμούς του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τη στροφή που σημειώθηκε στην πορεία του πολέμου ακολούθησε η απελευθέρωση της Σοβιετικής Ένωσης το 1944. Αργότερα, βέβαια, ο στρατός της καταδίωξε το γερμανικό και έφτασε μέχρι και την καρδιά του ναζιστικού άντρου και κάρφωσε την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο στο Ράιχσταγκ. 

       Ήταν γεγονότα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για το δυνάμωμα των απελευθερωτικών κινημάτων σε όλη την Ευρώπη, όπως και στην Ελλάδα.

       Σε αυτές τις συνθήκες γεννήθηκε και η ΕΠΟΝ. Σε αυτές τις συνθήκες αντήχησαν και τα γνωστά χωνιά της ΕΠΟΝ, που όταν νύχτωνε, και κάτω από τη μύτη των κατακτητών, ενημέρωναν για τις αντεπιθέσεις του Κόκκινου Στρατού και καλούσαν στον αγώνα για τη Λευτεριά.

       Στα χρόνια που ακολούθησαν η ΕΠΟΝ έγραψε χρυσές σελίδες ηρωισμού.

       Τα περισσότερα από 600.000 μέλη της έδρασαν με απαράμιλλο ηρωισμό και αυτοθυσία στον αγώνα ενάντια στον κατακτητή. 8.000 χιλιάδες ΕΠΟΝίτες συγκρότησαν αυτοτελείς σχηματισμούς του ΕΛΑΣ, ενώ ακόμη 27.000 πολέμησαν με το όπλο στο χέρι μέσα από τις γραμμές του. Σε περισσότερες από 430 ανέρχονται οι μάχες που συμμετείχαν οι στρατιωτικοί σχηματισμοί της ΕΠΟΝ, στις οποίες έδωσαν τη ζωή τους περίπου 1.300 ΕΠΟΝίτες.

       Η δράση της αγκαλιάστηκε από την πλειοψηφία της ελληνικής νεολαίας. Από τα "Αετόπουλα" που ήταν παιδιά, μαθητές και μαθήτριες από 8 χρονών. Έδρασαν στο πλάι του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, κατέβαιναν σε διαδηλώσεις, γίνονταν σύνδεσμοι, πηγαινοέρχονταν με σημειώματα, συνόδευαν αγωνιστές.

       Παιδιά στην ηλικία, αλλά με ψυχή μαχητή παρακολουθούσαν τις κινήσεις των Γερμανών και των δωσίλογων χαφιέδων και έδιναν πολύτιμες πληροφορίες στον ΕΛΑΣ. Μετέφεραν τρόφιμα και πυρομαχικά για τους αντάρτες, κράτησαν τουφέκι στη μάχη. Φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν ως ενήλικοι, όμως δεν λύγισαν. Και πάντα ανυπομονούσαν να μεγαλώσουν και να γίνουν ΕΠΟΝίτες. Μικρά παιδιά με τεράστιο θάρρος και τόλμη, που έπαιρναν παράδειγμα από τους αγωνιστές αντάρτες της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ.

       Όποια πέτρα και αν σηκώσεις, όπου και αν γυρίσεις το βλέμμα, σίγουρα θα κρύβει μία ιστορία ΕΠΟΝιτών.

       Σαν και εκείνη της 28ης Απρίλη του 1944, όπου τρεις 17χρονοι ΕΠΟΝίτες, Δημήτρης Αυγέρης, Θάνος Κιοκμενίδης και Κώστας Φολτόπουλος, μετέτρεψαν ένα χαμόσπιτο στον Υμηττό σε Κάστρο της Λευτεριάς και αντιστάθηκαν μέχρι τέλους σε υπέρτερες στρατιωτικές δυνάμεις των ναζί και των συνεργατών τους.

       Αυτός ήταν ο ηρωισμός των ΕΠΟΝιτών και ΕΠΟΝιτισσών που άφησε ιστορία. Δημιούργησε ένα θρύλο που φτάνει ως και τις μέρες μας.

       Ενιαία με την ένοπλη πάλη για την απελευθέρωση η ΕΠΟΝ δρούσε για το σύνολο της ζωής της νεολαίας. Οργάνωνε την πάλη της νεολαίας στο πλευρό του λαού, στους χώρους δουλειάς, στα σχολεία και τις σχολές, στις γειτονιές.

       Στα μεγάλα συλλαλητήρια για να εμποδιστεί, όπως και έγινε, η επιστράτευση που επεδίωξαν οι κατακτητές για να στείλουν Έλληνες  στα γερμανικά εργοστάσια ή στο σοβιετικό μέτωπο.

       Με τη δημιουργία επιτροπών και κινητοποιήσεων για την απόσπαση τροφίμων και την οργάνωση συσσιτίων και λεσχών, για την αλληλεγγύη.

       Με την οργάνωση σαμποτάζ στην παραγωγή και απεργίες σε εργοστάσια που αξιοποιούνταν από τον κατακτητή.

       Οι νέοι ΕΠΟΝίτες έδιναν καθημερινά έναν ακόμα αγώνα. Αυτόν για την κατάκτηση της γνώσης, το χτύπημα του αναλφαβητισμού, τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων μαχητών.

       Το σύνθημά τους έμεινε στην Ιστορία. Μας εμπνέει και σήμερα: "Πολεμάμε και τραγουδάμε, πολεμάμε και μαθαίνουμε".

       Η ΕΠΟΝ άνοιξε και λειτούργησε σχολεία που οι κατακτητές είχαν μετατρέψει σε στρατώνες, αχούρια, ακόμη και σε φυλακές.

       Ιδιαίτερα στις απελευθερωμένες περιοχές, στην Ελεύθερη Ελλάδα, τα περισσότερα σχολεία άνοιξαν και σε πολλές περιπτώσεις δάσκαλοι ήταν ΕΠΟΝίτες.

       Γράφτηκαν ακόμη και σχολικά βιβλία, που τυπώθηκαν σε 100.000 αντίτυπα και μοιράστηκαν σε όλους τους μαθητές της Ελεύθερης Ελλάδας. Ήταν η πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία που μοιράστηκαν δωρεάν βιβλία σε μαθητές.

       Η πολιτιστική δραστηριότητα ήταν ανεπανάληπτη και δεν ήταν απλά ένα μέσο ψυχαγωγίας ή διασκέδασης. Ήταν καθοριστικό στοιχείο διαμόρφωσης της προσωπικότητας των νέων ΕΠΟΝιτών, της διαπαιδαγώγησής τους με τα πιο όμορφα ιδανικά και αξίες. 

       Ο ΕΠΟΝίτης και η ΕΠΟΝίτισσα έχοντας το βλέμμα καρφωμένο σε ένα καλύτερο αύριο, πάλευαν σε πολύ δύσκολες συνθήκες, ζώντας όμως ολόπλευρα την ομορφιά του ανυποχώρητου αγώνα, της ανυπότακτης ζωής.

       Τα έδιναν όλα στην αντάρτικη δράση, στη διαφώτιση και την ενημέρωση, στην ανύψωση του ηθικού του λαού και ταυτόχρονα τραγουδούσαν, συνέθεταν, δημιουργούσαν, μορφώνονταν, αθλούνταν, πήγαιναν εκδρομές, ζούσαν πολύπλευρα, είχαν τις νεανικές τους ανησυχίες. 

        Ήταν 20 Φλεβάρη 1947, το Πρωτοδικείο Αθηνών με τον ΑΝ 509/1947 έθεσε την ΕΠΟΝ εκτός νόμου και αποφάσισε τη διάλυσή της. Μεγάλο τμήμα των μελών και στελεχών της πέρασαν στον ένοπλο αγώνα και συνέβαλαν στη συγκρότηση και τον ηρωικό αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας την περίοδο 1946 - 1949. Χιλιάδες ήταν οι ΕΠΟΝίτες που οδηγήθηκαν στις φυλακές, στις εξορίες, που δολοφονήθηκαν από όργανα του αστικού κράτους. Με το Δημοκρατικό Στρατό(ΔΣΕ) έσωσαν την τιμή του ελληνικού λαού. Μετακατοχικά, τότε που Εγγλέζοι ιμπεριαλιστές και κατόπιν Αμερικάνοι επικυρίαρχοι μάτωσαν κι έκαψαν τον τόπο μας για να παλινορθώσουν την ντόπια αστική τάξη και, φυσικά, τα δικά τους συμφέροντα στην περιοχή.    

       Όλη η δράση της ΕΠΟΝ διδάσκει ότι ο αγώνας για τα δικαιώματα της νεολαίας, ο αγώνας σε όλες τις φάσεις του για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, απαιτεί πλήθος μορφών, δράσεων, που, μαζί με την μαχητική στάση για την κατάκτηση της γνώσης, μπορεί να γεννά, με ευρηματικό τρόπο, νέους δρόμους επικοινωνίας και κοινής δράσης με την πλειοψηφία των παιδιών των λαϊκών οικογενειών.         Οι αγώνες της ΕΠΟΝ μπορούν να καθοδηγήσουν σήμερα την πάλη τους για να μη γίνουν σύγχρονοι σκλάβοι, οι σκλάβοι του 21^ου αιώνα.  

       Η κατακόκκινη σημαία του αγώνα, η σημαία της ΕΠΟΝ, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του ΔΣΕ δε μπορεί να μπει δίπλα στις σημαίες του ΝΑΤΟ και του ιμπεριαλισμού. Πάντα θα στέκεται απέναντί τους και θα σαλπίζει αντεπίθεση στον αντικομμουνισμό, στο φασισμό και το ναζισμό, στον εθνικισμό, το ρατσισμό και την ξενοφοβία. 

       Η σημαία των ταξικών αγώνων του λαού μας δεν μπορεί να μπει κάτω από τη σημαία των ευρωενωσιακών επιχειρηματικών μονοπωλιακών ομίλων, της Ε.Ε. Ούτε κάτω από αυτή των αντεργατικών μέτρων, που η σημερινή κυβέρνηση -όπως οι προηγούμενες- υλοποιεί πιστά, υποθηκεύοντας το μέλλον της νεολαίας στο όνομα της ανάπτυξης της κερδοφορίας και της διασφάλισης της εξουσίας των εκμεταλλευτών

Ζήτω τα 77 χρόνια της ΕΠΟΝ! 

ΛΑΜΙΑ 20 ΦΛΕΒΑΡΗ 2020