Β. Αποστόλου: Η αποσπασματικότητα και οι επικαλύψεις χαρακτηρίζουν την πρόταση της Κυβέρνησης για την πολιτική προστασία.

Τοποθέτηση του Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Ν. Ευβοίας και πρώην Υπουργού Βαγγέλη Αποστόλου, στην  κοινή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης,....
Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης με την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Προστασίας του Περιβάλλοντος, με θέμα την επεξεργασία του νομοσχεδίου του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη «Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, αναδιάρθρωση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση συστήματος εθελοντισμού πολιτικής προστασίας, αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος και άλλες διατάξεις».

«Επειδή το ν/σ αφορά μόνο στο στάδιο της καταστολής, αγνοώντας ουσιαστικά την πρόληψη και την αποκατάσταση, δυο βασικές παραμέτρους της πολιτικής προστασίας, θα σταθώ ιδιαίτερα στο επιχειρησιακό σκέλος του, γιατί αυτό ενδιαφέρει τον Έλληνα πολίτη. Το χαρακτηρίζει η αποσπασματικότητα και οι επικαλύψεις και το περιμένει σωρεία υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων. Θα αναφέρω μερικά παραδείγματα:

Δεν έχετε προβλέψει πως θα οργανωθεί το εθνικό δυναμικό και τα μέσα της πολιτικής προστασίας σε κατάσταση έκτακτων αναγκών σε όλα τα επίπεδα διοίκησης (κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό).

Στην πολιτική προστασία συμβάλλουν, από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, την περιφερειακή και την τοπική αυτοδιοίκηση μέχρι τη μικρότερη εθελοντική οργάνωση. Πως θα κινητοποιηθούν όλοι αυτοί χωρίς καμία πρακτική δυνατότητα συντονισμού τους;

Από τις 19 λειτουργίες που απαιτούνται, για να είναι αποτελεσματικό το σύστημα, οργανωμένες είναι μόνον 4, (πυρόσβεσης και διάσωσης, επείγουσας περίθαλψης, προστασίας και ασφάλειας, έρευνας και διάσωσης). Πως θα υλοποιούνται οι υπόλοιπες 14 λειτουργίες;

Όπως και να γίνει θα πρέπει να υπάρξουν σε όλα τα επίπεδα και αντίστοιχες υπουργικές, περιφερειακές και τοπικές αποφάσεις. Κι εδώ αρχίζουν οι επικαλύψεις και οι εμπλεκόμενες αρμοδιότητες , που αποτελούν το μεγαλύτερο πρόβλημα στη ρύθμιση που εισηγείστε.

Στις καταστάσεις ετοιμότητας (άρθρο 6) του συστήματος πολιτικής προστασίας, που προτείνετε, δεν προβλέπεται πουθενά στο σχέδιο νόμου ο φορέας που τις κηρύσσει. Δεν υπάρχει επίσης καμία αναφορά σε όρους και προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες κηρύσσονται οι καταστάσεις αυτές.

Για το κρίσιμο θέμα της ενημέρωσης και προειδοποίησης των πολιτών τη σχετική αρμοδιότητα πρέπει να την ασκεί το όργανο που έχει την ακριβή εικόνα της κατάστασης, δηλαδή σε επίπεδο Περιφέρειας κι όχι σε δύο επίπεδα. Δεν προβλέπεται σε επίπεδο Δήμου Συντονιστικό Κέντρο Πολιτικής Προστασίας, ούτε ακόμη και για λειτουργίες έκτακτης ανάγκης.

Οι Δήμοι, σε όλα τα συστήματα πολιτικής προστασίας που ακολουθούν πρότυπα και αρχές, αποτελούν το πρώτο ανάχωμα για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης,  την παροχή υποστήριξης στους φορείς που έχουν την ευθύνη αντιμετώπισής τους, για τους εξής πολύ βασικούς λόγους:

(α) γιατί οι περισσότερες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή καταστροφές συμβαίνουν ή επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τις περιοχές των Δήμων και

(β) γιατί ο Δήμος είναι ο κοντινότερος θεσμός στον πολίτη και είναι αυτός που μπορεί να κινητοποιήσει τις τοπικές κοινωνίες .

Υπάρχει σοβαρό ζήτημα με την αρμοδιότητα που αποδίδεται στα Περιφερειακά Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας να κατευθύνουν το έργο πολιτικής προστασίας των αντίστοιχων οργάνων επιπέδου Δήμου (άρθρο 14.) και μάλιστα σε όλες τις φάσεις, από την πρόληψη έως και την αποκατάσταση.

Είναι βέβαιο, ότι η διάταξη αυτή και άλλες παρόμοιες διατάξεις, ακόμα και αν ψηφιστούν δεν πρόκειται να εφαρμοστούν.

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, με την πρόβλεψη για τον Περιφερειακό Συντονιστή Πολιτικής Προστασίας, ένας μετακλητός υπάλληλος, κατά πάσα πιθανότητα απόστρατος αξιωματικός της Πυροσβεστικής, ο οποίος θα προσλαμβάνεται από τον Περιφερειάρχη για θητεία ορισμένου χρόνου, θα παίρνει πάνω του όλο το σύστημα πολιτικής προστασίας της περιφέρειας, αφού όχι μόνο προβλέπεται να προΐσταται του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Κέντρου Πολιτικής Προστασίας, άρθρο 18, αλλά και να το στελεχώνει με προσωπικό της περιφέρειας κατά την κρίση του, να κινητοποιεί και να συντονίζει επιχειρησιακούς και λοιπούς φορείς περιφερειακού επιπέδου καθώς επίσης και να αναπληρώνει τον Περιφερειάρχη ασκώντας καθήκοντα προέδρου.

Προσέχτε ο μετακλητός υπάλληλος και όχι ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης της πολιτικής προστασίας ή ο χωρικός αντιπεριφερειάρχης- στο ανωτέρω συντονιστικό όργανο (άρθρο 13), να κατευθύνει και τις δράσεις πολιτικής προστασίας των Δήμων της Περιφέρειας.

Βέβαια πουθενά δεν αναφέρετε την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, η οποία το γνωρίζετε ότι εποπτεύει όλες τις δασικές και ένα μεγάλο μέρος των αγροτικών υπηρεσιών. Μήπως τις καταργήσετε αγνοώντας τες; Θα ήταν όμως χρήσιμη η συμμετοχή τους, κυρίως στο κομμάτι της σύνταξης των αντιπυρικών σχεδίων διαχείρισης των δασών που κάθε Δασαρχείο πρέπει στα όρια της επικράτειάς του να συντάξει.

Εκεί βέβαια που ξεπεράσατε και τα όρια είναι το άρθρο 30 (μέσω παραπομπής στο άρθρο 3 του ν. 3013/2020), αποδίδεται η αρμοδιότητα στον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας να εκδίδει αποφάσεις «υπερ- υπουργού». Ενδεικτικό της αντίληψης αυτής είναι ότι η Γ.Γ.Π.Π. αποκτά αρμοδιότητες και σε δομικά έργα πρόληψης και αποκατάστασης, τα οποία μάλιστα μπορούν να υλοποιούνται κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων με διαδικασίες express. Μπορεί να υπάρχουν εργασίες σαν κι αυτές που αναφέρατε κύριε Κοτρονιά, στις οποίες χρειάζεται οπωσδήποτε να υπάρξει μία εγρήγορση, αλλά προσέξτε το, χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί δεν είναι μακριά η ανάληψη εργασιών, δομικών κτλ.

Άρα λοιπόν η αρμοδιότητα αυτή υπάρχει κίνδυνος να εκτρέψει την πολιτική προστασία από την αποστολή τους.

Βέβαια επειδή όλα αυτά θα βρουν πρώτη εφαρμογή στις δασικές πυρκαγιές έχω την άποψη ότι αυτός που δε θα ναι παρόν θα είναι ο διαχειριστής του φυσικού περιβάλλοντος, που λέγεται δασική ή αγροτική υπηρεσία, που δε θα υπάρχει πουθενά. Όπως δεν υπάρχει πουθενά, σε όλο το σχέδιο σας, αναφορά στην πρόληψη, το σημαντικότερο εργαλείο για την υπεράσπιση των αγροτοδασικών συστημάτων.

Όπως δεν υπάρχει επίσης σαφής αναφορά στο σχέδιο Goldammer στο οποίο έχει σοβαρές και τεκμηριωμένες προσεγγίσεις, κι εδώ θέλω να σας πω ότι συμμετείχε ειδικά στη σύνταξη του συγκεκριμένου πορίσματος μια ομάδα εξαιρετικών στελεχών του ΕΛΓΟ Δήμητρα, του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, που εποπτεύεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, επειδή οι συγκεκριμένες πυρκαγιές δεν είναι πλέον μόνο δασικές πυρκαγιές, είναι αγροτοδασικές πυρκαγιές και πρέπει οπωσδήποτε όλα αυτά να ληφθούν υπόψη.».