ΝΟ.Δ.Ε. Φωκίδας - ΄΄Ο Εθελοντισμός στην δημόσια υγεία: Η ελληνική πραγματικότητα’’

Το παρόν άρθρο έχει ως σκοπό να ενημερώσει για τις δυνατότητες που έχει ο κάθε πολίτης να ωφελήσει αλλά και να ωφεληθεί μέσω απλών, γρήγορων αλλά πάνω από όλα  σημαντικών πρωτοβουλιών,....

οι οποίες έχουν άμεσο ιατρικό αποτέλεσμα σε αυτόνομα άτομα αφενός, και μακροπρόθεσμες συλλογικές επιπτώσεις αφετέρου στην δημόσια υγεία.

- Εθελοντική Αιμοδοσία: Αποτελεί αναμφισβήτητα την επιτομή όλων των μορφών του εθελοντισμού, καθώς κάθε υγιής άνθρωπος μπορεί να προσφέρει αίμα εθελοντικά 3-4 φορές ετησίως, βοηθώντας 3 συνανθρώπους μας την κάθε φορά. Η διευθύντρια του Ε.ΚΕ.Α. Χάρις Ματσούκα προσφάτως ανάλυσε την τρέχουσα κατάσταση του συστήματος συλλογής και διανομής του προσφερόμενου αίματος στην χώρα μας. Θα σταθούμε στα εξής: Ακόμα και σήμερα εισάγουμε αίμα από την Ελβετία για την ετήσια κάλυψη των αναγκών μας, ενώ θα μπορούσαμε να είμαστε αυτάρκης αν το 3% του πληθυσμού μας προσέφερε τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο συστηματικά εθελοντικά αίμα.       

 Το παράδοξο είναι πως ενώ υπάρχουν αρκετοί εθελοντές αιμοδότες, υπάρχει αδυναμία καταγραφής, συντονισμού τους μιας και δεν υπάρχει οργανωμένο Εθνικό Σύστημα Αιμοδοσίας με κεντρικό σχεδιασμό. Ας μην ξεχνάμε πως η μνημονιακές πολιτικές και η υποστελέχωση του Ε.Σ.Υ. έχουν αναπόφευκτα επηρεάσει τις Υπηρεσίες Αιμοδοσίας. Στα πλαίσια αυτού το Ε.ΚΕ.Α. ξεκίνησε το Ενιαίο Πληροφοριακό Σύστημα του Ενιαίου Μητρώου Αιμοδοτών με πολύ θετικά πρώτα βήματα χρησιμοποιώντας το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας. Μέσω αυτού ο εθελοντής έχει ένα προσωπικό, εξατομικευμένο εργαλείο που τον εκπαιδεύει και ευαισθητοποιεί ταυτόχρονα. Ας μην ξεχνάμε πως η αυτάρκεια σε εθελοντικά προσφερόμενο αίμα αποτελεί ποιοτικό δείκτη ενός σύγχρονου, υγιούς Ευρωπαϊκού Συστήματος Υγείας.

- Δωρεά Μυελού των Οστών: Tα τελευταία χρόνια γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια από το ΚΕΔΜΟΠ - Κέντρο Ενημέρωσης και Προσέλκυσης Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών Πανεπιστημίου Πατρών να ενημερώσει για την δωρεά μοσχεύματος μυελού των οστών, την σημασία εξεύρεσης νέων εθελοντών δοτών και την διαδικασία του να γίνει κάποιος ο πιθανός δότης, καθιστώντας τον την μοναδική ελπίδα για κάποιον ασθενή με λευχαιμία (και παρόμοιες αιματολογικές ασθένειες) να θεραπευθεί οριστικά.

 Η διαδικασία είναι η εξής: Συμπληρώνοντας το ειδικό έντυπο συγκατάθεσης, ο υπεύθυνος συνεργάτης προσέλκυσης λαμβάνει με ειδική μπατονέτα δείγμα στοματικού επιχρήσματος (σάλιου) από τον υποψήφιο δότη και ύστερα αποστέλλεται στα εργαστήρια του ΚΕΔΜΟΠ  οπου καταγράφεται ο ιστικός του τύπος πραγματοποιώντας  ειδική εξέταση ιστοσυμβατότητας – HLA τυποποίησης. Τέλος εγγράφεται στην Εθνική (ΕΟΜ) και Παγκόσμια δεξαμενή (BMDW) δοτών μυελού των οστών. Αν διαπιστωθεί συμβατότητα δότη- ασθενούς, τότε ο εθελοντής καλείται να δώσει μόσχευμα μέσω αιμοληψίας και όχι μέσω παρακέντησης των οστών της λεκάνης όπως γινόταν παλαιότερα.

- Δωρεά αιμοπεταλίων: Μέσω της αιμοπεταλιαφαίρεσης ο δότης προσφέρει ένα μόνο συστατικό του αίματος, σε αντίθεση με το ολικό αίμα της αιμοδοσίας που κατόπιν διαχωρίζεται στα επιμέρους συστατικά του (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, πλάσμα και αιμοπετάλια). Τα αιμοπετάλια μεταγγίζονται σε ειδικές ομάδες ασθενών όπως παιδιά και ενήλικες που πάσχουν από νοσήματα όπως η μεσογειακή αναιμία και η λευχαιμία. Τα αιμοπετάλια που συλλέγονται έχουν μικρή διάρκεια ζωής – μόλις 5 ημέρες, για αυτό και μπορούν να συλλέγονται συχνότερα, κάθε 20 ημέρες περίπου.

- Δωρεά Οργάνων: Η σπουδαία αποστολή του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) είναι να προωθήσει την ιδέα της δωρεάς οργάνων από εγκεφαλικά νεκρούς δότες. Η παρούσα κυβέρνηση τον περασμένο χρόνο άλλαξε ριζικά το νομικό πλαίσιο που την διέπει (Αριθμ. Απ.  Γ2γ/ΓΠ/76110/18 ‘’Καθορισμός και εξειδίκευση του τρόπου και των τεχνικών λεπτομερειών σχετικά με την εκδήλωση θετικής ή αρνητικής δήλωσης κάθε εν ζωή ατόμου ως προς την προσφορά οργάνων του για μεταμόσχευση’’). Το «ΜΗΤΡΩΟ ΔΩΡΗΤΩΝ» που είχε δημιουργηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2737/1999 παύει να υφίσταται. Οι πολίτες θα πρέπει να δηλώσουν εκ νέου μέσω του κλειδαρίθμου της πύλης taxisnet την ρητή συγκατάθεση ή την άρνηση τους στην δωρεά οργάνων, εγγραφόμενοι σε ενιαίο ηλεκτρονικό μητρώο «ΕΘΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΔΩΡΗΤΩΝ» είτε στο «ΜΗΤΡΩΟ ΑΡΝΗΤΩΝ» αντίστοιχα. Όμως δεν παρατηρούμε επαρκή και τακτική ενημέρωση για αυτό το υψίστης σημασίας ζήτημα, και δεν αποσαφηνίζεται αν μπορεί να ισχύσει  προηγούμενη νομοθετική ρύθμιση, η οποία προέβλεπε πως αν κάποιος ΔΕΝ είχε δηλώσει ρητά την άρνησή του να δωρίσει τα όργανά του όσο ήταν εν ζωή, τότε είναι εν δυνάμει δότης οργάνων (εικαζόμενη συναίνεση) πάντοτε κατόπιν συγκαταθέσεως της οικογένειάς του.

- Δωρεά Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος: Στην Ακαδημία Αθηνών λειτουργεί η Δημόσια Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος, που σκοπό έχει να συλλέγει κατά την διάρκεια του τοκετού το αίμα που υπάρχει στον ομφάλιο λώρο. Το αίμα αυτό, αν και ελάχιστο (125ml περίπου) περιέχει  σε μεγάλη ποσότητα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα (μυελός των οστών) που μπορούν να θεραπεύσουν παιδάκια με λευχαιμία αρκεί πάντοτε να υπάρχει ιστοσυμβατότητα. Μια όμορφη φράση που διέπει αυτή την σπουδαία διαδικασία είναι πως «είναι υπέροχο να χαρίζεις ζωή σε άλλον την ίδια ώρα που έρχεσαι εσύ σε αυτήν» καθώς ουσιαστικά το ίδιο το νεογνό είναι ο δωρητής.

- Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος: Το νοσοκομείο Έλενας Βενιζέλου διαθέτει τράπεζα μητρικού γάλακτος στην οποία μπορούν να προσέλθουν εθελόντριες των οποίων το γάλα αφού συλλεχθεί, επεξεργάζεται και παστεριώνεται με σκοπό να χρησιμοποιηθεί κυρίως σε περιπτώσεις πρόωρα γεννημένων νεογνών, συμβάλλοντας καθοριστικά στην πορεία των πρώτων ημερών τους στη ζωή.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονίσουμε πως σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό περιβάλλον, είναι επιτακτική ανάγκη των συλλογικών φορέων να χρησιμοποιούν μεθόδους ενημέρωσης μέσω εργαλείων όπως marketing, μέσων κοινωνικής δικτύωσης με σκοπό την ευαισθητοποίηση των νέων. Σε αυτό καταλυτικό ρόλο καλείται να διαδραματίσει  το εκπαιδευτικό μας σύστημα, από την πρωτοβάθμια κιόλας εκπαίδευση σε διδασκαλία- ενημέρωση για θέματα αιμοδοσίας, με συνεργασία των τοπικών Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών και μέσω εξειδικευμένων - διαπιστευμένων εγχειριδίων που έχει εκδώσει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Εθελοντών Αιμοδοτών σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας.

Τέλος, από τη σκοπιά των Μ.Μ.Ε. θα πρέπει η αιμοδοσία να μεταδίδεται με πιο εύπεπτο και παρεμβατικό τρόπο, αποσυνδέοντας την προβολή της αναγκαιότητας της τονίζοντας αρνητικής φύσεως εικόνες, όπως ατυχήματα και φράσεις όπως ‘’αίμα στην άσφαλτο’’.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η οικονομική κρίση ταλανίζει την χώρα μας την τελευταία δεκαετία με αποτέλεσμα την έντονη σώρευση αρνητικών συνεπειών και συναισθημάτων. Θα πρέπει όμως να περιορίζουμε όσο μπορούμε την κρίση αυτή σε καθαρά οικονομική και όχι σε κοινωνική.            

Ο εθελοντισμός, σε όλες του τις εκφάνσεις είναι μία διέξοδος μέσω του οποίου ισχυροποιείται η αλληλεγγύη μεταξύ των πολιτών και των κοινωνικών ομάδων, που τόσο την έχουμε ανάγκη σήμερα. Γιατί ο εθελοντισμός δεν είναι μια απλή στιγμιαία πράξη. Είναι συνήθεια. Είναι αξία. Είναι τρόπος ζωής.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι

- http://seaamfissas.blogspot.com/

- https://blooddonorregistry.gr/

- http://www.posea.gr/

- https://www.xarisezoi.gr/

- https://www.floga.org.gr/

- http://hcbb.bioacademy.gr/

- http://www.hospital-elena.gr/medical-services/eidikes-ypiresies/trapeza-galaktos-mitrikos-thilasmos.html

- http://www.paspama.gr/

   http://www.eom.gr/

Για την ΝΟ.Δ.Ε. Φωκίδας

Αραβαντινός Δημήτριος

Υπεύθυνος στον Τομέα Κοινωνικών Θεμάτων