Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: 50 χρόνια μετά την δολοφονία του παραμένει επίκαιρος

Πριν από ακριβώς 50 χρόνια σήμερα, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκφώνησε την εμβληματική του ομιλία «Έχω πάει στην κορυφή του βουνού» («I’ve been to the Mountaintop») στο Μέμφις του Τενεσί. Λίγες ώρες αργότερα, στις 4 Απριλίου 1968, δολοφονήθηκε σε ηλικία 39 ετών. «Είδα την Γη της Επαγγελίας» είπε στην τελευταία ομιλία του.....

«Μπορεί να μην πάω εκεί μαζί σας», πρόσθεσε προφητικά, «αλλά θέλω σήμερα να ξέρετε ότι εμείς, ως λαός, θα φθάσουμε στη Γη της Επαγγελίας».

Τα αφιερώματα των αμερικανικών εφημερίδων όλη την προηγούμενη εβδομάδα μιλούν για το πόσο επίκαιρος παραμένει ο «Αμερικανός Μωυσής»: υποστήριζε τις ειρηνικές διαμαρτυρίες, την ενότητα, την οικονομική δικαιοσύνη και την ηθική υποχρέωση να φροντίζουμε τους πιο αδύνατους. Αλλά και μια ματιά στην ειδησεογραφία των τελευταίων ετών δείχνει πόσο διαχρονικός είναι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: οι ΗΠΑ, αν και ήδη έχουν αποκτήσει τον πρώτο τους μαύρος πρόεδρο, δεν έχουν λύσει ακόμη τα εσωτερικά τους φυλετικά ζητήματα _ τα οποία οξύνθηκαν μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και την ώθηση που δίνει στους υπέρμαχους της λευκής υπεροχής.

Τον Φεβρουάριο του 1968, δυο αφροαμερικανοί οδοκαθαριστές καταπατήθηκαν από ένα σκουπιδιάρικο. Ο δήμος του Μέμφις αρνήθηκε να αποζημιώσει τις οικογένειές τους. Αυτό πυροδότησε την απεργία των συναδέλφων τους με αιτήματα την βελτίωση των συνθηκών εργασίας και αύξηση στις απολαβές τους. Οι περισσότεροι κέρδιζαν 65 σεντς την ώρα και δεν πληρώνονταν υπερωρίες ενώ τους κοβόταν το μεροκάματο αν δεν πήγαιναν στη δουλειά λόγω ασθένειας. Αν τραυματίζονταν την ώρα της δουλειάς, απολύονταν. Οι κινητοποιήσεις τους έφεραν τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στο Μέμφις.

Τα τελευταία του χρόνια, ο Βαπτιστής πάστορας αναφερόταν συχνά στις οικονομικές ανισότητες. Προτού δολοφονηθεί, σχεδίαζε μια Πορεία των Φτωχών στην Ουάσινγκτον. «Αν δεν κάνουμε κάτι και δεν το κάνουμε γρήγορα για να βγάλουμε τους έγχρωμους λαούς από την φτώχεια, τον πόνο και την εγκατάλειψη, ολόκληρος ο κόσμος είναι καταδικασμένος» είπε στην τελευταία του ομιλία την οποία παρακολούθησαν μερικές χιλιάδες πιστών τους οποίους ο Κινγκ προέτρεψε να μην αγοράζουν Coca-Cola, γάλαSealtest και ψωμί Wonder Bread γιατί οι εταιρείες αυτές δεν προσλάμβαναν Αφροαμερικανούς.

Ο Κινγκ γεννήθηκε το 1929 στην Ατλάντα, από επίσης ιερέα πατέρα ο οποίος διαμαρτυρόταν έντονα για τις φυλετικές διακρίσεις που ίσχυαν τότε στις ΗΠΑ. Αν και σπούδασε βιολογία, επέλεξε να γίνει ιερέας για «να υπηρετήσει καλύτερα την ανθρωπότητα» και έλαβε διδακτορικό στην θεολογία. Σε ηλικία 24 ετών, παντρεύτηκε την Κορέτα Σκοτ από την Αλαμπάμα με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά.

Σύντομα στρατεύτηκε στον αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών. Την περίφημη 17λεπτη ομιλία του «I Have a Dream» (Έχω ένα όνειρο) την εκφώνησε μπροστά σε 250.000 άτομα στις 28 Αυγούστου 1963, στο Λίνκολν Μεμόριαλ στην Ουάσινγκτον όπου κατέληξε η Πορεία για Δουλειές και Ελευθερία. Στην ομιλία του εκείνη, που θεωρείται καθοριστική για το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων, ζήτησε να μπει ένα τέλος στον ρατσισμό στις ΗΠΑ. «Έχω ένα όνειρο ότι τα τέσσερα παιδιά μου θα ζήσουν μια μέρα σε ένα έθνος όπου δεν θα κρίνονται από το χρώμα του δέρματός τους αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους», είπε.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1964, έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης επειδή καταπολεμούσε τις φυλετικές ανισότητες μέσω της μη βίαιης αντίστασης.

Μετά την τελευταία ομιλία του, που την εκφώνησε σε εκκλησία, ο Κινγκ πήγε στο Lorraine Motel, στο δωμάτιο 306 όπου έμενε πάντα όταν επισκεπτόταν το Μέμφις. Το απόγευμα βγήκε στο μπαλκόνι όπου τον βρήκε η σφαίρα από το όπλο του Τζέιμς Ερλ Ρέι, που ήταν βαθιά ρατσιστής.

Με την είδηση της δολοφονίας του Κινγκ, ξέσπασαν διαδηλώσεις σε πολλές αμερικανικές πόλεις. Λίγες μετά τον θάνατό του, το Κογκρέσο πέρασε το Διάταγμα για τα Πολιτικά Δικαιώματα του 1968, γνωστό και ως Διάταγμα για την Δίκαιη Στέγαση επειδή απαγόρευε τις διακρίσεις στη στέγαση και σε όποια συναλλαγή αφορούσε στέγαση.

Η αφύπνιση των Αφροαμερικανών, που απαιτούσαν πλέον πολιτικά δικαιώματα και να μπει τέλος στις φυλετικές διακρίσεις, προκάλεσε ρατσιστικές αντιδράσεις και όξυνε τον ρατσισμό στις ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Δυο μήνες μετά τον Κινγκ, δολοφονήθηκε ο Ρόμπερτ Κένεντι. Όλα αυτά οδήγησαν στην εκλογή του Ρίτσαρντ Νίξον και στην πάταξη των κινημάτων για τα δικαιώματα. Στο τέλος όμως επικράτησε η «κληρονομιά» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και η πρόοδος στα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών.