ΤΟ "ΑΓΝΩΣΤΟ" ΠΑΝΑΡΧΑΙΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΝΟΠΕΑ

Παρουσιάζει ο Βίκτωρ Σαμπώ

Στις παρυφές του Παρνασσού, στους πρόποδες λόφου βρίσκεται το χωριό Αγ. Βλάσης.....

Στην κορυφή του λόφου, βρίσκεται το πανάρχαιο Κάστρο του Πανοπέα, ένα από τα ελάχιστα αρχαία Κάστρα που σώζεται σχεδόν ατόφιο σε όλη τη χώρα. 

Το τείχος με τις τετραγωνικές επάλξεις του, σφιχταγκαλιάζει την Ακρόπολη και αποτελεί αδιάψευστη μαρτυρία για την αίγλη και την στρατηγική σπουδαιότητα της αρχαίας πόλης που γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της στα Προϊστορικά χρόνια.

Τον παλιό οχυρωματικό περίβολο της πόλης των Πανοπέων, ο Παυσανίας τον υπολόγισε στα επτά στάδια, χίλια τετρακόσια περίπου μέτρα. Σήμερα τα σωζόμενα επιβλητικά κατάλοιπα και μάλιστα της νότιας πλευράς, γιατί της βόρειας σώζονται λιγότερα, διακρίνονται για το επιμελημένο με καλοδουλεμένους λίθους ισοδομικό χτίσιμο και την πολυγωνική τειχοδομία του οχυρωματικού του περιβόλου.

Η βόλτα εκεί είναι μαγική. Η θέα προς τον Παρνασσό, τα γύρω χωριά και την κοιλάδα του Βοιωτικού Κηφισού είναι ανεμπόδιστη. Τα τελευταία χρόνια ο Δήμος Χαιρώνειας, έκανε εκτεταμένα έργα για τη βελτίωση της πρόσβασης μέχρι το Κάστρο και μέσα σε αυτό.

Πως θα πάτε:

Η πρόσβαση γίνεται είτε από την Π.Ε.Ο. προς Λαμία, στρίβοντας προς Αγ. Βλάση και καταλήγοντας στο δρόμο προς Τσουκαλάδες (Λιβαδειάς) είτε από την οδό Λιβαδειάς- Δελφών, στρίβοντας προς Τσουκαλάδες και ακολουθώντας το δρόμο προς Αγ. Βλάση. Σε κάθε περίπτωση ο επισκέπτης πρέπει να βρεθεί στον δρόμο που συνδέει τον Αγ. Βλάση με τους Τσουκαλάδες και να ακολουθήσει την σήμανση προς Πανοπέα σε καλά χαραγμένο χωματόδρομο μήκους περίπου 1,5 χλμ.

Ο δρόμος καταλήγει σε πλάτωμα από όπου έχουν κατασκευαστεί δύο μονοπάτια πρόσβασης προς το Κάστρο. Αλλά και μέσα στο Κάστρο έχουν κατασκευαστεί αρκετά μονοπάτια περιήγησης με σήμανση ενώ μπορεί κανείς να δει και πρόσφατα ανασκαφικά ευρήματα με πληροφοριακές πινακίδες. 

Ιστορία- μυθολογία: 

Ο Πανοπέας, ήταν η πρώτη πόλη και ο προμαχώνας της Φωκίδας από τη μεριά της Βοιωτίας καθώς και η έδρα των Φωκιών στρατευμάτων. Οι κάτοικοί του αν και επί αιώνες πολιτογραφημένοι Φωκείς, έλκουν την καταγωγή τους από τον Ορχομενό και ανήκουν στην πασίγνωστη αρχαιότατη ελληνική φυλή των Μινύων.

Σύμφωνα με το μύθο, στον παρακείμενο χείμαρρο της πόλης του Πανοπέα και από τη λάσπη αυτού, οΤιτάνας Προμηθέας έπλασε, τους πρώτους ανθρώπους.

Σ’ αυτήν εδώ την ευρύτερη περιοχή ο Γενάρχης των Ελλήνων, Δευκαλίων και η γυναίκα του Πύρρα, μετά το μεγάλο Βοιωτικό κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, δημιουργούν τους πρώτους Έλληνες από τα οστά της μητέρας Γης.

Τα οστά της γης είναι οι πέτρες και από την πέτρα που λέγεται λάας γεννάται ο λαός.

Η ανθρωπογονία του Προμηθέα, καθιστά την περιοχή κοιτίδα του Έλληνα τουλάχιστον, ανθρώπου, και όχι μόνον. Από τον Πανοπέα, ο θεός του φωτός και της γνώσης χρυσοτοξότης Απόλλων ξεκίνησε «ημερούν τους ανθρώπους», δηλαδή άρχισε από τον Πανοπέα εκπολιτίζοντας τους ανθρώπους, όπως αναφέρει ο Στράβων.

Στην πόλη του Πανοπέα καταγράφεται και η παρουσία μιας πολύ σπουδαίας προσωπικότητας της βαθιάς αρχαιότητας. Πρόκειται για τον γίγαντα Τιτυό, του οποίου υπήρχε τύμβος στον Πανοπέα.

Ο Τιτυός είναι ο Γενάρχης μιας δυναστείας είκοσι τεσσάρων γενεών, από τους οποίους ιδρύθηκε και η πόλη Κυρήνη της Αφρικής.

Στην πόλη του Πανοπέα, ο βασιλιάς Στρόφιος, νυμφεύεται την αδελφή του Αγαμέμνονα Αναξιβία και αποκτούν τον Πυλάδη. 

Μαζί με τον Πυλάδη θα μεγαλώσει και ο Ορέστης, σταλμένος από την Ηλέκτρα για να γλιτώσει πιθανή εκδίκηση του Αιγίσθου.

Αργότερα ο Πυλάδης θα νυμφευθεί την Ηλέκτρα και θα ζήσουν στον Πανοπέα με τους δύο γιους τους Στρόφιο και Μέδοντα .

Όπως εκτενώς μας αναφέρει ο Όμηρος, ο Επειός ο γιος του βασιλιά Πανοπέα, είναι ο αρχιτέκτονας, κατασκευαστής του Δουρείου Ίππου της Τροίας, που συνέβαλε να πέσει η επί μία δεκαετία απόρθητη πόλη. Την πανέμορφη Αίγλη, κόρη του βασιλιά Πανοπέα, την ερωτεύθηκε σφόδρα, κατά τον Ησίοδο, το βασιλόπουλο των περί την Οίτη Δωριέων, Αιγίμιος, αλλά τη νυμφεύεται ο Αθηναίος Θησέας εγκαταλείποντας την Αριάδνη.

Οι Πανοπείς θα διεξάγουν μαζί με τους άλλους Φωκείς, φοβερούς μακροχρόνιους και αιματηρούς πολέμους, με τους Θεσσαλούς και στο τέλος θα τους νικήσουν.

Αργότερα με τους Σπαρτιάτες του Λεωνίδα και άλλους Έλληνες θα πολεμήσουν στις Θερμοπύλες κατά των Περσών, κατά του Φιλίππου και Αλεξάνδρου στη μάχη της Χαιρώνειας.

Ο Πανοπέας καταστράφηκε από τον Ξέρξη, κατεδαφίσθηκε στο τέλος του Β΄ ιερού πολέμου για δεύτερη φορά από τον Φίλιππο Β΄ καταστράφηκε από τους το 198 π.χ. από τους Ρωμαίους υπό τον Φλαμινίνο Tίτο Κόιντο και για τέταρτη φορά λεηλατήθηκε και ξεθεμελιώθηκε κυριολεκτικά στα 86 π.χ. από τον πολυάριθμο Μιθριδατικό στρατό του Ταξίλη και Αρχέλαου λίγο πριν συγκρουσθούν με τον Σύλλα στη Χαιρώνεια.

Η Νεκρόπολη του Πανοπέα εντοπίσθηκε το 2001 και τα ευρήματα εκτίθενται στο Μουσείο της Χαιρώνειας. Εργασίες πρόσβασης και αξιοποίησης και μελέτης από ειδικούς επιστήμονες επάνω στο Κάστρο του Πανοπέα ξεκίνησαν το 2006.