"Το 1878 και η Κύπρος" Νότα Κυμοθόη

Στα ελληνικά σχολεία της Ελλάδας αλλά και όλου σχεδόν του ελληνικού κόσμου ανά την υφήλιο, δεν διδάσκεται η Ιστορία της Κύπρου. Αν αυτό, αποτελεί ένα πραγματικό γεγονός, τίθεται αμέσως το ερώτημα:"γιατί;".

Ποιος θα το απαντήσει, από τους όσους διαχειρίζονται "θρησκευτικά" και "πολιτικά" το θέμα "ΚΥΠΡΟΣ;"

Αποτελεί η Κύπρος χώρο υψίστης στρατηγικής σημασίας παγκοσμίως "ναι" ή "όχι";.....

Αυτά τα ερωτήματα έχουν τοποθετήσει συζητήσεις επί συζητήσεων πολλά έτη ανάμεσα από τα σοβαρά θέματα συζητήσεων των Διπλωματών της Πολιτικής και Στρατηγικής σκηνής της υφηλίου. Ας εξετάσουμε λοιπόν τα ιστορικά γεγονότα κι ας βγάλουμε συμπεράσματα ο καθένας, ανάλογα τις γνώσεις του και το επίπεδό του. 

Με αφετηρία το έτος 1878!!! Μια εποχή σημαντική για πολλά γεγονότα. Τι έγινε τότε;

Ας κάνουμε μια μικρή και ιστορική αναφορά στο παρελθόν...

1) Η χώρα Ελλάδα, το 1878, έχει ήδη ελευθερωθεί από την οθωμανική κυριαρχία κι έχει εδραιωθεί από το 1832 με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου ως Βασίλειο της Ελλάδας με την υποστήριξη των δυνατών της τότε Ευρώπης (Βρετανίας, Αυστρίας, Γερμανίας) με πολεμική διάθεση εναντίον της Γαλλίας, της Ρωσίας και Πρωσίας, μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια (1831). Το 1837 το πολίτευμα Βασιλεία με τον Γεώργιο Α΄ ευθυγραμμίστηκε με το Βασίλειο και την στήριξη της Βρετανίας, Αυστρίας και Γερμανίας, καθώς τα της θρησκείας ελέγχονταν από την Αγία Ρωμαϊκή Εκκλησία της Γερμανίας. Όλο το κλίμα είχε έτσι δημιουργηθεί μετά την γαλλική επανάσταση, και οι όσοι ήταν με το μέρος της Γαλλίας και της Ρωσίας ήταν οι λεγόμενοι "αριστεροί". Το 1878 έπεσε η Οικουμενική Κυβέρνηση του Κανάρη κι ανέλαβε ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος ως Κυβερνήτης. Η Κρήτη αυτή την εποχή ταρακουνιέται επαναστατικά καθώς από το 1830 δεν έχει ακόμα λυθεί το Κρητικό ζήτημα και με αφορμή τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877 οι Κρήτες επαναστάτησαν το 1875, αλλά η Ρωσία κράτησε ανθελληνική στάση. Ο αναβρασμός και ο εμφύλιος στην Κρήτη ήταν μεγάλος ανάμεσα στις ομάδες που είχαν ακουμπήσει άλλες από εδώ κι άλλες από εκεί στις εξωτερικές δυνάμεις για βοήθεια, αλλά οι περισσότεροι ήταν με το μέρος της Βρετανίας. Η ανεξαρτησία της Κρήτης ταρακούνησε αυτήν την εποχή τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο και το Βασιλιά Γεώργιο Α΄, οι οποίοι κρατούσαν αμέτοχη στάση στο Κρητικό Ζήτημα, γιατί επιθυμούσαν την προσάρτηση της Κρήτης στην Βρετανία. Η Τουρκία έχει καταλάβει την Κύπρο το 1870 και επί 7 συναπτά έτη προσπαθεί να εισπράξει τα ριάλια που αναλογούν στο λεγόμενο κεφαλικό φόρο, αλλά δεν πληρώνουν οι Έλληνες Κύπριοι. Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος (1877-1878) έληξε με νικητές τους Οθωμανούς και την υπογραφή της Συνθήκης του Αγ. Στεφάνου, που δημιουργούσε μια ισχυρή Βουλγαρία και οδήγησε στη Σύγκληση Διάσκεψης στο Βερολίνο (μεταξύ Βρετανίας, Αυστρίας, Γαλλίας, Ιταλίας και Ρωσίας) τον Ιούνιο-Ιούλιο 1878. Αυτή η Συνδιάσκεψη αναθεώρησε τη Συνθήκη του Αγ. Στεφάνου. Η Βρετανία όμως κρυφά επισκέφτηκε την Υψηλή Πύλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και υπέγραψε εν μέσω αυτής της Συνδιασκέψεως, την λεγόμενη "αμυντική Συμφωνία" της Κωνσταντινούπολης στις 4 Ιουνίου του 1878, υποστηρίζοντας πως θα βοηθήσει την Τουρκία στην άμυνά τους κατά των Ρώσων. Η Κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου και ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ υποστήριξαν τη θέση αυτή και είδαν με θετικό βλέμμα αυτή τη συνθήκη. Η συνέχεια είναι γνωστή, αφού ακολούθησε τον Οκτώβριο του 1878 η Συνθήκη της Χαλέπας για την Κρήτη. Η υποστήριξη αυτή που έγινε από την Βασίλισσα της Βρετανίας την Βικτώρια (1819-1901)* στον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ (1842-1918)** , συνοδεύτηκε από ένα μεγάλο "δώρο" για τη Βικτώρια και προς τη Βρετανία, που ήταν η παραχώρηση της Κύπρου ως "ενοικιαζόμενο" νησί. Αυτό ήταν μέσα στα μεγάλα σχέδια της Βασίλισσας Βικτώριας, για επέκταση και μεγάλα εμπορικά ταξίδια και εμπορική ανάπτυξη. Ήδη η συνεργασία των μεγάλων δυνάμεων Βρετανίας, Αυστρίας, Ιταλίας, Γαλλίας, Γερμανίας υπήρχε για τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, της Κορίνθου και την αποξήρανση της λίμνης της Κωπαΐδας.
Η Ελλάδα και η Κύπρος είναι στην κυριολεξία στα χέρια αυτών των κοστράξιον αυτήν την εποχή και κυρίως οι Έλληνες είναι φίλοι της Αγγλίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας, και λιγότερο της Γαλλίας και Ιταλίας.
Το 1878 αποτελεί σταθμό στην ιστορία για πολλούς λόγους!!!
Η βασίλισσα Βικτώρια κατόρθωσε στις στενές σχέσεις που είχε με τον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ ν' αποκτήσει πρόσβαση σε όλα τα όσα θα γίνονταν στα έως τότε εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ας δούμε και ένα από τα "παραρτήματα" που προστέθηκαν την 1/7/ 1878 στην παραπάνω "κρυφή" συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, για την οποία οι λεγόμενοι "Ρωμιοί" Έλληνες χριστιανοί αισθάνονται χαρούμενοι και που περιελάμβανε τα εξής:

1ος) Το Οθωμανικό Ιεροδικείο (Μακεμέι Σιερί) θα εξακολουθεί να λειτουργεί στην Κύπρο, όπως και προηγούμενα, αναφορικά προς τα θρησκευτικά ζητήματα του οθωμανικού πληθυσμού.

2ος) Ένας Οθωμανός, κάτοικος της νήσου θα διορίζεται ως διευθυντής του "Αβκάφ" μαζί με Άγγλο αντιπρόσωπο για τη διαχείριση των βακουφίων κτημάτων, τεμενών, κοιμητηρίων, μουσουλμανικών σχολείων και άλλων θρησκευτικών ιδρυμάτων.

3ος) Η Μεγάλη Βρετανία θα πληρώνει το πλεόνασμα των δημοσίων προσόδων υπέρ τα έξοδα προς την Υψηλή Πύλη. Το πλεόνασμα αυτό υπολογίσθηκε κατά μέσον όρο των τελευταίων πέντε προηγηθέντων ετών ανερχόμενο σε 22.936 πουγγία, όπου κάθε πογγίο αντιστοιχούσε σε 500 μεταλλικά γρόσια.

4ος) Η Υψηλή Πύλη διατηρεί το δικαίωμα να πωλεί ή να ενοικιάζει εδάφη, ή άλλη κρατική περιουσία, ή περιουσία του στέμματος στη Κύπρο που δεν ανήκουν στα κτήματα των οποίων τα έσοδα αποτελούν μέρος των προσόδων της Κύπρου.

5ος) Η Βρετανική κυβέρνηση έχει το δικαίωμα να προβαίνει σε αναγκαστική απαλλοτρίωση αντί ευλόγου τιμήματος γαιών που απαιτούνται για δημόσιους σκοπούς.

6ος) Εάν και εφόσον η Ρωσία αποδώσει ποτέ στην Υψηλή Πύλη το Καρς και τα λοιπά υπ΄ αυτής καταληφθέντα εδάφη κατά τον προηγηθέντα πόλεμο στην Αρμενία η νήσος Κύπρος θέλει επιστραφεί, εκκενουμένη υπό της Αγγλίας και η συνθήκη της 4ης Ιουνίου 1878 θέλει τερματιστεί.

 2) Στις 28 Ιουνίου 1878 το αγγλικό πολεμικό πλοίο "Παλλάς" κατέπλευσε στον όρμο της Λεμεσού κι αποβίβασε Βρετανούς πεζοναύτες που παρέλαβαν την τουρκική σημαία από το Κάστρο της Λεμεσού και την τουρκική φρουρά και στη θέση της ύψωσαν την βρετανική σημαία. Την επόμενη ακριβώς ημέρα, 29 Ιουνίου 1878 ο John Hay (1838-1905)***, κατέπλευσε στη Λάρνακα, όπου αποβίβασε τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα. Στις 12 Ιουλίου 1878, ημέρα Παρασκευή, ο Αμπντουραχμάν Σαμί Πασάς (1794-1882)****, εκπροσωπώντας τον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ παρέδωσε την τουρκική εξουσία στον Γουόλτερ Βάριγκ, εκπρόσωπο της Βασίλισσας Βικτωρίας.

Η Κύπρος περνάει σε χέρια Βρετανών επίσημα από τον Σουλτάνο Αμπτούλ Χαμίτ Β'. Οι σχέσεις του με την Βικτώρια, ήταν πολύ θερμές...

Στις 22 Ιουλίου 1878, φτάνει στην Κύπρο ο Άγγλος Ύπατος Αρμοστής σερ Γκάρνετ Γούλσλεϋ (ήταν τίτλος που δινόταν απ΄ευθείας από την βασίλισσα της Βρετανίας και είχε την απόλυτη εξουσία στην περιοχή οπού διοριζόταν. Ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος της Βρετανικής εξουσίας κι είχε υπό την εξουσία του την περιοχή, συνεργαζόμενο απευθείας με τη Βρετανική Βουλή και τη Γερουσία και κυβερνούσε με αυστηρά σχεδόν σκληρά αντιλαϊκά μέτρα).

3)Οι Κύπριοι χριστιανοί (Ρωμιοί) δεν είχαν κατανοήσει τι ακριβώς παιχνίδι παίχτηκε εις βάρος τους. Αρχιεπίσκοπος Κύπρου αυτή την εποχή είναι ο Σωφρόνιος Γ΄ (1826-1900), που ήθελε την ένωση της μεγαλονήσου Κύπρου με την Ελλάδα. Απλά υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό τους χριστιανούς Βρετανούς και πρώτος με τιμές και συνοδεία υποδέχτηκε τον Άγγλο Αρμοστή σερ Γκάρνετ Γούλσλεϋ ο Μητροπολίτης Κιτίου Κυπριανός (1868-1886). Το αρχαίο Κίτιο δηλαδή η Λάρνακα, είναι η συνέχεια μιας μεγάλης ιστορικής διαδρομής που θέλει μεγάλη μελέτη. Οι αρχαίες λάρνακες έδωσαν το όνομα στην πόλη Λάρνακα της οποίας πρώτος Επίσκοπος ήταν ο Άγιος Λάζαρος (ο γνωστός που αναστήθηκε από τον Ιησού Χριστό).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 

Α)Βικτώρια (1819-1901) * 

Β)Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ (1842-1918)**

Γ) John Hay (1838-1905)*** (Ένας Αμερικανός πολιτικός και αξιωματούχος του οποίου η καριέρα στην κυβέρνηση απλώνεται σχεδόν μισό αιώνα. Ξεκινώντας ως ιδιωτικός γραμματέας και βοηθός του Abraham Lincoln, το ανώτατο γραφείο του Hay ήταν ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών υπό τους Προέδρους William McKinley και Theodore Roosevelt. Ο Hay ήταν επίσης συγγραφέας και βιογράφος και έγραψε ποίηση και άλλη λογοτεχνία καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Γεννημένος στην Ιντιάνα σε μια οικογένεια κατά της δουλείας που μετακόμισε στο Ιλλινόις όταν ήταν νέος, ο Hay παρουσίασε μεγάλες δυνατότητες και η οικογένειά του τον έστειλε στο Brown University. Μετά την αποφοίτησή του το 1858, ο Hay διαβάστηκε το νόμο στο γραφείο του θείου του στο Σπρίνγκφιλντ του Ιλινόις, δίπλα σε εκείνο του Λίνκολν. Ο Hay εργάστηκε για την επιτυχή προεδρική εκστρατεία του Λίνκολν και έγινε ένας από τους ιδιωτικούς γραμματείς του στο Λευκό Οίκο. Καθ 'όλη τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, ο Hay ήταν κοντά στον Λίνκολν και στέκονταν δίπλα από το θάνατό του κατά τον πυροβολισμό του Προέδρου στο θέατρο της Ford. Εκτός από τα άλλα λογοτεχνικά του έργα, ο Hay συνεργάστηκε με τον John George Nicolay μια πολυτομεακή βιογραφία του Λίνκολν που βοήθησε να διαμορφωθεί η ιστορική εικόνα του δολοφονημένου προέδρου.

Μετά το θάνατο του Λίνκολν, ο Hay πέρασε αρκετά χρόνια σε διπλωματικές θέσεις στην Ευρώπη, στο πλευρό της Βασίλισσας Βικτώριας, στη συνέχεια εργαζόταν για την Tribune της Νέας Υόρκης υπό τον Horace Greeley και τον Whitelaw Reid. Ωστόσο, ο Hay παρέμεινε ενεργός στην πολιτική, και από το 1879 έως το 1881 υπηρέτησε ως βοηθός υπουργός. Στη συνέχεια, παρέμεινε στον ιδιωτικό τομέα, έως ότου ο Πρόεδρος McKinley, για τον οποίο ήταν σημαντικός υποστηρικτής, τον έκανε πρεσβευτή στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1897. Ο Hay έγινε υφυπουργός το επόμενο έτος.

Ο Hay εργάστηκε για σχεδόν επτά χρόνια ως υπουργός υπό τον Πρόεδρο McKinley, και μετά τη δολοφονία του, υπό τον Θεόδωρο Ρούσβελτ. Ο Hay ήταν υπεύθυνος για τη διαπραγμάτευση της πολιτικής της ανοιχτής πόρτας, η οποία επέτρεπε στην Κίνα να είναι ανοιχτή στο εμπόριο με όλες τις χώρες σε ισότιμη βάση, με διεθνείς εξουσίες. Με τη διαπραγμάτευση της συνθήκης Hay-Pauncefote με το Ηνωμένο Βασίλειο, την (τελικά αδημοσίευτη) συνθήκη Hay-Herrán με την Κολομβία και τέλος με τη συνθήκη Hay-Bunau-Varilla με τη νέα ανεξάρτητη δημοκρατία του Παναμά, ο Hay άνοιξε επίσης το δρόμο για το κτίριο του Κανάλι του Παναμά.)

Ε)Αμπντουραχμάν Σαμί Πασάς (1794-1882)****

(συνεχίζεται)

Η Νότα Κυμοθόη είναι μέλος του Σ.Κ.Ε.Τ.Κ.Ε.(Σύλλογος Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Κεντρικής Ελλάδος), μέλος του Συλλόγου Εικαστικών Καλλιτεχνών Ελλάδος"ο Απελλής", μέλος του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων, μέλος του Επιμορφωτικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Υπαταίων Οι Ανιάνες...

Nota Kimothoi <kimothoinota@gmail.com>