ΟΙ ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΟ ΜΟΔΙ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

-------------------------

            Η Ελληνική Αποκριά έχει βαθιές ρίζες στις θρησκευτικές τελετουργίες της αρχαίας Ελλάδας, που συνδέονται με τον Θεό Διόνυσο, Θεό των αμπελιών, του γέλιου, του ξεφαντώματος και της ευθυμίας.....

Στις αγροτικές περιοχές συνδέονται με τον ερχομό της άνοιξης, της αναζωογόνησης της φύσης, τον ερχομό των ψυχών των νεκρών στον «άνω κόσμο», για λίγες ημέρες.

            Άναβαν μεγάλες φωτιές και έστηναν χορούς γύρω από τη φωτιά για να εξευμενίσουν το κακό, τον θάνατο και να απολαύσουν τις χαρές της ζωής. Η εμφάνιση του Χριστιανισμού, παρά τις αποφάσεις των πρώτων επισκοπικών συνόδων, δεν κατόρθωσε να ξεριζώσει τις δημοφιλείς αυτές «ειδωλολατρικές» γιορτές. Αντίθετα, ενσωματώθηκαν με την πάροδο των χρόνων στο νέο τρόπο ζωής των αγροτικών και αστικών κοινωνιών του Βυζαντίου. Έλαβαν Χριστιανικά ονόματα, έγιναν Απόκρεω - Τυρινή (αποκοπή από το κρέας λόγω της νηστείας της Μ. Σαρακοστής), εντάχθηκαν στο λατρευτικό κύκλο της Εκκλησίας. Διατηρούν όμως αρκετά «παγανιστικά» στοιχεία με βαθύτερους συμβολισμούς, αλλά με διαφορετικά μηνύματα.

            Οι γιορτές των Απόκρεων παλαιότερα στο Μόδι ξεκινούσαν με τον δείπνο της Τσικνοπέμπτης τελευταία ημέρα της κρεατοφαγίας, για να συνεχισθούν το πρώτο ψυχοσάββατο με την σύσσωμη από τους πιστούς λατρεία των νεκρών και τις φωτιές της «μικρής Αποκριάς», ανά γειτονιά. Η αυλαία έκλεινε με τις φωτιές τους χορούς και τα κωμικά πειράγματα, τις μεταμφιέσεις της «μεγάλης Αποκριάς» (Κυριακή της Τυρινής, Καθαρά Δευτέρα). Αυθόρμητες παραστάσεις μεταμφιεσμένων που πρωτοστατούν γραφικοί, κωμικοί Αριστοφανικοί τύποι, συμμετέχει, σημαντικό μέρος κατοίκων όλων των ηλικιών. Ξεφάντωμα πανηγυριού, με τολμηρά αποκρεάτικα δημοτικά τραγούδια και ατόφια λαϊκά δρώμενα. Ο χορός «Γαϊτανάκι» και η περίφημη «Αλμυροκουλούρα» δυο δημοφιλή έθιμα που διατηρούνται μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950. Η τελευταία σημαίνει μίγμα αλεύρων, νερό και πολύ αλάτι, κατασκευάζονταν το βράδυ της Κυριακής της Τυρινής και την γεύονταν οι ανύπαντροι/ες. Υποτίθεται ότι είχε μαντικές και ονειρικές ιδιότητες. «Φωτογράφιζε» στα όνειρα των νέων, σαν σε παραμύθι, τον/την εκλεκτό/τη της ζωής τους.

            Οι πληθυσμιακές μετατοπίσεις, οι αλλαγές στα καταναλωτικά και πολιτισμικά πρότυπα επέφεραν ακόμη και στις μικρότερες κοινότητες της χώρας αλλοιώσεις στον τρόπο εορτασμού της Αποκριάς.

            Οι παραπάνω αλλαγές είχαν τις επιπτώσεις τους στο γιορτασμό της Αποκριάς και στο Μόδι, κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Τις φωτιές των γειτονιών, οι οποίες ανταγωνίζονταν ποια θα ανάψει την μεγαλύτερη και θα προσελκύσει τους περισσότερους μεταμφιεσμένους χορευτές, τις διαδέχθηκε μία φωτιά στην πλατεία του χωριού, με δημοτικούς χορούς λίγων ωρών.

            Έτσι και εφέτος, το Σάββατο της Τυρινής, εάν τα δελτία καιρού και η οικονομική κρίση το επιτρέψουν, με φροντίδα του Δήμου και των τοπικών συμβούλων και συμμετοχή κατοίκων του χωριού θα στηθεί η μεγάλη φωτιά της Αποκριάς. Μαγνητοφωνημένα δημοτικά τραγούδια, πλανόδιοι οργανοπαίκτες που αυτέ τις ημέρες αξίζει να επισκέπτονται τα χωριά, θα προκαλέσουν τους λάτρεις των δημοτικών χορών και της παράδοσης να στήσουν αυθόρμητους, κυκλωτικούς χορούς γύρω από τις φλόγες τις αποκριάτικης φωτιάς.

            Τα ψητά, το άφθονο κρασί, τα διάφορα φαγώσιμα που κερνούν για το έθιμο και το «καλό της ημέρας» ξυπνούν το διονυσιακό στοιχείο που κρύβει ο άνθρωπος, φτιάχνουν μια ατμόσφαιρα ευθυμίας. Τα παιδιά παίζουν γύρω από την φωτιά, τα τολμηρότερα συναγωνίζονται στο πατροπαράδοτο έθιμο «πήδημα της φωτιάς» οι παλιότεροι νοσταλγούν τον απωλεσθέντα «παράδεισο» της παιδικής ηλικίας. Ένα σκηνικό που ενώνει το χθες με το σήμερα, ένα διάλειμμα που σπάζει την μονοτονία του χωριού.