Μετεωρολογία: Η φρενίτιδα των κλικς και η αξιοπιστία μακροπρόθεσμων προγνώσεων

του Σταύρου Ντάφη*

Οι καιρικές συνθήκες παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην καθημερινότητα πολλών ανθρώπων και ιδιαίτερα στον τομέα των μεταφορών και του τουρισμού. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι οι προγνώσεις καιρού απλοποιούνται αρκετά και πληθαίνουν οι ιστοσελίδες που γράφουν «προγνώσεις» για τις επόμενες 10 ή 15 ημέρες χωρίς την παραμικρή τεκμηρίωση........

«Πυκνές χιονοπτώσεις το άλλο Σ/Κ στην Αθήνα, ισχυρότατος παγετός για μέρες» και άλλοι πιο γλαφυροί παρόμοιοι τίτλοι σε blogs του διαδικτύου ανεβαίνουν καθημερινά, ακόμη και αν για την περίοδο που αναφέρονται η θερμοκρασία ξεπεράσει τελικά τους 20°C. Αυτό δημιουργεί μια λανθασμένη άποψη στον κόσμο ότι πρώτον οι μετεωρολόγοι δεν ξέρουν τι λένε και δεύτερον, όταν όντως ο καιρός επιδεινωθεί σημαντικά, να μην εισακουστούν οι προειδοποιήσεις των επαγγελματιών μετεωρολόγων και να θρηνούμε θύματα κάθε χρόνο.

Η αλήθεια είναι ότι η πρόγνωση του καιρού γίνεται συνεχώς καλύτερη και αυτό επιβεβαιώνεται από τα αμερικάνικα και ευρωπαϊκά κέντρα πρόγνωσης, όμως υπάρχει ένα πρόβλημα ακόμη: η αξιοπιστία των παγκόσμιων προγνωστικών μοντέλων πέρα των 3 ημερών είναι ακόμη μικρή. Υπάρχουν δύο κύρια παγκόσμια προγνωστικά μοντέλα, το αμερικάνικο GFS και το ευρωπαϊκό ECMWF, τα οποία παρέχουν προγνώσεις μέχρι και 384 ώρες, δηλαδή για περίπου 16 ημέρες, αλλά με διαφορετικά σενάρια. Αυτά τα δύο εργαλεία χρησιμοποιούν στη συνέχεια η μετεωρολόγοι για να χρησιμοποιήσουν άλλα, υψηλής ανάλυσης εργαλεία (αριθμητικά μοντέλα) για να παράγουν ακόμη πιο ακριβείς προγνώσεις σε ορισμένες περιοχές, για παράδειγμα στην Ελλάδα.

Εκατοντάδες επιστημονικές εργασίες δείχνουν ότι η αξιοπιστία των αριθμητικών μοντέλων μέχρι την 3η ημέρα πρόγνωσης είναι ικανοποιητική τόσο για την πορεία της θερμοκρασίας, όσο και των φαινομένων. Αν κάποιος μετεωρολόγος επεξεργαστεί δεδομένα για μεγαλύτερο διάστημα (σενάρια), πρέπει να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός και φυσικά καλό είναι να μην ανακοινώνει τα αποτελέσματα των μοντέλων στο κοινό της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου κτλ, αφού τα αμέσως επόμενα αποτελέσματα των αριθμητικών μοντέλων πολύ πιθανόν να διαφέρουν από τα προηγούμενα! Αυτές οι διαφορές φυσικά μπορεί να υπάρχουν και για ένα πιο σύντομο διάστημα, ακόμη και για τις επόμενες 6-12 ώρες αλλά δεν είναι τόσο σημαντικές όσο πέρα των 3 ημερών.

Για να επανέλθουμε στο πρόβλημα των ανακοινώσεων, πολλά από τα προγνωστικά στοιχεία είναι ελεύθερα στο διαδίκτυο και μεταφράζονται κατά το δοκούν. Η φρενίτιδα των «κλικς» σε ιστοσελίδες για αύξηση της επισκεψιμότητας και το κέρδος από διαφημίσεις έχει μειώσει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα της πληροφορίας στο διαδίκτυο και από αυτό το πρόβλημα δεν εξαιρούνται οι προγνώσεις. Δεν υπάρχει λοιπόν τόσο σοβαρό πρόβλημα προγνωσιμότητας του καιρού, όσο πρόβλημα ενημέρωσης των πραγματικών δεδομένων. Ο κόσμος θα πρέπει να διαλέξει να ενημερώνεται από αξιόπιστες πηγές όπως για παράδειγμα την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (www.hnms.gr) και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (www.meteo.gr) και να διασταυρώνει με αυτές τις υπηρεσίες τις προγνώσεις σε τηλεοπτικά κανάλια. Δεν είναι λίγες οι φορές που σε τηλεοπτικά κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας έχει γίνει αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων (hoaxes), με πολλά παραδείγματα ακυρώσεων κρατήσεων σε τουριστικούς προορισμούς λόγω παραπληροφόρησης για τις καιρικές συνθήκες και δυστυχώς το νομικό πλαίσιο της χώρας μας δεν είναι πλήρες στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων. Ενημερωθείτε σωστά λοιπόν και αγνοείστε προγνώσεις πολλών ημερών, ιδιαίτερα από μη επαγγελματίες μετεωρολόγους.

*Ο Σταύρος Ντάφης είναι φυσικός – μετεωρολόγος στο Εργαστήριο Δυναμικής Μετεωρολογίας του Πολυτεχνείου του Παρισιού και επιστημονικός συνεργάτης του Αστεροσκοπείου Αθηνών

Πηγή κειμένου: http://greenagenda.gr