"ΜΑΓΙΟΒΟΤΑΝΑ" . Ο κορυφαίος Έλληνας μουσουργός Μανώλης Καλομοίρης σε μια μαγευτική μελοποίηση στίχων του Κωστή Παλαμά.

Παρουσίαση Γιώργος Βιδάκης

Μια νεράιδα με εγέννησεν. Η γριά ζωή .Στέκει το βασιλόπουλο . Μαύρη λάμια . Γυρνά και ορμά ο Μενέλαος. Από ξένα βασίλεια . Το σπέρμα της Χάμκως .Ο Διγενής Ακρίτας. Και  λίγα λόγια  για  το  Μανώλη Καλομοίρη,  όλα  κατάλληλα  "περιποιημένα ".........

Mιά νεράιδα με εγέννησεν

Mιά νεράιδα μ’εγέννησεν Από θνητό πατέρα,

Ω μοίρα και ω παράδαρμα Στον κόσμον εδώ πέρα!.....

Οι ξωτικές οι ανάερες Στην όψη της σαρκός μου

Με κοιτάζουν παράξενα Και φεύγουν απ΄εμπρός μου.

Στοιχειό με λένε οι άνθρωποι, Και μακραίνουν με τρόμο

Και ξένος πάντα βρίσκομαι Στης ερημιάς το δρόμο.

Η γριά Ζωή 

Η γριά Ζωή ακουμπώντας με Χαϊδευτικά στα στήθη, 

Μου λέει το παραμύθι της, Το αιώνιο παραμύθι: 

Βασιλοπούλα αγάπησε Το ξανθό παλικάρι 

Και ζούσε με μονάκριβο Καημό για να το πάρει. 

Αλλά μια μέρα ο Δράκοντας Της φύλαγε καρτέρι,

Και την άρπαξε κ’ έφυγε. Που πάει; Κανείς δεν ξέρει!

Στέκει το Βασιλόπουλο 

Στέκει το Βασιλόπουλο Με το σπαθί στη βίγλα,

Για να πιάσει την άγνωστη, Την καταλύτρα Στρίγγλα.

Στων άστρων το τρεμόφεγγο Την ξανοίγει, ειν’ εκείνη!

Σπλάχνα κρατάει παιδιάτικα, Και το αίμα τους πίνει.

Ωιμέ! κ’ η Στρίγγλα η φόνισσα Ήταν η σαστικιά του,

Η αγνή, η καλή, η πεντάμορφη. Και σωριάζεται κάτου.

Μαύρη Λάμια 

Η μαύρη Λάμια που έκλεισε στην καρδιά της τον Άδη,

να κατέβω με πρόσταξε μέσ’ στο ξερό πηγάδι,

νάβρω το δαχτυλίδι της που μέσα εκεί έχει πέσει 

μ’ ένα διαμάντι λιόκαλο καρφωμένο στη μέση.

Ψάχνω, δε βρίσκω τίποτε… Ω νύχτα, ω τέρας πλάνο!

Στα πόδια μου μιαν άβυσσο, και μια Λάμια αποπάνω.

Γυρνά κι ορμά ο Μενέλαος 

Γυρνά κι ορμά ο Μενέλαος με το σπαθί στο χέρι

το Θάνατο στην άπιστην Ελένη να προσφέρη.

Αλλ’ εκείνη ολογάληνη με τ’ ανθισμένο χέρι

το αντίχολο κι αντίλυτο βοτάνι του προσφέρει.

Και το πίνει ο Μενέλαος, και του πέφτει απ’ το χέρι το σπαθί,

κ’ ένα φίλημα στην Ελένη προσφέρει. 

Από ξένα βασίλεια 

Από ξένα βασίλεια κι από το Μεσαίωνα ήρθεν 

εδώ ο Ιμπέριος κ’ ήρθεν η Μαργαρώνα. 

Ο ιππότης ο ανυπόταχτος κ’ η ωραία η πριγκηπέσσα 

μου χτύπησαν την πόρτα μου και τους έμπασα μέσα.

Και να λένε τους έμαθα – λόγια πύρινα πόσα! –

της αγάπης τα βάσανα στη δική μου τη γλώσσα! 

Σπέρμα της Χάμκως 

Σπέρμα της Χάμκως, δέρνεσαι μέσ’ στο λάγνο χαρέμι. 

‘Ύπνο ζητάς, όχι έρωτα, μα κι ο ύπνος σε τρέμει.

Σε διβάνι χρυσόστρωτο γέρνεις πρόσωπο χιόνι. 

Αλλά το Σούλι το άπαρτο σα βραχνάς σε πλακώνει. 

Μόνο σκυμμένη απάνω σου σε χαϊδεύει η ακριβή σου, 

σαν πουλί που θα σάλευε στην άκρη μιας αβύσσου.

Ο Διγενής Ακρίτας 

Καβάλλα πάει ο Χάροντας το Διγενή στον ‘Αδη,

κι άλλους μαζί… Κλαίει, δέρνεται τ’ ανθρώπινο κοπάδι.

Και τους κρατεί στου αλόγου του δεμένους τα καπούλια, 

της λεβεντιάς τον άνεμο, της ομορφιάς την πούλια.

Και σα να μην τον πάτησε στου Χάρου το ποδάρι,

ο Ακρίτας μόνο ατάραχα κοιτάει τον καβαλλάρη! –

Ο Ακρίτας είμαι, Χάροντα, δεν περνώ με τα χρόνια. 

Μ’ άγγιξες και δε μ’ ένοιωσες στα μαρμαρένια αλώνια; 

Είμ’ εγώ η ακατάλυτη ψυχή των Σαλαμίνων. 

Στην Εφτάλοφην έφερα το σπαθί των Ελλήνων.

Δε χάνομαι στα Τάρταρα, μονάχα ξαποσταίνω. 

Στη ζωή ξαναφαίνομαι και λαούς ανασταίνω! – 

  ΣΠΑΝΙΟ ΒΙΝΤΕΟ. ΤΟΝ"ΔΙΓΕΝΗ" ΤΟΥ ΔΙΑΒΑΖΕΙ ΚΑΙ ΣΙΓΟΤΡΑΓΟΥΔΑ Ο  ΙΔΙΟΣ Ο ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ.

 ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ

Κορυφαίος έλληνας μουσουργός. Θεωρείται ο δημιουργός της Εθνικής Σχολής, καθώς επιδίωξε να συνθέσει τη λόγια μουσική με την ελληνική ταυτότητα. Το δημοτικό τραγούδι και η ελληνική παράδοση, σε συνδυασμό με τις τεχνικές σύνθεσης της Δύσης, διαμόρφωσαν το ύφος του.

Γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 14 Δεκεμβρίου 1883. Σπούδασε μουσική στην γενέτειρά του, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Βιέννη. Από το 1906 έως το 1910 έζησε στο Χάρκοβο της Ουκρανίας, όπου δίδαξε πιάνο στο Λύκειο Ομπολένσκι και γνώρισε από κοντά τη ρωσική εθνική σχολή.

Το 1908 πραγματοποιεί την πρώτη του εμφάνιση στην Αθήνα ως συνθέτης, σε μια ιστορική συναυλία στο Ωδείο Αθηνών στις 11 Ιουνίου. Το γραμμένο στη δημοτική γλώσσα πρόγραμμα της συναυλίας δημιουργεί αίσθηση και αναγνωρίζεται ως το μανιφέστο της Εθνικής Σχολής. Επηρεασμένος από το κίνημα της ρωσικής μουσικής σχολής είναι υπέρμαχος μιας εθνικής μουσικής «βασισμένης από τη μια μεριά στη μουσική των αγνών μας τραγουδιών μα και στολισμένης από την άλλη με όλα τα τεχνικά μέσα που μας χάρισεν η αδιάκοπη εργασία των προοδευμένων στη μουσική λαών και πρώτα πρώτα των Γερμανών, Γάλλων, Ρώσων και Νορβηγών». Ο Καλομοίρης συνδέθηκε με το κίνημα του δημοτικισμού, καθώς και με μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες της εποχής του, όπως ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός και ο Νίκος Καζαντζάκης.

Από αριστερά, Γιώργος Χωραφάς, Μιχάλης Καζάζης, Ροδόλφος Γαϊδεμβέργερ, Μανώλης Καλομοίρης, Φιλοκτήτης Οικονομίδης.

Η μουσική του Καλομοίρη ενσωματώνει πολλά βαγκνερικά στοιχεία (ατέρμονη μελωδία, εξαγγελτικά μοτίβα), αλλά και τη χρήση κλιμάκων του δημοτικού τραγουδιού, προσαρμοσμένων πάντοτε στο συγκερασμένο ευρωπαϊκό σύστημα. Το έργο του χαρακτηρίζεται από έντονη πληθωρικότητα και ενορχηστρωτικό όγκο. Υπήρξε πολυγραφότατος και συνέθεσε 222 έργα (ορχηστρική μουσική, όπερες, έργα για φωνή και ορχήστρα, κύκλους τραγουδιών και μουσική δωματίου). Υπήρξε εχθρικός προς την ιταλική όπερα και τους Ιόνιους συνθέτες, αλλά και στα σύγχρονα ρεύματα του εξπρεσιονισμού και της ατονικής μουσικής.

Σημαντικά έργα του θεωρούνται οι όπερες «Ο Πρωτομάστορας» (1915), αφιερωμένη στο «Πρωτομάστορα της Μεγάλης Ελλάδος» Ελευθέριο Βενιζέλο και το «Δαχτυλίδι της Μάνας» (1917), η «Συμφωνία της Λεβεντιάς» (1929), με την ενσωμάτωση Βυζαντινών Ύμνων και ο κύκλος τραγουδιών «Μαγιοβότανα» (1912-1913) σε ποίηση Κωστή Παλαμά.

Ο Μανώλης Καλομοίρης, πέρα από το συνθετικό του έργο, σφράγισε με την παρουσία του όλους του τομείς της μουσικής. Έγραψε μουσικοπαιδαγωγικά βιβλία, ίδρυσε το Ελληνικό Ωδείο και στη συνέχεια το Εθνικό Ωδείο, δημιούργησε δικό του μελοδραματικό θίασο ελλείψει κρατικής σκηνής, υπήρξε επιθεωρητής των στρατιωτικών Μουσικών (τον απέλυσε το 1936 ο Μεταξάς, επειδή παρακολούθησε την κηδεία του Ελευθέριου Βενιζέλου), συνεισέφερε στην ίδρυση της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, έγραψε κριτικές και άρθρα σε εφημερίδες και αγωνίστηκε με σθένος για τα δικαιώματα των μουσικών. Το αποκορύφωμα της τέχνης του ήταν η αναγόρευσή του σε ακαδημαϊκό στις 8 Ιουνίου 1946 και έγινε ο πρώτος μουσικός που πέρασε την πόρτα της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο Μανώλης Καλομοίρης έφυγε από τη ζωή στις 3 Απριλίου του 1962, χωρίς να προλάβει να ακούσει το λυρικό του έργο «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» (1961), η πανελλήνια πρώτη του οποίου δόθηκε στις 12 Αυγούστου 1962 στο Ηρώδειο.

ΤΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ sansimera.gr