ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΣ-ΣΟΥΒΑΛΑ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ. Η Σουβαλιώτισσα Φούλα Α. Βέλιου θυμάται ..."Από μικρή στη δουλειά".

...Το  χειμώνα  βγάζαμε  καντήλες  , τραγδάγαμε  , φκιάναμε  λουκουμάδες , κάναμε  νυχτέρια, πότε  στο ένα  σπίτι , πότε  στο  άλλο.....

"Γ"

Με την αφήγηση της Φούλας Βέλιου από το συλλεκτικό  βιβλίο της Βασιλικής Χριστοπούλου Μερτζάνη " Μια Σουβαλιώτισσα θυμάται " κλείνει ο 12μηνος κύκλος παρουσίασης από το "polydrososparnassou" του επίσης συλλεκτικού ημερολογίου του Λαογραφικού Συλλόγου Πολυδρόσου του 2009 που επιμελήθηκε ο τέως Προεδρος του Συλλόγου Αλέξανδρος Βαλάσκας.

Έμεινα ορφανή από εννιάμιση χρονών. Ο  πατέρας μου ξαναπαντρεύτηκε και η μητριά μου........

απόχτησε άλλα  τρία  παιδιά. Ήμασταν και είμαστε πολύ αγαπημένοι. Ήμουν η μεγαλύτερη , τα μεγάλωσα , τα περιποιόμουνα, βοηθούσα τη μητέρα  μου. Η κάθε μεγαλύτερη της οικογένειας έπαιρνε τη μπόρα. Στο σπίτι άμα καθόσουνα έκανες όλες τις δουλειές, στο χωράφι πάλι δουλειά.
Στο σχολείο πήγα μόνο 2-3 τάξεις, από οχτώ χρονών όπου μπορούσα βοηθούσα την οικογένεια. Να παίζω δεν περίσευε ώρα. Έπαιζα λίγο στο σχολείο όταν πήγαινα . Μ' άρεσε ο  ύπνος. Το πρωί έλεγα αχ! να  μη με φωνάξουνε! Φεύγαμε πολύ πρωί , νύχτα ήτανε και  νύχτα γυρίζαμε.

Μαγείρευα και  ζύμωνα κιόλας από  μικρή. Δεν έφτανα να  φουρνίσω , ήταν  μεγάλος ο  φούρνος, παλαιικός έπαιρνε  πολλά  ψωμιά, έβαζα  ένα  σκαμνί να πατήσω  για να  φουρνίσω. Ήταν μια μέρα  που η μητέρα μου είχε φύγει, ο ψωμί έγινε, τι να κάμω, έπρεπε να φουρνιστεί. Μια γειτόνισα με βόηθησε , ύστερα τάφκιανα μοναχή μ'. 

Ύστερα ξεκίνησα  και  στα  χωράφια, βοηθούσα  και  τον  πατέρα  μου, κάναμε χωράφι, φορτώναμε τ' αλέτρι, το ξεφορτώναμε,  μας έπιανε  βροχή, λασπουργιά. Τόλεγα , πατέρα δεν  θέλω να μου δώσεις ούτε σε γλάστρα χώμα, αγανάχτησα  τόσο πολύ, ούτε σε γλάστρα , ούτε για βασιλικό.  Είχα κουραστεί πολύ. Θερίζαμε, στρίβαμε τα δεματικά, τα φκιάχναμε από σίκαλη που σπέρναμε, δέναμε τα δεμάτια.

                             

Έδενα κι εγώ με τα  γόνατα, χτύπαγε  ο ένας από δω, άλλος  από  κει, τα  φορτώναμε στα ζα, τάπαιρνα εγώ και πήγαινα στα καλύβια. Προλάβαινα 2-3 στράτες, ανάλογα  που ήταν το κτήμα.

Καταγής να φάω δεν καθόμουνα, το ψωμάκι τόπαιρνα στο χέρι και καμιά ντομάτα κι έτρωγα στο δρόμο. Στον τελευταίο δρόμο έβγαινε ο πατέρας μου με το γαιδουράκι πιο κάτω, με τα ταγάρια κρεμασμένα, μούδωνε το γάιδαρο να πάω σπίτι κι εκείνος πήγαινε στο χωράφι, κοιμότανε εκεί που θερίζαμε.

  

Εγώ πήγαινα στο σπίτι, μάζευα κανένα ξυλάκι για να  βράσω λίγο ρύζι, πατάτες, ότι είχα, πατζάρια, βλήτα, δεν υπήρχανε τότε πετρογκάζια. 

Τρώγαμε  και  ότι περίσευε τόβγαζα  στο παράθυρο ή στο φανάρι για να  το πάρω το πρωί πριν ξεκινήσω  για  το  χωράφι. Τοίμαζα τα  παιδιά το πρωί , έπαιρνα  το  γαιδουράκι  και  πήγαινα. Μόλις  έφτανα  ο  πατέρας  μου  φόρτωνε  τα  ζά  και  δρόμο  για  τα  καλύβια. Έβαζα  το  πρώτο δεμάτι κάτω να  πατήσω  , να  ξεφορτώσω τ' άλλα. Δεν  σφίγγανε πολύ  την  τριχιά  , ήμουνα  μικρή  δεν έφτανα. Ήθελα  να  τα  φτιάνω  και  μερακλήδικα. Μόλεγε  ο  πατέρας  μου  άφστα, όποτε  πάω εγώ  θα  τα  φτιάξω. Αλωνίζαμε, ερχόταν μια  μηχανή, είχαμε μια βελέντζα, τη δέναμε  σε  δύο  ξύλα, τη λέγαμε  "κακιακάφτη" και  πιάναμε  μια  γυναίκα μπροστά  μια  πίσω  και  πηγαίναμε  το  άχυρο  στην αχυρώνα. Γινόμασταν χάλια  από ιδρώτα  και  σκόνη. Αυτό γενότανε σε  όλα  τα  καλύβια , βοηθάγαμε  και μας  βοηθάγανε.

                        

Βάζαμε  καλαμπόκια  , τα πααίναμε  στα  καλύβια. Είχαμε μεγάλο αλώνι , τα  ξεφλουδάγαμε  , τα απλώναμε και  καθόμανε  με  μια  ξεδέρφη μου  και  φυλάγαμε  να  μην  τα  κλέψουν. Ερχότανε  η  ώρα να τα  στουμπίσουμε. Στουμπάγαμε  όλη  τη  νύχτα. Πολλά  τα  καλαμπόκια, 2-3 χιλιάδες οκάδες , βγαίναμε  πολύ. Τα  κάναμε  ούλα  με  τα  χέρια , τα στουμπάγαμε  , τα  τρίβαμε, ύστερα  βγήκε  μια  μηχανή  με  το χέρι. Τιμωρία  , αγώνας. Τελειώναμε τ' αλώνια. Είχαμε  ποτιστικά , καθόμουν και  πότιζα  και  ο  πατέρας  μου  και  η  μητέρα μου πηγαίνανε  όπου  είχαμε  άλλη  δουλειά. Μια  μέρα  πετάχτηκε  το  λάστιχο  της  μηχανής  και  περπάτησα  ξυπόλητη μέσα  στις  τσιτσιμίδες  κάμποσο  δρόμο σ' ένα  βαφτιστικό του πατέρα μου να πάρω το κλειδί να  σφίξω το λουρί. Μικρό  παιδί  αλλά  ήμουνα  δραστήρια, τα 'βγαζα  πέρα. Το  χειμώνα  βγάζαμε  καντήλες  , τραγδάγαμε  , φκιαναμε  λουκουμάδες , κάναμε  νυχτέρια πότε  στο ένα  σπίτι , πότε  στο  άλλο.

Φέξε μου  φεγγαράκι  μου να πάω στην αγάπη  μου
φέξε  ψηλά  και  χαμηλά  γιατ' είναι  λάσπες  και  νερά
φέξε  και  χαμηλότερα  να  πάω  γρηγορότερα.
Εγώ  θα  φέγγω ως  το πρωί, ποιός  έχει αγάπη ας  διαβεί.

ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ  ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΑ Η ΦΙΛΙΩ ΠΥΡΓΑΚΗ .  Βίντεο από την χοροεσπερίδα του  Πολιτιστικού Συλλόγου Ανθήλης στις 14/1/2012.  Χορεύει τμήμα του Συλλόγου.

Φέξε μου φεγγαράκι μου
να πάω στην αγάπη μου.

Φέξε ψηλά και χαμηλά
γιατί είναι λάσπες και νερά.

Φέξε και χαμηλότερα
να πάω γρηγορότερα.

"Εγώ φέγγω ως το πρωί
ποιος έχει αγάπη ας πάει να ιδεί."

Ας παν να ιδούν τα μάτια μου
πως τα περνάει η αγάπη μου.

Μην πήρε αλλού κι αγάπησε
και μένα μ’ απαράτησε.

"Ποιος το’ πε Νικολάκη μου
δεν σ'αγαπώ, πουλάκι μου.

Αν στο `πε ο ήλιος να μη βγει,
τ’ άστρο να μη ξημερωθεί."


Μη  βγαίνεις  και  γελάς, γελάς  τα  παληκάρια,
τα  παληκάρια  τα  καλά  παίρνουν  καλές  κοπέλες
να  ξέρουν  ρόκα  κι αργαλειό να  ξέρουν
να  κεντούνε και  να  ψιλοτραγουδούνε.

ΜΙΑ  ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ  ΤΟΥ  ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ  ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ (ΑΠ ΟΠΟΥ Ο ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΤΙΧΟΣ) ΑΠΟ  ΤΟ  ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΚΟ "Βάγιω μ'" . Παραδοσιακό τραγούδι και χορός από το χωριό Ελευθερές του νομού Καβάλας.

ΚΑΙ  ΜΙΑ  ΑΛΛΗ  ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ  ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ...  "Τι αναριοπλέκεις τα μαλλιά....Κατερινούλα" από τη   Γορτυνία αυτή  τη  φορά.

Μασούρια  έβαινα  να  υφάνει η μάνα  μου. μαλιά  έξαινα, ρόκα  πάνινη και  μάλινη. Γνέθαμε  και  πλέκαμε  χοντρές  κάλτσες και  από  κάτω  έβαζα  καουτσούκ και  τα  φόραγα  για  να  μην  χαλάσω  τα  παπούτσια.

Μικρό  παιδί ήμανε, ήθελα  να  παίζω. Από 8  χρονών  δούλευα  στο  σπίτι, στα  χωράφια. 

                             

Άμα  ανάβαμε  φωτιές  , "χέι" το λέγαμε  στο  Δαδί , στις  πρώτες Απόκριες, το  διασκεδάζαμε  πολύ.

Ήμασταν  καμιά  τριανταριά  παιδιά  στη  γειτονιά. Πρώτη έσερνα το χωρό, μασκαράδες γενόμασταν , τραγδάγαμε.

Σαν  τώρα  το  Φλεβάρη, περνώντας τ' Αι  Χαραλάμπους  και  τ' Αι  Βλασιού , έλεγε ο πατέρας  μου, ξεκινάμε  τώρα. Σηκώναμε  τα  κόπρια  απ' τα  ζά, πααίναμε  για πουρνάρια, κλαδεύαμε  τις ελιές, τ' αμπέλια, τα  σκάβαμε, σπέρναμε  ρεβύθια, άνυδρα  καλαμπόκια. όταν  ήρθα  στη  Σουβάλα , ανέλαβα  εδώ  τη  γεωργική.

                   Η ΦΟΥΛΑ  Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΕΛΛΙΟΣ ΚΑΙ  ΦΙΛΟΙ ΤΟΥΣ

Με  τη  Γιργού  την  περιπτερού κάναμε  δανεικαριές, πααίναμε  ούθε  είχε δουλειά.

Έχω  δουλέψει σκληρά και  στον  πατέρα  μου  και  εδώ  στο  χωριό  που  ήρθα. Και  στα  πράματα, τότε  που  πήρα  το  Θανάση  , είχε  τα  γίδια. Και  στα  βουνά  και  στη  στρούγκα. Ένα  βράδυ  πάω  στο  βουνό, ο Θανάσης  έκανε  κατ' με  τα  πράματα και  μου λέει κοιμήσου, θα  ματάρθω.
Εγώ  φοβόμουνα  στο  βουνό, κοιμήσου μ' λέει  δεν  είναι  τίποτα. Κάποια  ώρα  ξύπνησα, κοιτάω  δεν  δεν είχε  έρθει. Πω -πω  λέω , να  μην  το  ματακάνω  αυτό, φοβήθηκα, στην Πετροφωλιά ήτανε.

 Η  ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ  ΤΟΥ  ΒΙΒΛΙΟΥ  ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΜΕΡΤΖΑΝΗ

                          

Γεννήθηκε στην Πολύδροσο Παρνασσού. Επί 15 χρόνια ήταν Γεν. Γραμματέας της ΧΕΝ Αθηνών και εν συνεχεία Πρόεδρος. Έχει τελειώσει σχολή γραμματέων και έχει δυο παιδιά. Το ενδιαφέρον της για το περιβάλλον ενισχύθηκε λόγω της ειδικότητας του γιου της (Δρ. βιολόγος) με το δάσος και τα μεγάλα θηλαστικά. Από το 1999 μέλος των Φίλων Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας  και εθελόντρια στις Βιβλιαγορές και στις ξεναγήσεις των μαθητών στο Μουσείο. Μέλος του Δ.Σ. των Φίλων και Υπεύθυνη Τύπου από το 2004. Και από το  2012  και  για  την  τετραετία  2012-16  Πρόεδρος.

                             ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ  ΚΑΙ  ΤΟ  ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

                                                           

Το   εθιμογραφικό  και  ηθογραφικό  βιβλίο  της  Βασιλικής  Χριστοπούλου  Μερτζάνη ,  "Μια  Σουβαλιώτισσα  θυμάται ", για  τη  συγγραφή του  οποίου  η  συγγραφέας  συνομίλησε  με  20 Σουβαλιώτισσες,  εκδόθηκε  από  το  Σύνδεσμο  Πολυδροσιωτών  Παρνασσού το  2002 με  την  ευγενική  χορηγία  και  οικονομική   προσφορά των  " Λένας  Ε  Χριστοπούλου , Ιωάννη  Χρ  Κορτσέλη, Ντίνας  Λ. Παναγιώτου , Ντίνας  Ε  Χριστοπούλου, Θάλειας  Ε  Σκουρογιάννη  και  Στυλιανής  Ζόμπολα ". 

                                                

Για  το  ημερολόγιο  του  Λαογραφικού  Συλλόγου  που  εκδόθηκε το  2009   με  έξοδα  του  Συλλόγου, οι  φωτογραφίες  ήταν  ευγενική  προσφορά  μελών, φίλων  του  Συλλόγου  και  συγχωριανών μας   αλλά  και  των   συμπατριωτών  μας  φωτογράφων  Δημήτρη  Βλάχου  και  Γιάννη  Ρέββα. 

"Γ"