ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 8ον

Ενδιαφέρον παρουσιάζει για τον καθένα από εμάς, η επιμέρους ιστορία του τόπου που γεννήθηκε, γιατί όποιος την ιστορία του τόπου του δεν γνωρίζει, το πώς και το γιατί από την πανάρχαια εποχή, στις αμάθειας το σκοτάδι μένει, και ζει μονάχα το πέρασμα του από τη μια μέρα στην άλλη της ζωής του.

Βίκτωρ Παν Σαμπώ......

Με συνεχόμενες δημοσιεύσεις κάθε Δευτέρα, θα σας παρουσιάσουμε το πόνημα του Βίκτωρα Π. Σαμπώ από το Παλαιοχώρι ΄΄ ΟΙ  ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ  ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ΄΄.

Μετά την τελευταία δημοσίευση στην δεξιά στήλη θα μπορείτε να βρείτε ολόκληρο το πόνημα.....

Μέρος 8ον

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

• ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΟΔΟ ΤΩΝ ΔΩΡΙΕΩΝ

• ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΚΑΘΟΔΟ ΤΩΝ ΔΩΡΙΕΩΝ

   Εκτός από τις παραπάνω αναφορές για τη Κάθοδο των Δωριέων, πρέπον είναι να καταγράψουμε και μία άλλη αναφορά – ανακοίνωση από ομιλία, τον Μάρτιο του 2002, του αρχαιολόγου καθηγητού και επίτιμου εφόρου Αρχαιοτήτων Σπάρτης κ. Θ. Σπυρόπουλου.

   Η ανακοίνωση αυτή συνάντησε την επιφύλαξη - τη σιωπηρή αποδοκιμασία θα λέγαμε - αρχαιολογικών κύκλων στην Ελλάδα. Προκαλεί όμως απορία το γεγονός ότι, ενώ το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο) σε πλήρη σύνθεση επισκέφθηκε στις 20.5.2002 τις ανασκαφές, τηρεί έκτοτε «άκρα του τάφου σιγή» παρά την υποχρέωση που έχει από τον νόμο να εκδώσει σχετική γνωμάτευση.    Αλλά και οι αντιδρώντες δεν «πολεμούν» φανερά την ανακάλυψη του κ. Σπυρόπουλου αλλά με ψιθύρους και στο παρασκήνιο προσπαθούν να τη μειώσουν.

   Γνωρίζουμε όμως ότι η ανακάλυψη αυτή έχει αποσπάσει θετικά σχόλια από τη διεθνή κοινότητα. Και γνωρίζουμε ακόμη ότι στην Ελλάδα ανθούν οι αντιζηλίες και οι μικροανταγωνισμοί.

   Το ίδιο άλλωστε δεν συνέβη με τον Μανόλη Ανδρόνικο με την ανακάλυψή του για τον τάφο του Φιλίππου; Έγινε αντικείμενο έντονης αμφισβήτησης και χρειάστηκε πολύς χρόνος και μεγάλη προσωπική προσπάθεια για να αρθούν οι επιφυλάξεις - και όχι μόνον - που είχε διατυπώσει η πλειονότητα των αρχαιολόγων.  

   Είναι όμως ιστορικά βεβαιωμένο ότι ο Μενέλαος ήταν υπαρκτό πρόσωπο, υπήρξε βασιλιάς, και είχε κατά συνέπεια ανάκτορο αντάξιό του. Είναι ακόμη προφανές ότι το ανάκτορο θα έπρεπε να ήταν χτισμένο στην πρωτεύουσα του κράτους. Ποια ήταν όμως η πρωτεύουσα του κράτους του Μενελάου;

   Ο καθηγητής Σπυρόπουλος υποστηρίζει ότι πρωτεύουσα ήταν η Λακεδαίμων, την οποία εντόπισε στην περιοχή της Πελλάνας, στις ανατολικές υπώρειες του Ταϋγέτου και συγκεκριμένα στον λόφο Παλαιόκαστρο. Οι αντιλέγοντες όμως - και είναι πολλοί - υποστηρίζουν ότι η Λακεδαίμων ήταν περιοχή και όχι πόλη.

   Ο καθηγητής Σπυρόπουλος για να στηρίξει την άποψή του παραθέτει χωρία του Ομήρου τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια από τα οποία συνάγει το συμπέρασμα ότι η Λακεδαίμων ήταν πόλη.

   Πιο συγκεκριμένα στην Ιλιάδα: Ο Όμηρος απαριθμεί διάφορα τοπωνύμια, προφανώς πόλεις του βασιλείου του Μενελάου, που μετείχαν στην εκστρατεία. Τα τοπωνύμια τα οποία αναφέρονται συνδέονται μεταξύ τους με συμπλεκτικούς συνδέσμους (τε, και, ήδε) που ως γνωστόν συνδέουν όμοια πράγματα.

   Στο χωρίο λοιπόν αυτό αναφέρονται αρκετές πόλεις και μεταξύ αυτών και η Λακεδαίμων. Το σχετικό χωρίο της Ιλιάδος «Οί δ’ είχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν, Φάριν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην, οι τα’ άρ’ Αμύκλας είχον Έλος τα’ έφαλον πτολίεθρον, οι τε Λάαν είχον ηδ’ Οίτυλον αμφενέμοντο, των οι αδελφεός ήρχε, βοήν αγαθός Μενέλαος, εξήκοντα νεών». Και  σε μετάφραση έχει ως εξής: Ησαν εκείνοι που είχαν την κοίλη και κητώεσσα Λακεδαίμονα, και την Φάρι και την Σπάρτη και την Μέση με τα πολλά περιστέρια, που ενέμοντο και τις Βρυσειές και τις τερπνές Αυγειές, εκείνοι επίσης που είχαν τις Αμύκλες και το Ελος την παράλια πολίχνη, και αυτοί που είχαν τον Λα και κατοικούσαν περί το Οίτυλον αρχηγός τους ήταν ο βροντόφωνος Μενέλαος με 60 πλοία. Όμ. Β. 581 – 587.

   Αλλά και στην Οδύσσεια η περιγραφή την οποία μας χαρίζει ο Όμηρος είναι διαφωτιστική.

   Ο γιος του Οδυσσέα Τηλέμαχος φεύγει κρυφά από την Ιθάκη με ένα μικρό ιστιοφόρο και μετά από 3 ημέρες φθάνει στην Πύλο. Αγωνιά για τον πατέρα του και πάει να ρωτήσει τον βασιλιά Νέστορα για την τύχη του. Εκείνος δεν γνωρίζει, επειδή έφυγε νωρίς από την Τροία και τον στέλνει να ρωτήσει τον Μενέλαο στη Λακεδαίμονα που καταφανώς, κατά τον καθηγητή Σπυρόπουλο, αναφέρεται ως πόλις. Ο ποιητής στη συνέχεια περιγράφει ότι όταν ο Τηλέμαχος έφθασε στα ανάκτορα του Μενελάου, ο τελευταίος πάντρευε τον γιο του με κόρη από τη Σπάρτη (Σπάρτηθεν). Αν τα ανάκτορα του Μενελάου ήταν στη Σπάρτη, ο Σπυρόπουλος υπογραμμίζει ότι ο Όμηρος δεν θα έγραφε ότι η νύφη του Μενελάου ήταν από τη Σπάρτη.

Λόγος και αντίλογοι

   Ασφαλώς σ' αυτή την άποψη του καθηγητή Σπυρόπουλου θα υπάρχει επιστημονικός αντίλογος. Μήπως λοιπόν η επιστημονική κοινότητα θα έπρεπε να διοργανώσει έναν δημόσιο διάλογο ώστε να φωτισθούμε και εμείς οι αδαείς;

   Ανεξάρτητα όμως από αυτό που ανάγεται στη σφαίρα της επιστημονικής ανάλυσης είναι γεγονός ότι η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή από το 1830 αναζητούσε το ανάκτορο του Μενελάου στη μυκηναϊκή Σπάρτη, δηλαδή στο ύψωμα της Κοκκινόραχης, όπου υπήρχε ιερό του Μενελάου και της Ελένης, ιδρυμένο περί το 700 π. Χ. Ανάκτορο όμως δεν ευρέθη εκεί που να ταιριάζει σ' έναν Μενέλαο! Ούτε βασιλικοί τάφοι βρέθηκαν εκεί ή αλλού στη Λακωνία, ούτε Κυκλώπεια τείχη, ούτε μέγαρο με ιερά και αποθήκες, τίποτα από αυτά που χαρακτηρίζουν ένα μυκηναϊκό κέντρο και μάλιστα ένα ανάκτορο ανάλογο του Ατρείδη Μενελάου.

   Όλα όμως αυτά βρέθηκαν κοντά στη σημερινή Πελλάνα, που κατά τον αρχαιολόγο καθηγητή Σπυρόπουλο, που επικαλείται τον Ομηρο, είναι η ομηρική Λακεδαίμων - που υπήρξε η πρωτεύουσα του Μενελάου.

   Αν όμως δεχθούμε ότι είναι βάσιμη η επιχειρηματολογία όσων αμφισβητούν ότι το ανακαλυφθέν από τον Σπυρόπουλο είναι το ανάκτορο του Μενελάου οφείλουν να εξηγήσουν σε ποιον ανήκει ο τεράστιος ερειπιώνας που ανακαλύφθηκε. Είναι το ελάχιστο το οποίο πρέπει να κάνουν για να προστατέψουν το δικό τους επιστημονικό κύρος.

   Ασχέτως με αυτή τη διαμάχη. Εμείς προβάλουμε πιο κάτω την ανακοίνωση της ανακάλυψη του κυρίου καθηγητού και τα συμπεράσματα δικά σας.

 

Μινύες οι πρώτοι κάτοικοι της Λακεδαίμονος - 2700 π. Χ.

• Ανακαλύφθηκε το ανάκτορο του Μενελάου και της Ελένης
• Δεν υπήρχε Κάθοδος των Δωριέων αλλά επάνοδος των Ηρακλειδών.
• Η ιστορική συνέχεια της ζωής των προγόνων μας σε όλη τη Λακεδαιμόνια από 3ης χιλιετίας έως τώρα.

• Ανατροπή των ιστορικά γνωστών έως τώρα δεδομένων.

   Όταν ο Σλίμαν ανακάλυψε την Τροία και τις Μυκήνες, εστηρίχθη στον Όμηρο και αποκλειστικώς στον Όμηρο. Ως ένα βαθμό το ίδιο κάνω και εγώ. Είχε φτάσει σε σημείο αγνωστικισμού θα ελέγετο όλο το πρόβλημα που αφορούσε την ανακτορική τοπογραφία της Λακωνίας, την ανακάλυψη του περίφημου Διοικητικού Κέντρου της και του ανακτόρου του Μενελάου και της Ελένης.

  

O αγνωστικισμός αυτός οφειλόταν σε αποτυχημένες απόπειρες να εντοπιστεί το ανακτορικό κέντρο, έτσι θεωρείται αποτυχία της έρευνας γύρω από την περιοχή της Σπάρτης. Έπρεπε να δοθεί φως από διαφορετικές πηγές. Η κύρια πηγή βέβαια είναι η αρχική, η πρωταρχική και αυθεντική πηγή και αυτή ήταν ο Όμηρος. Εγώ αποφάσισα να ξαναδώ τον Όμηρο και να αναζητήσω αλλού τα ανάκτορα. Στράφηκα προς τη Πελλάνα όχι μόνο από την ενδελεχή μελέτη των κειμένων του Ομήρου αλλά εκεί με οδήγησαν και άλλα στοιχεία: Μελέτες τοπογραφικές, περιβαλλοντικές κ.λπ.

Tο Ανάκτορο του Mενελάου και της Ελένης στη Λακεδαίμονα

   Η μεγάλη σημασία την οποία είχε η θέση λόγω του στρατηγικού ενδιαφέροντος και βέβαια το μέγα μεταλλευτικό απόθεμα του Ταϋγέτου. Με αρκετές ταλαιπωρίες διότι ήταν κυριολεκτικώς κατεστραμμένα με το πέρασμα του χρόνου!

   Αλλά με μεγάλες προσπάθειες ανακαλύψαμε την πόλη αυτή και δώσαμε υπόσταση στο βασίλειο του Μενελάου.

   Η προμυκηναϊκή Λακεδαίμονα δεν είναι η πρώτη πόλη που ιδρύθηκε στο λόφο του Παλαιόκαστρου.
   Υπήρχε πριν από αυτή μια άλλη σπουδαία πόλη εκεί, η οποία είχε το όνομα Λακεδαίμων και δύο επίθετα, Κοίλη ή Κητώεσσα. Αυτά τα επίθετα θα ανήκαν στη Μυκηναϊκή Λακεδαίμονα αλλά τα κληρονόμησε από την προηγούμενη μητρόπολη τη Μινυακή Λακεδαίμονα, η οποία υπήρξε επίκεντρο ενός πανελλήνιου αλλά και ενός παγκόσμιου πολιτισμού.

   Η Μυκηναϊκή Λακεδαίμων χτίστηκε πάνω στα ερείπια αυτής της πόλης, η οποία καταστράφηκε γύρω στο 1.700 π. Χ. από ένα καιρικό φαινόμενο.

   Η Μυκηναϊκή Λακεδαίμων κράτησε την εξουσία στην περιοχή για 500 χρόνια! (1700 – 1200 π. Χ.). Υπήρξε πρωτεύουσα του Μυκηναϊκού Κράτους της Λακωνίας και μια πειστική εικόνα για την έκταση του κράτους αυτού μας δίνει ο κατάλογος στο Β’ της Ιλιάδας, αναφέροντας στην Ιλιάδα ποιες ήταν οι πόλεις.

"Και αυταί που είχαν την Κοίλην Λακεδαίμονα την Κητώεσσα και την Φάριν και την Σπάρτην και την Μεσσήν με τα πολλά αγριοπερίστερα αυταί που καρπούντο τις βρισιές και τις ποθητές Αυγιές αυταί που είχαν τις Αμύκλες και το Έλος τη παραθαλάσσια πόλη, αυταί που είχαν την Λάαν και κατοικούσαν γύρω από το Oίτυλο αρχηγό τους είχαν το Βροντόφωνο Μενέλαο με τα εξήντα καράβια, τον αδελφό του Αγαμέμνονα".

Βασιλικός θολωτός τάφος στην
Λακεδαίμονα - Mυκηναϊκών χρόνων

Από το ενημερωτικό του Δήμου Πελλάνας

   Μετά από είκοσι χρόνια συστηματικές ανασκαφές του καθηγητή Θεόδωρου Σπυρόπουλου στην περιοχή της κωμόπολης Πελλάνας, κοντά στον Ταΰγετο και τον Ευρώτα, ανακαλύφθηκε η αρχαία πόλις Λακεδαίμων, στην οποία, σύμφωνα με τα Ομηρικά Έπη, υπήρχε το Ανάκτορο του Μενελάου και της Ωραίας Ελένης.

   Πράγματι το λαμπρό Ανάκτορο του Μενελάου και της Ελένης αποκαλύφθηκε στο λόφο Παλαιόκαστρο της Πελλάνας. Πρόκειται για μεγαλοπρεπές συγκρότημα 6.000 τ.μ. που περιλαμβάνει: αποθήκες, εργαστήρια, αρχεία και Ιερά, καθώς και το Μέγαρο, διαστάσεως 14 X 37 μέτρα.

   Η Μυκηναϊκή Ακρόπολη, στην οποία κτίσθηκε το Ανάκτορο του Μενελάου, περικλείεται από μεγάλο Κυκλώπειο τείχος με πύργους και πύλη, που επεκτείνεται προς τα Δυτικά και κλείνει μέσα την Πηγή Πελλανίδα, όπως γίνεται στην Τίρυνθα και τις Μυκήνες.

Την αίγλη του Μυκηναϊκού Κράτους του Μενελάου και της Ωραίας Ελένης υπογραμμίζουν οι βασιλικοί θολωτοί λαξευτοί τάφοι, οι μεγαλύτεροι και μεγαλοπρεπέστεροι που αποκαλύφθηκαν σε όλη την Ελλάδα. Ανάκτορο και Βασιλικοί τάφοι με πλούσια ευρήματα (αγγεία, χρυσά, σφραγίδες) αναδεικνύουν τη Λακεδαίμονα σε μία από τις σημαντικότερες μυκηναϊκές πρωτεύουσες της Ελλάδος.

   Η Λακεδαίμων όμως με τις συστηματικές ανασκαφές της την τελευταία 20ετία απεδείχθη ότι υπήρξε το σημαντικότερο κέντρο της Προϊστορικής Ελλάδος με θολωτούς τάφους και Ανάκτορα, που χρονολογούνται στο 2500 π. Χ. Κάτοικοι και ηγεμόνες της υπήρξαν οι τεχνοκράτες Μινύες, που εκμεταλλεύτηκαν τα πλούσια μεταλλοφόρα κοιτάσματα του Ταϋγέτου και τα διακίνησαν στον αρχαίο κόσμο με τα καράβια τους, αφού όπως γράφει ο Ηρόδοτος, οι Μινύες του Ταϋγέτου ήσαν Αργοναύτες.

   Οι Μινύες αυτοί ως Ηρακλειδείς και Δωριείς επανήλθαν στο ιστορικό προσκήνιο μετά την καταστροφή του ανακτόρου του Μενελάου περί το 1200 π. Χ. και ίδρυσαν τη νέα πρωτεύουσα της Λακωνίας, τη Δωρική Σπάρτη, που κυριάρχησε σε όλο τον αρχαίο κόσμο.

   Οι Δωριείς λάτρευσαν την Ελένη και έκτισαν τον αρχαιότερο ναό της στο μέσο του Ανακτόρου της στη Λακεδαίμονα (10 αι. π. Χ.), ενώ οι κάτοικοι της μεταγενέστερης Πελλάνας αφιέρωσαν στους τάφους των Ηρακλειδών πινάκια με την επιγραφή: ΗΡΑΚΛΕΙΔΑΙΣ.

   Έτσι αποδείχθηκε η ακρίβεια της Παράδοσης και των Ομηρικών Επών και ανακαλύφθηκε το Ανάκτορο του Μενελάου και της Ελένης στην πόλη Λακεδαίμονα, που υπήρξε το λίκνο του προϊστορικού και του ηρωικού παρελθόντος της Ελλάδος και η Πρωτεύουσα που τροφοδότησε τη Δωρική Σπάρτη με τους θεσμούς, την τεχνογνωσία και τη Νομοθεσία του Λυκούργου.

Aμφορέας Aνακτορικού ρυθμού από τον βασιλικό θολωτό τάφο
στη Λακεδαίμονα (περίπου 1500 π.X.).

ΜΙΝΥΕΣ, OΙ ΠΡΩΤΟΙ ΓΝΩΣΤΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2700 π. Χ.

   Οι Μινύες δεν κατοικούσαν σε μια περιοχή, είχαν δημιουργήσει μια αυτοκρατορία ολόκληρη. Η αυτοκρατορία τους αυτή κατά την άποψή μου δεν περιορίζεται μόνο στον ελλαδικό χώρο, μπορεί να μην είχαν κατακτήσει τον πλανήτη, τον είχανε όμως εκπολιτίσει και επηρεάσει.  

  Και οι Μινύες αυτοί εκφράζονται με διάφορα ονόματα στην παράδοσή μας. Είναι Μινύες Μεταλλευτές, είναι Αργοναύτες, είναι οι Φαίακες και είναι και οι Φοίνικες, οι έμποροι, οι άνθρωποι που ανακάλυψαν την αλφαβητική γραφή είναι ένα και το αυτό φύλο. Μινύες, Αργοναύτες, Φοίνικες, Φαίακες, Δωριείς είναι ένα φύλο.

   Πρωτεύουσα του κράτους των Μινύων είναι η Λακεδαίμονα, αυτό απεδείχθη με τις ανασκαφές μας αλλά στην επικράτεια των Μινύων ανήκε και ο Βοιωτικός Ορχομενός Μινύος και ο Αρκαδικός Ορχομενός και η Θήβα και η Oλκός και όλα τα κέντρα που είναι γνωστά από την Αργοναυτική Εκστρατεία.

   Δυστυχώς αυτό τον πολιτισμό των χιλίων χρόνων από το 2700 – 1700 π. Χ. εννοούν οι αρχαιολόγοι και οι υπόλοιποι να τον αγνοούν, να τον παραγράφουν, να τον προγράφουν στη Μυκηναϊκή εποχή και να στερούν τη χώρα μας από ένα πολιτισμό 1.000 ετών. Προς την κατεύθυνση αυτή λοιπόν στρέφονται οι ανακαλύψεις και οι έρευνες αυτές για να αποδώσουν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Υπήρξε στην Ελλάδα πριν από τη Μυκηναϊκή Εποχή ένας πολιτισμός που κράτησε 1.000 χρόνια και σε αυτόν χρωστάμε όλα τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, της επιστήμης κοκ., από το 2700 – 1700 π. Χ..

   Το 1.700 π. Χ.: Είναι η χρονολογία που συμπίπτει περίπου με την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας. Θεωρώ ότι αυτή η κοσμική καταστροφή ήταν αφετηριακή ως κύρια καταστροφή του πολιτισμού.

ΕΠΙΣΤΡOΦΗ ΤΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ, OΧΙ ΚΑΘOΔOΣ ΤΩΝ ΔΩΡΙΕΩΝ

   Tο μέγα κεφάλαιο είναι η επιστροφή των Hρακλειδών. Eίναι το μεγάλο γεγονός που άλλαξε την ελληνική ιστορία. Έχω άλλη άποψη από που ήρθαν οι Hρακλείδες και δεν είναι οι τσοπάνηδες όπως θέλει να τους παρουσιάσει η χαλκευμένη, λεβαντίνικη γραμματολογία του Eκαταίου και των άλλων.

   Oι μεγάλοι εκπολιτιστές μας, οι μεγάλοι Έλληνες αυτοί που ήρθαν ξανά στην πατρίδα για να ανασυστήσουν τη χαμένη αυτοκρατορία τους, τη χαμένη Λακεδαίμονα είναι οι Hρακλείδες και αυτοί δεν ήταν τσοπάνηδες από τον Παρνασσό, ήταν οι επικεφαλής των λαών της θάλασσας που κατέστρεψαν το μυκηναϊκό πολιτισμό και ίδρυσαν για αρκετά χρόνια την αυτοκρατορία, με επίκεντρο τη Σπάρτη, της οποίας ιδρυτής υπήρξε ο μέγας Λυκούργος, ο οποίος δεν έζησε τον 8ο αιώνα π.X. όπως λέει πάλι η χαλκευμένη λεβαντίνικη θεωρία, διότι όπως θέλουν να μας πούνε, πως ο Λυκούργος θα έγραφε τη νομοθεσία του; Aφού το αλφάβητο δεν είχε βρεθεί πριν από τον 8ο αιώνα π.X. Eλέω Iεχωβά και Eβραίων. Όχι, κύριοι, το αλφάβητο το ήξερε ο Λυκούργος τον 11ο αιώνα και σε αυτό έγραψε τη νομοθεσία του. Tώρα βέβαια αν η Σπάρτη αργότερα εξαφάνισε κάθε γραπτό κείμενο και κάθε γραπτό νόμο, αυτό είναι ένα μέρος της προπαγάνδας, εναντίον του Eλληνισμού.

   H επιστροφή των Hρακλειδών δεν ταυτίζεται με την Kάθοδο των Δωριέων και αυτή η διάκριση έκανε πρώτος ο Θουκυδίδης, ο οποίος έλεγε πως άλλο πράγμα είναι οι Δωριείς και άλλο οι Hρακλείδες. Ποιοί είναι, όμως, οι Hρακλείδες; O κ. Σπυρόπουλος μας λέει σχετικά: «Oι Hρακλείδες είναι αυτοί που κατέστρεψαν το μυκηναϊκό πολιτισμό. Eίναι οι απόγονοι των Mινυών. Aπό τους Mινύες άλλοι υποτάχτηκαν -και αυτοί είναι οι Δωριείς- και άλλοι αποδήμησαν και αυτοί είναι οι Hρακλείδες. Bέβαια, πρόκειται για το ίδιο φύλο, που διαχωρίστηκε με βάση τη στάση απέναντι στη μυκηναϊκή κατοχή.

   Oι Hρακλείδες ποτέ δεν έπαψαν να επιδιώκουν την επιστροφή τους στην πατρίδα. Πολύ σωστά και καίρια η παράδοση μιλά για επιστροφή των Hρακλειδών. Ξαναγύρισαν απαιτώντας αυτό που τους είχαν στερήσει οι Mυκηναίοι.

   Πού γύρισαν αυτοί οι Hρακλείδες; Στη Σπάρτη; H Σπάρτη ήταν ανύπαρκτη τότε. Aυτή είναι η ομορφιά της έρευνας... Oι Hρακλείδες, ως υπεύθυνοι της καταστροφής του μυκηναϊκού πολιτισμού, εισέβαλαν στην Eλλάδα το 1200 π.X., οπότε και έγινε η εισβολή. H Σπάρτη δεν υπήρχε το 1200. Γύρισαν, λοιπόν στη Λακεδαίμονα».

Η OΝOΜΑΣΙΑ ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ

O Όμηρος στην Ιλιάδα Β’ ραψωδία αναφέρει: “Oι δ’ είχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν Φαρίν τε, Σπάρτη τε πελυτρήωνά τε Μέσσην, Βρυσειάς και Αυγείας τ’ ενέμοντο. Αμίκλας ... Έλος οι τε Λάαν ηδ’ Oίτυλον...». Μετάφραση: «Αυτοί κατείχαν, λοιπόν, την κοίλην Λακεδαίμονα τη γεμάτη κήτη, τη Φάρι, τη Σπάρτη με τα πολλά καράβια της Μέσσης, τις Βρυσειές, Αυγείες, Αμίκλες, Λάαν, Oίτυλο κ.λπ.).

   Αυτό σημαίνει ότι η Λακεδαίμονα ήταν μια πόλη όπως οι άλλες, όχι περιοχή.
O Θ. Σπυρόπουλος αναφέρει:

   O Όμηρος δίνει στη Λακεδαίμονα δύο επίθετα: «Κοίλην» και «Κητώεσσαν». «Κοίλην» σημαίνει περιοχή που έχει «λάκκο», «γούβα», «κηττώεσαν» σημαίνει ότι υπήρχαν κήτη και μπορώ να κάνω μια ερμηνεία σε σχέση με την παλαιοντολογία της περιοχής διότι υπήρχαν στη Μεγαλόπολη απολιθώματα ζώων των ψυχρών κλιμάτων. Η λεκάνη, λοιπόν, της Λακεδαίμονος ήταν λιμναίος χώρος όπου είχε κήτη, και βεβαίως, είχε και λιγνίτη.

   Oι γεωτρήσεις που έγιναν σε βάθος 40-45 μέτρων ανακάλυψαν τον λιγνίτη και τα απολιθώματα των κητών, τα οποία βρήκαν οι ιδρυτές της Λακεδαίμονος και από τότε ονομάζεται Λακεδαίμων και κοίλη και κητώεσσα.

   «Η λέξη Λακεδαίμων είναι σύνθετη, από το λακ (λίμνη) και το «δαίμων». Η ρίζα «λακ» είναι ελληνική και πανάρχαια. Από αυτήν προέκυψαν το αγγλικό «λέικ» και το γαλλικό «λακ» (λίμνη). Το σύνθετο «δαίμων» που είναι μοναδικό για ελληνική πόλη, σημαίνει τύχη, Θεός, θείο.
Λακεδαίμων: Η θεία (ιερή) πόλη της λίμνης.

Η ΜΗ ΚΑΘOΔOΣ ΤΩΝ ΔΩΡΙΕΩΝ

   Το μεγάλο θέμα της καθόδου των Δωριέων είχε ταλανίσει όλους, τόσο τους αρχαιολόγους όσο και τους νεώτερους μελετητές. O Τσάντγουικ είπε ότι στις πινακίδες της Γραμμικής Β’ που είναι μέσα στα Μυκηναϊκά ανάκτορα, υπάρχουν δωρικά διαλεκτικά στοιχεία. Επομένως οι Δωριείς δεν μπορεί να ήρθαν μετά την καταστροφή των Μυκηνών. Ήταν μέσα στο σύστημα και, συνεπώς, δεν ήταν εισβολείς.

   Επίσης ο Ντίτριχ αναφέρει: «Αφού ο Υάκινθος είναι προελληνική θεότητα πώς είναι δυνατόν να είναι η κύρια θεότητα των Δωριέων αφού είναι και προελληνική θεότητα άρα και οι Δωριείς είναι προέλληνες».

   Εγώ πιστεύω, λέει ο κ. Σπυρόπουλος, ότι οι Δωριείς είναι Μινύες και δεν είναι Προέλληνες αλλά Έλληνες.

   Oι ανακαλύψεις στη Λακεδαίμονα ενισχύουν αυτή την άποψη του κ. Σπυρόπουλου: «O Ηρόδοτος λέει ότι οι Μινύες του Ταϋγέτου ήταν Αργοναύτες. Η ύπαρξη των Μινύων , εκεί στο Ταΰγετο δεν αμφισβητείται πουθενά. Έχουμε και επεισόδιο αργότερα με αυτούς στις Αμύκλες. Επομένως, αφού οι Δωριείς προϋπήρχαν στον Ελληνικό χώρο, πριν από την καταστροφή των ανακτόρων, και αφού στο Ταΰγετο ζουν Μινύες, άρα αυτοί είναι οι Δωριείς.
   Όταν καταρρέει το πολιτικό σύστημα των Αχαιών, το μυκηναϊκό-ανακτορικό, οι Μινύες κατεβαίνουν από τη Δωρίδα του Ταϋγέτου - και όχι από τη Δωρίδα του Παρνασσού - στη Σπάρτη και ιδρύουν μια αρχετυπικά δωρική πόλη.

   O Μινυακός πολιτισμός καταστράφηκε, πιθανά από φυσική καταστροφή, περί το 1700 π.χ.    Oι μισοί Μινύες γίνονται είλωτες στους Μυκηναίους και οι άλλοι μισοί φεύγουν που είναι οι ΗΡΑΚΛΕΙΔΕΙΣ.

Εκπληκτικής ομορφιάς και τεχνικής σφραγιδόλιθος από σάρδιο με παράσταση λέοντος εναντίον ελάφου, εύρημα από το χώρο του μυκηναϊκού ανακτόρου (14ος-13ος αι. π. Χ.)

OI MEΓAΛEΣ ANAKAΛYΨEIΣ

   Στην κορυφή της Aκρόπολης υπάρχουν οι θολωτοί τάφοι της 3ης χιλιετίας π.X. και ένας λακκοειδής βασιλικός τάφος των πρώιμων Mυκηναϊκών χρόνων. Στη συνέχεια, πιο χαμηλά, βρίσκονται ένα μεγάλο ανακτορικό συγκρότημα, το μέγαρο και κυκλώπεια τείχη που περικλείουν την Πελλανίδα πηγή,  ώστε οι κάτοικοι να έχουν νερό σε περίπτωση πολιορκίας.
Στην περιοχή της πόλης, πιο κάτω από το ανάκτορο, έχουν ανακαλυφθεί επιχώσεις και μυκηναϊκά κτίρια και στην ανατολική πλευρά μεταλλουργικοί κλίβανοι.
   Στο λόφο Πελεκητή  έχει ανακαλυφθεί βασιλικό μυκηναϊκό νεκροταφείο με θολωτούς λαξευτούς τάφους - τους μεγαλύτερους στο μυκηναϊκό κόσμο στον τύπο των λαξευτών στο βράχο θόλων.

Δύο θολωτοί ηγεμονικοί τάφοι στην κορυφή της ακρόπολης, που χρονολογούνται την 3η χιλιετία π. Χ. (ΠΕΠ, 2700-2500 π. Χ.)

Δεξιά: Κυκλική και θολωτή κατασκευή λατρευτικού χαρακτήρα, με θυσιαστήριο και κυκλικό αποθέτη στο κέντρο.

   Στο λόφο Tρυπόρραχη έχουν αποκαλυφθεί μυκηναϊκοί θαλαμωτοί τάφοι και γεωμετρικά νεκροταφεία, τα οποία είναι μοναδικά στο χώρο της Λακωνίας, όπου, ως γνωστόν, δεν έχουν βρεθεί  πρώιμα και μέσα γεωμετρικά ευρήματα από νεκροταφεία και οικισμούς.
   Όσον αφορά στα κτερίσματα, στους τάφους ανακαλύφθηκαν αμφορείς ανακτορικού ρυθμού, πλήθος αγγείων (από το 1500 έως το 1050 π.X.), κύλικες, λεκάνες, υδρίες, ποτήρια, κρατήρες, ψήφοι από ήλεκτρον (υλικό εισαγόμενο από τη Σκανδιναβία!), φύλλα χρυσού, χάλκινα όπλα και αφιερώματα μεταγενέστερων χρόνων.

   Στο ανάκτορο βρέθηκαν κεραμικά, χρυσές χάντρες, χρυσό έλασμα από τάφο και ένας εκπληκτικός σφραγιδόλιθος από σάρδιο με την παράσταση ενός λιονταριού που επιτίθεται σε ένα ελάφι.

   Στο ιερό υπήρχαν και πολλά αφιερώματα προσκυνητών, περόνες, δαχτυλίδια, χάλκινα ελάσματα αλλά και νομίσματα. Tα νομίσματα είναι μεταγενέστερα (7ος - 3ος αι. π.X.). Ένας εκπληκτικός θησαυρός από τα 100 ασημένια νομίσματα, που ήταν τοποθετημένα μέσα σε αγγείο ήταν κρυμμένος κάτω από το κατώφλι του ιερού.

O δρόμος, η είσοδος και η βυθισμένη θόλος ενός ακόμη θολωτού λαξευτού τάφου στη θέση Πελεκητή.

AYTOXΘONEΣ ΠΛHΘYΣMOI

   Aνάμεσα στους τάφους της Λακεδαίμονος, υπάρχουν και κιούπια μέσα στα οποία βρίσκονται σκελετοί σε στάση εμβρύου.

   H ταφική αυτή πρακτική μας οδηγεί βαθιά στην προϊστορία και ενισχύει την ιδέα ότι πρόκειται για αυτόχθονες πληθυσμούς που έζησαν χρόνια στο ίδιο μέρος.

   Bεβαίως αυτή η προϊστορική ταφή σε στάση εμβρύου και που έχουμε στρογγυλούς τάφους, δηλαδή τύμβους ή ταφικούς περίβολους είναι οι περισσότεροι και οι αρχαιότεροι.

   Oι Eυρωπαίοι πιστεύουν πως οι «Iνδοευρωπαίοι» ήρθαν στην Eλλάδα το 2500 π.X. κάτι που πλέον αμφισβητείται όλο και περισσότερο. Oι δικοί μας τάφοι είναι αρχαιότεροι και αλλιώτικοι από εκείνους.

Kύλικας των ύστερων μυκηναϊκών χρόνων (1250 π.X.) από τους θολωτούς τάφους στη θέση Πελεκητή

Σκύφος των YE III B-Γ χρόνων (1200 π.X.) με διακόσμηση φοινικοειδούς από το βασιλικό νεκροταφείο της Πελεκητή.

Πήλινοι δίσκοι με δύο τρύπες για ανάρτηση στο ναό της Eλένης. Φέρουν εγχάρακτα τα γράμματα «E», προς τα δεξιά και προς τα αριστερά (επί τα λαιά), «Δ» και «A». Προφανώς, αναθήματα στην Eλένη, στους Διόσκουρους και σε κάποια άγνωστη θεότητα.

Πρόκειται για άκρως σημαντική ανακάλυψη του Θ. Σπυρόπουλου, που ανατρέπει με αδιάσειστα τεκμήρια τα μέχρι τώρα πιστευόμενα  περί φοινικικής προελεύσεως του ελληνικού αλφάβητου.
Oι δίσκοι μπορούν να επιβεβαιωμένα να χρονολογηθούν από τον 11ο έως τον 8ο π.X. αιώνα, οπότε είναι φανερό ότι υπήρχε ελληνικό αλφάβητο πριν τον 8ο αιώνα, που υποτίθεται ότι οι Έλληνες πήραν το αλφάβητο από τους Φοίνικες.

H EΛΛHNIKH ΓPAΦH

   Tα γράμματα που βρέθηκαν στον ναό της Eλένης, στη Λακεδαίμονα, συνοδεύονται από Πρωτογεωμετρική Kεραμική και τα παλαιότερα ακρωτήρια λακωνικού τύπου που έχουν βρεθεί ποτέ. H χρονολόγηση των γραμμάτων αυτών είναι πιθανό να φτάνει έως το 10 αι. π.X. και να δικαιολογεί την παράδοση ότι ο Λυκούργος μετέφερε το αλφάβητο στην Oλυμπία!

Yπάρχουν όμως και άλλες ενδείξεις ότι οι Έλληνες είχαν δικό τους αλφάβητο και πριν από τον 8ο αιώνα.

   «Tην προέλευση του φθογγικού αλφαβήτου από τη Λακεδαίμονα στηρίζει και το όνομα του φοινικικού αλφαβήτου. Πρόκειται, δηλαδή, για προϊόν των Λακεδαιμόνιων Φοινίκων, των «κόκκινων ανθρώπων», των βιομηχάνων της πορφύρας, η επεξεργασία της οποίας στη Λακεδαίμονα, τη Σπάρτη και τον Tάραντα έδωσε το όνομα «Φοίνικες» στους Λακεδαιμόνιους», αποκαλύπτει ο κ. Σπυρόπουλος.

Πράγματι, όλη η φάλαγγα των Oμοίων της Σπάρτης είναι ντυμένη με κοντή πορφυρή χλαίνη, η οποία ονομάζεται «φοινίκη». Άλλωστε, οι Φοίνικες δεν υπάρχουν αρχαιολογικά στον ελληνικό χώρο πριν ή μετά την καταστροφή του μυκηναϊκού πολιτισμού - δηλαδή οι Σημίτες Φοίνικες - παρά την επίμονη  προσπάθεια των αρχαιολόγων να εντοπίσουν υλικά προϊόντα ή λατρείες τους στην Eλλάδα δεν βρέθηκαν στοιχεία από το «Τρίτο Μάτι».

Ο βασιλικός τάφος της μυκηναϊκής Λακεδαίμονος. Ο μεγαλύτερος θολωτός, λαξευτός τάφος όλης της μυκηναϊκής Ελλάδος. Άποψη της εισόδου από το εσωτερικό του θαλάμου. Φέρει ιχνογραφήματα λέοντος, γρύπα και ελαίας.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

   Με τα στοιχεία που μας έχουν δώσει οι λίθοι, οι αρχαίοι Έλληνες ιστορικοί και γεωγράφοι, καθώς και άλλες βοηθητικές πηγές, που εξέθεσα λεπτομερώς, έφτασα στο τέλος της εργασίας μου, αισθανόμενος μεγάλη χαρά και ικανοποίηση. Γιατί, όταν αποφάσισα ν’ ασχοληθώ, σκεπτόμενος πως μια τέτοια εργασία θα είναι σίγουρα χρήσιμη, κινήθηκα στο πλαίσιο να σχηματίσω μία άποψη, που η βαρύτητά της να εξαρτάται από το πόσο μπορούσε, αν μπορούσε, να ξεφύγει από τον κλοιό του υποκειμενικού, του τοπικιστικού και του εγωκεντρικού και να περάσει στη σφαίρα του αντικειμενικού. Προτίμησα ν’ αναφερθώ σε τεκμηριωμένες λεπτομέρειες και να τις εκθέσω ουδέτερα απαλλαγμένες από «κρίσεις» και «εγωιστικά» συμπεράσματα, που στερούνται σιγουριάς και βεβαιότατος, που μόνον η τεκμηριωμένη γνώση μπορεί να δώσει. Με αυτή τη σκέψη, προσπάθησα και συγκέντρωσα όσες περισσότερες πληροφορίες και στοιχεία μπόρεσα να συγκεντρώσω, κάνοντας δε και την ευχή να υπάρξει και άλλος που θα βρει περισσότερα, ώστε να συμπληρωθεί πλήρως η ιστορία του αρχαίου Κυτινίου.

    Για τη συγκέντρωση των στοιχείων ερευνήθηκαν αρκετοί τόμοι ιστορικών μονογραφιών, και άλλων βοηθητικών πηγών. Χρειάσθηκε χρόνος αρκετός για την επισήμανση, την αξιολόγηση και την κατάταξη αυτού του πολυποίκιλου, ετερογενούς, πολυφωνικού και άνισου σε ποιότητα και αξιοπιστία υλικού, αφού υπήρχε έλλειψη ιστορικών και γεωγραφικών γνώσεων, που παράσυρε μεγάλο αριθμό ερευνητών, σε χονδροειδή σφάλματα κατά τη γνώμη μου. Αλλά το υλικό των στοιχείων δεν έχει ακόμα εξαντληθεί. Στοιχεία υπάρχουν και άλλα, που θα ανακαλύπτονται συνεχώς, είτε σε βιβλιοθήκες και ιδιωτικές συλλογές είτε από την αρχαιολογική σκαπάνη.

   Η συγγραφή αυτής της εργασίας, που σταματά εδώ, αποτέλεσε, πιστεύω, εκπλήρωση καθήκοντός μου προς τον τόπο όπου γεννήθηκα. Με τα κατοπινά ίσως ασχοληθεί άλλος.

«Ηδεία εστί του μεν παρόντος η ενέργεια

του δε μέλλοντος η ελπίς

των δε γεγενημένων η μνήμη».

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 1ον

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 2ον

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 3ον

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 4ον

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 5ον

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 6ον

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ και η πολις αυτων ΚΥΤΙΝΙΟΝ ΕΚ ΛΙΘΩΝ ΦΘΕΓΓΟΜΕΝΟ - ΒΙΚΤΩΡ ΣΑΜΠΩ - ΜΕΡΟΣ 7ον