ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ. "Τα κάστρα του Γεντί Κουλέ τα πήδηξα μια νύχτα /Και τότες με περάσανε από μεγάλη δίκη ..."

Γεντί Κουλέ είναι  η  οθωμανική ονομασία του Φρουρίου του Επταπυργίου . Αυτό  βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο των τειχών της Θεσσαλονίκης, εντός της Ακρόπολης. Οι διαβόητες  φυλακές -κάτεργο  του Γεντί Κουλέ  πέρασαν  στη μυθολογία της φυλακής και στα ρεμπέτικα τραγούδια , καθώς πολλοί συνθέτες τραγούδησαν για τους καημούς των φυλακισμένων.

Σε   αυτό το αφιερωμά μας  θα  διαβάσετε  και θα  δείτε ιστορικά  στοιχεία,  εικόνες και  βίντεο για  το Γεντί Κουλέ καθώς και   ρεμπέτικα  τραγούδια  που  γράφτηκαν  γι αυτό........

Τα κτήρια  των  φυλακών αποτελούνται από δύο ενότητες. ο βυζαντινό φρούριο, το οποίο συνθέτουν δέκα πύργοι με τα μεταξύ τους μεσοπύργια διαστήματα και τον περίδρομο, καθώς και τα νεότερα κτίσματα των φυλακών, που έχουν κτιστεί εντός κι εκτός του φρουρίου.

Οι πύργοι της βόρεια πλευράς αποτελούν τμήματα του παλαιοχριστιανικού τείχους της Ακρόπολης, ενώ αυτοί της νότιας προστέθηκαν πιθανότατα κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους, σχηματίζοντας τον κλειστό πυρνα του φρουρίου. Ο μεσαίος πύργος της εισόδου κατασκευάστηκε το 1431 από τον Τσαούς Μπέη, πρώτο διοικητή της Θεσσαλονίκης μετά της άλωσή της.

Γύρω στο 1890 το μνημείο χρησιμοποιήθηκε ως ανδρικές, γυναικείες και στρατιωτικές φυλακές. Ο εσωτερικός χώρος αναδιαμορφώθηκε και προστέθηκαν εγκαταστάσεις και εξωτερικά του κτηρίου.

         ΒΙΝΤΕΟ.Ο Τρ. Μηταφίδης μας ξεναγεί στις φυλακές του Γεντί Κουλέ

ΒΙΝΤΕΟ. ΚΑΙ Η  ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΓΙΑΤΑΓΑΝΑ ΣΕ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ. 

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη της πρώην εισαγγελέως κας Γιαταγάνα για τις φυλακές του Γεντί Κουλέ, που δόθηκε στα πλαίσια του ειδικού αφιερώματος που έκανε η TV100

Για τη φυλακή του Επταπυργίου δεν άλλαξε τίποτα με την απελευθέρωση, καθώς παρέμεινε μια αυστηρότατη φυλακή όπου σε αυτήν οδηγούνταν σκληροί κακοποιοί που είχαν διαπράξει στυγερά εγκλήματα, με κελιά σκληρής απομόνωσης για ισοβίτες και θανατοποινίτες.

Στη συγκεκριμένη φυλακή παρέμεινε ο επονομαζόμενος "Δράκος του Σέιχ Σου" Αριστείδης Παγκρατίδης, ένα από τους τελευταίους θανατοποινίτες που αντίκρισαν το εκτελεστικό απόσπασμα.

Από την εποχή της δικτατορίας Μεταξά, η φυλακή χρησιμοποιήθηκε και ως χώρος κράτησης πολιτικών κρατουμένων, κάτι που στιγμάτισε την ιστορία της.

ΒΙΝΤΕΟ. Χαρακτηριστικό το τραγούδι "Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι" του Απόστολου Καρδάρα

(βίντεο Γιώργος Βιδάκης)

Πολλοί ήταν οι πολιτικοί κρατούμενοι που βασανίστηκαν στα κελιά των φυλακών.

 

Σήμερα, το Επταπύργιο ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και στεγάζει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις σχετικές με την βυζαντινή περίοδο στη Θεσσαλονίκη.

Το κοινό μπορεί να επισκευφθεί διάφορους χώρους του Επταπυργίου, ενώ στους υπόλοιπους η είσοδος απαγορεύεται λόγω  εργασιών συντήρησης.

Το σημερινό μνημείο το Επταπύργιο, δύσκολα θα καταφέρει να ξεκολλήσει από πάνω του την ιστορική ταμπέλα της κακουχίας και της βίας που το συνοδεύει από το παρελθόν του.

Οι φυλακές του Γεντί Κουλέ έχουν σημαδευθεί από πολλά ρεμπέτικα τραγούδια, καθώς πολλοί συνθέτες τραγούδησαν για τους καημούς των φυλακισμένων.........  

ΒΙΝΤΕΟ. Δραπέτης του Γεντί Κουλέ

(Τα κάστρα του Γεντί κουλέ)

Στίχοι: Γιώργος Μητσάκης

Μουσική: Γιώργος Μητσάκης

Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Γιουλάκης

Τα κάστρα του Γεντί Κουλέ τα πήδηξα μια νύχτα

Και τότες με περάσανε από μεγάλη δίκη

στη Θεσσαλονίκη,στη Θεσσαλονίκη

Ηρθε και η μάνα μου κι έκλαψε στη δίκη

και μαζί της έκλαψε όλη η Θεσσαλονίκη.

Δραπέτης ημουνε, γι' αυτό μου βάλαν χειροπέδες

Πάλι με κλείσαν στο κελί, να βγάλω καταδίκη,

στη Θεσσαλονίκη, στη Θεσσαλονίκη

Πιο βαριά μου φάνηκε τότε η καταδίκη

ντρόπιασα τους φίλους μου μεσ' τη Θεσσαλονίκη

Σε λίγες μέρες τώρα πια τελειώνει η ποινή μου

Θα πάω στο σπιτάκι μου, εκεί που μου ανήκει

στη Θεσσαλονίκη, στη Θεσσαλονίκη

Φεύγω απ΄το Γεντί Κουλέ κι απ΄την καταδίκη

Θα' μαι το καλό παιδί μεσ' τη Θεσσαλονίκη

ΒΙΝΤΕΟ. ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΓΙΩΡΓΟ ΜΗΤΣΑΚΗ

ΒΙΝΤΕΟ. ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ  - ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ

Μητσακη-Χρυσινη

ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ  - ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ

μπουζουκι παίζει ο Γιώργος Μητσακης

Ηχογράφηση σεπτέμβριος 1956

Βράδιασε και στο Γεντί Κουλέ

σωπάσανε τα σήμαντρα σκοτάδι είναι βαθύ

Κάποιος όμως κάποιος που πονάει

δεν μπορεί να κοιμηθεί

Έλα μανούλα μου πριν με δικάσουνε

Κλάψε να μ' απαλλάξουνε

Δεν είναι το σφάλμα μου βαρύ

βαριά όμως τα σίδερα βαριά κι η φυλακή

Είναι πόνος, πόνος και μαράζι

αδικία να σε βρει

Έλα μανούλα μου πριν με δικάσουνε

Κλάψε να μ' απαλλάξουνε

Αναστενάζει ο Γεντί - Κουλές,

τί έχεις, παληκάρι μου και κλαις.

Θρηνώ τα μαύρα νιάτα μου

στο κρύο το κελί μου,

μέσ’ στα βαρειά τα σίδερα

θ’ αφήσω το κορμί μου.

ΒΙΝΤΕΟ. Και ένα υπέροχο κι επιβλητικό τραγούδι. Σύνθεση του Βοσπορινού και του Σ. Ψυριώτη. Ερμηνεύει ο Γιώργος Παπασιδέρης. Ηχογραφήθηκε το 1934.

ΒΙΝΤΕΟ."ΑΝΑΣΤΕΝΑΖΕΙ  Ο  ΓΕΝΤΙ  ΚΟΥΛΕΣ " ΜΕ  ΧΟΝΤΡΟΝΑΚΟ  ΚΑΙ  ΜΑΡΙΩ  ΤΩΝ  ΚΟΤΟΜΑΤΗ ΚΑΙ  ΣΑΡΑΝΤΗ

Αναστενάζει ο Γεντί - Κουλές,

κουράγιο, παληκάρι μου, μην κλαις.

Αντιλαλούν απόψε οι φυλακές

και κλαίει όλος ο Γεντί - Κουλές.

Αύριο το ξημέρωμα

τον κόσμο τον αφήνω,

αφού με καταδίκασαν,

το χρέος μου το δίνω.

Αναστενάζει ο Γεντί - Κουλές,

κουράγιο, παληκάρι μου, μην κλαις.

Αναστενάζει ο Γεντί - Κουλές,

τί έχεις, παληκάρι μου και κλαις.

Αφήνω τη γυναίκα μου,

τα δόλια τα παιδιά μου,

ήρθε η στερνή η ώρα μου

και σφίγγεται η καρδιά μου.

        

"Γ"