Νίκος Καββαδίας - Της Μήνας Μητροπούλου

 Ποιός ήταν ο περίφημος Νίκος Καββαδίας; Ποιος ήταν ο ποιητής που έγραψε: «Κι εγώ που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ
σε κάποια θάλασσα βαθειά στις μακρινές Ινδίες, 
θα `χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ
και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες.»;....

Ο Νίκος Καββαδίας  ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος και ναυτικός.

γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 1910 σε μια επαρχιακή πόλη της περιοχής του Χαρμπίν στη Μαντζουρία, από γονείς Κεφαλλονίτες. Ο πατέρας του Χαρίλαος Καββαδίας διατηρούσε γραφείο γενικού εμπορίου διακινώντας μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων με κύριο πελάτη τον τσαρικό στρατό.

Το 1914, με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια έρχεται στην Ελλάδα κι εγκαθίσταται στο Αργοστόλι, ενώ ο πατέρας επιστρέφει στις επιχειρήσεις του στη Ρωσία, όπου και καταστρέφεται οικονομικά. Το 1917, κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης, φυλακίζεται. Γυρίζει και πάλι στην Ελλάδα το 1921, τσακισμένος και ανίκανος να προσαρμοσθεί στην ελληνική πραγματικότητα.

Μετά το Αργοστόλι, η οικογένεια εγκαθίσταται στον Πειραιά. Ο Καββαδίας πηγαίνει στο Δημοτικό κι είναι συμμαθητής με το Γιάννη Τσαρούχη (ένας από τους μετέπειτα πιο αναγνωρισμένους και αξιόλογους έλληνες ζωγράφους). Ο Καββαδίας διαβάζει Ιούλιο Βερν και διάφορα βιβλία περιπέτειας κι έτσι το μικρόβιο του ταξιδιού αρχίζει να κυλάει στις φλέβες του.

Στο Γυμνάσιο ονειρεύεται να δώσει εξετάσεις για την Ιατρική Σχολή. Όμως το όνειρο του αυτό δεν θα πραγματοποιηθεί καθώς την χρονιά που τελειώνει το γυμνάσιο πεθαίνει ο πατέρας του και αναγκάζεται να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο. Δεν θα συνεχίσει όμως για πολύ την δουλειά αυτή. Τα ταξίδια που έκανε μικρός μέσα από τις σελίδες των βιβλίων του Ιούλιου Βέρν τον τραβούν να γνωρίσει έναν άλλο κόσμο. Τον μαγικό κόσμο της θάλασσας τον μαγικό κόσμο των ναυτικών. Από τον οποίο αν μπεις ποτέ πια δεν μπορείς να ξεφύγεις γιατί όπως ο ίδιος προς το τέλος της ζωής του είχε εκμυστηρευτεί σε φίλο του: « Τρία είναι τα επαγγέλματα που ότι κι αν κάνεις άπαξ και μπεις μέσα σ’ αυτά δεν μπορείς πια να ξεφύγεις αυτό του ηθοποιού, του ναυτικού και αυτό της πόρνης». Έτσι λοιπόν ο Καββαδίας μπαρκάρει αρχικά ως "ναυτόπαις"  με το φορτηγό πλοίο  "Άγιος Νικόλαος" και στη συνέχεια με διάφορα άλλα πλοία ως ασυρματιστής και ξεκινά το μεγάλο του ταξίδι στον κόσμο.

  Τα ποιήματα του αναπόσπαστο μέρος της ζωής του αφηγούνται ιστορίες για τον ίδιο, τους συναδέλφους του, τους τόπους και τους ανθρώπους που γνώρισε στα ταξίδια του και σκιαγραφούν μια ζωή ταυτισμένη με τη θάλασσα τόσο πολύ που ο ποιητής φοβάται να κατέβει από το πλοίο μήπως και το καράβι αναχωρήσει χωρίς αυτόν. Αυτό δεν θα συμβεί ποτέ αλλά ο άλλος φόβος του θα επιβεβαιωθεί.

«Απάνωθέ μου σκούπισε τη θάλασσα που στάζω
και μάθε με να περπατώ πάνω στη γη σωστά.»

 Ο Καββαδίας κουβαλούσε μια βαριά σκιά. Φοβόταν πως ο θάνατος δεν θα τον έβρισκε στην πολυαγαπημένη του θάλασσα αλλά στην στεριά όπως και έγινε. Σε ηλικία περίπου 23 ετών γράφει:

«θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής
των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων, 
και θα πεθάνω μια βραδιά σαν όλες τις βραδιές, 
χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων.»

 Αν και ανήκε στην γενιά των ποιητών του  ‘30 ο ποιητής μέχρι και το θάνατο του αισθανόταν παραγκωνισμένος και υποτιμημένος από τους σύγχρονους του ποιητές. Δυο περιστατικά με πρωταγωνιστές τον ίδιο και τον γνωστό σε όλους Γιώργο Σεφέρη αξίζει να αναφερθούν για να καταλάβουμε τον λόγο που ο ποιητής αισθανόταν έτσι.

Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, και συγκεκριμένα το 1954, συνέβη το εξής περιστατικό: Ενώ ο ποιητής εργαζόταν σ’ ένα επιβατικό καράβι μικρών αποστάσεων με το καράβι αυτό ταξίδεψε κάποια μέρα ο Γιώργος Σεφέρης προκειμένου να επισκεφτεί τα πάτρια εδάφη του. Τόσο κατά την τυπική υποδοχή των ταξιδιωτών, όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Σεφέρης δεν μπήκε καν στη διαδικασία να χαιρετίσει τον Καββαδία. Το γεγονός αυτό πίκρανε ιδιαίτερα τον Καββαδία. Ένα ακόμη περιστατικό ήταν επίσης χαρακτηριστικό της απόστασης που διατηρούσαν οι σύγχρονοι του αναγνωρισμένοι ποιητές όπως ο Σεφέρης. Την περίοδο που ο Σεφέρης ήταν διορισμένος ως πρεσβευτής στη Βηρυτό έτυχε να βρίσκεται εκεί και ο Καββαδίας. Ο Καββαδίας που γνώριζε καλύτερα την πόλη προσφέρθηκε να συνοδέψει τον Σεφέρη μέχρι το προξενείο. Το ταξί που μίσθωσαν τους πέρασε μέσα από μια συνοικία όπου υπήρχε έντονο το ελληνικό στοιχείο ελληνικές σημαίες, άνθρωποι που μιλούσαν ελληνικά κτλ. Ο Σεφέρης εντυπωσιάστηκε και ρώτησε τον Καββαδία τι ήταν εκεί. Όταν ο Καββαδίας του αποκάλυψε ότι βρίσκονταν στην περιοχή με τα ελληνικά πορνεία, ο Σεφέρης θύμωσε και του είπε: «Κύριε ή εσείς θα κατεβείτε από το αυτοκίνητο ή εγώ» κατέβηκε τελικά ο Καββαδίας.

Το 1975, στην Αθήνα, στην κλινική «Άγιοι Απόστολοι», αφήνει την τελευταία του πνοή στην στεριά όπως ακριβώς φοβόταν ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο. Κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, παρουσία πολλών ανθρώπων των γραμμάτων και της τέχνης

Μένουν να μας τον θυμίζουν τα έργα του : ¨Μαραμπού, Πούσι, Τραβέρσο, Βάρδια, Λι, Του πολέμου/Στ’ άλογο μου.  Μερικά εκ των οποίων έχουν αποτελέσει έμπνευση για κινηματογραφικά έργα και θεατρικές παραστάσεις.

Μήνα Μητροπούλου