«Ξαναδιαβάζοντας» το μαντείο των Δελφών

Με όλες τις δυσκολίες και τα προβλήματα, ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών τη χρονιά που πέρασε συγκέντρωσε 500.000 επισκέπτες, οι οποίοι έφτασαν στους πρόποδες του Παρνασσού, εκεί όπου λειτούργησε το πιο ξακουστό μαντείο της αρχαίας Ελλάδας. ....

Αυτό το τοπίο, όνειρο για πολλούς ξένους, δεν ήταν για όλους εύκολο στην πρόσβαση. Πολλά μνημεία, απότομες κλίσεις εδάφους αλλά και βασικές ελλείψεις. Η προστασία και η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου, στο πλαίσιο διεθνών υποχρεώσεων που είχε αναλάβει η χώρα μας μετά την ανακήρυξη των Δελφών, το 1987, ως μνημείου της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ήταν χρέος του υπουργείου Πολιτισμού. Πολύ περισσότερο που οι Δελφοί δεν ευνοήθηκαν από κοινοτικά κονδύλια και έργα ανάδειξης. Μικρή εξαίρεση η αναστήλωση του Θησαυρού των Αθηναίων το 2004. Ομως για όσους ανηφόριζαν μέχρι εκεί ήταν σαφές ότι δεν υπήρχε ολοκληρωμένο σχέδιο εδώ και χρόνια.

Μια νέα επίσκεψη βρίσκει το τοπίο με αρκετές αλλαγές. Νοικοκυρεμένοι χώροι, διαδρομές, ξεκάθαρα όρια των μνημείων, νέες εστίες πρασίνου. Οι δυνατοί κισσοί που επίμονα κάλυπταν τους νεώτερους αναλημματικούς τοίχους της Γαλλικής Ανασκαφής (1892-1902) ξεριζώθηκαν, κλαδιά περιμετρικά της περίφραξης κόπηκαν, 90 προσβεβλημένα από μύκητες πεύκα και 100 ξερά δέντρα υλοτομήθηκαν, ενώ δάφνες, μυρτιές, βελανιδιές, ελιές, κουμαριές και δενδρολίβανα έδωσαν μια νέα νότα. Μέσα σε δύο χρόνια η Εφορεία Αρχαιοτήτων Φωκίδας με τους λίγους ανθρώπους που διαθέτει έκανε θαύματα. Η πρόσβαση στους Δελφούς για τα άτομα με κινητικά προβλήματα δεν μοιάζει πια περιπέτεια όπως άλλοτε, ενώ τα άτομα με προβλήματα όρασης έχουν πρόσβαση στην ενημέρωση. Το έργο: «Ανάδειξη Αρχαιολογικού Χώρου Δελφών», ενταγμένο στο ΠΕΠ Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα – Ηπειρος 2007-2013, έγινε τα δύο τελευταία χρόνια από οκτώ αρχαιολόγους, συντηρητές, αρχιτέκτονες και 18 εργατοτεχνίτες, με προϋπολογισμό 600.000 ευρώ. Τι σημαίνει αυτή η αλλαγή; «Δίνει προστιθέμενη αξία», λέει στην «Κ» η αρχαιολόγος Αθανασία Ψάλτη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φωκίδας, τονίζοντας πως σημεία του ιερού ήταν ερειπιώνες και ότι μέσα σε αυτήν τη διετία έγινε προσπάθεια ανάκτησης της αρχικής μορφής των μνημείων που δεν είχαν αναστηλωθεί από την περίοδο της μεγάλης ανασκαφής. «Τα μνημεία είναι πια αναγνώσιμα και κατανοητά.

Καταστήσαμε τον αρχαιολογικό χώρο πιο “καθαρό” για τον επισκέπτη. Τοποθετήσαμε επίσης πινακίδες σε γραφή Μπράιγ, παρέμβαση με συμβολικό όφελος για την προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών». Επιστρώθηκαν χωμάτινες διαδρομές για την κίνηση ειδικού οχήματος που αγοράστηκε για άτομα με προβλήματα, κατασκευάστηκαν αύλακες για την απορροή των ομβρίων υδάτων, εντοπίστηκαν και καταγράφηκαν 500 περίπου αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές που είχαν καλυφθεί σε παλιότερες εργασίες και «από τις μικρής έκτασης διερευνητικές τομές προέκυψαν νέα επιστημονικά δεδομένα, τα οποία εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας για τη δελφική αρχαιολογία». Στη Ρωμαϊκή Αγορά, η οποία αποσυμφορήθηκε από αρχιτεκτονικά μέλη, έγιναν εργασίες στερέωσης της τοιχοποιίας και επιστρώθηκε ο χώρος με λεπτόκοκκη άμμο. Στο Νότιο Τμήμα της Ιεράς Οδού, που έως το 2013 οι επισκέπτες αντίκριζαν διάσπαρτα μέλη, τώρα θαυμάζουν ένα τακτοποιημένο περιβάλλον με αποκατεστημένα τα βάθρα των εμβληματικών μνημείων. Στο Ασκληπιείο για πρώτη φορά αποδόθηκε στο κοινό το Ιερό του Ασκληπιού, ενώ μετά τον καθαρισμό η Πηγή του Ιερού της Γης αναβλύζει πάλι.

Στον Ναό του Απόλλωνα αποκαλύφθηκαν 20 αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές, στη Στοά των Αθηναίων έγιναν στερεώσεις στην επιφάνεια επτά κιόνων και στην ενεπίγραφη κρηπίδα, στη Θόλο των Δελφών (από τα οικοδομήματα που κοσμούσαν το ιερό της Αθηνάς Προναίας) τακτοποιήθηκαν 250 μέλη που δυσκόλευαν την πρόσβαση στο μνημείο και απομακρύνθηκε ο βράχος που υπήρχε εκεί από κατολίσθηση του 1905. Και βέβαια ο τρίποδας του μνημείου των Πλαταιών που αφιερώθηκε στον Απόλλωνα μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών στη μάχη των Πλαταιών. Στηριζόταν σε χάλκινη στήλη ύψους 7,5 μ., που σχηματιζόταν από τρία φίδια. Τον χρυσό τρίποδα έλιωσαν οι Φωκείς τον 4ο π.Χ. αιώνα για να κόψουν νομίσματα, ενώ το 330 μ.Χ. τη χάλκινη στήλη μετέφερε ο Μέγας Κωνσταντίνος στην Κωνσταντινούπολη. Στη θέση της στήθηκε χάλκινο αντίγραφο, για να θυμίζει στον επισκέπτη τι καταφέρνει ένας λαός ενωμένος. Το μήνυμα περνάει στο εξαιρετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της εφορείας, με αφορμή την ολοκλήρωση του έργου ανάδειξης. Εκεί τονίζεται κάτι ακόμη: ότι τα μνημεία αυτά συνδέονται με την περίοδο ακμής της αθηναϊκής δημοκρατίας και με σπουδαία γεγονότα. Μια καλή αφορμή για δράσεις των μαθητών και συζητήσεις.

Τι άλλο χρειάζεται ο αρχαιολογικός χώρος; Η στερέωση του αρχαίου θεάτρου των Δελφών, 5.000 θέσεων (βομβαρδίστηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο), που έχει ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα εθνικών πόρων της Περιφέρειας της Στερεάς Ελλάδος, αναμένεται να ξεκινήσει. «Βασικός στόχος είναι η συντήρηση όλων των έργων που έγιναν και η υλοποίηση μελετών αναστήλωσης των μνημείων», λέει η προϊσταμένη της υπερφορτωμένης Εφορείας Αρχαιοτήτων Φωκίδας, θυμίζοντας ότι η τελευταία αναστήλωση στους Δελφούς έγινε τη δεκαετία του 1930. Να ο επόμενος στόχος, μαζί και το αγκάθι της στάθμευσης των οχημάτων κάτω από το μουσείο.

kathimerini.gr