ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ {Ε.Λ.ΑΝ}. ΑΝΤΙΚΥΡΑ , ΙΤΙΑ , ΓΑΛΑΞΙΔΙ.....".Έγια έγια μόλα, έγια έγια λέσα, /εμπρός θαλασσομάχοι εμείς της λευτεριάς".

Το Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό, με αρχικά ΕΛΑΝ, ήταν το αντιστασιακό ναυτικό που έδρασε σε διάφορες θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας την περίοδο της κατοχής, το οποίο και διαλύθηκε μετά τη Συμφωνία  της  Βάρκιζας.

Το ΕΛΑΝ ξεπήδησε ουσιαστικά μέσα από τα σπλάχνα του ΕΛΑΣ τουλάχιστον στις παράλιες περιοχές που ελέγχονταν απ΄ αυτόν.

Αρχικά η δράση των ανταρτών στη θάλασσα ήταν .......

πολύ περιορισμένη, βοηθώντας κάποιες μικροομάδες με τρόφιμα, εφόδια και μεταφορές στελεχών ή και ομάδων που εντοπίζονταν κυρίως στον Κορινθιακό Κόλπο υποστηρίζοντας Ρουμελιώτες αντάρτες.

Αρχείο ΕΡΤ: από το Ντοκυμαντέρ "ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ" (1985).Ε.Λ.Α.Ν.

Κάποια έντονη όμως δραστηριότητα του ΕΛΑΝ άρχισε να παρατηρείται από τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας και μετά, όπου διάφορα μικρά σκάφη, ιστιοφόρα και μηχανοκίνητα καΐκια και μεγαλύτερα ανέλαβαν να μεταφέρουν ιταλικές φρουρές από διάφορα νησιά στη Στερεά Ελλάδα, όπως από την Εύβοια προς τη Λοκρίδα, από τη Σκιάθο στο Πήλιο, από τα Κύθηρα στην Ελιά Λακωνίας και το Γύθειο, κ.ά.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ  ΝΤΑΡΜΑΣ(δεύτερος  απο  αριστερά)  ΠΑΤΡΙΝΟΣ  ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ  ΤΟΥ Ε.Λ.Α.Ν  Ο ΟΠΟΙΟΣ  ΠΕΘΑΝΕ ΣΕ  ΗΛΙΚΙΑ  91  ΧΡΟΝΩΝ  ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ  ΤΟΥ  15  ΚΑΙ  ΗΤΑΝ  Ο  ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ  ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ  ΤΟΥ  Ε.Λ.Α.Ν  ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ.

Αυτή ακριβώς την περίοδο φέρεται να ρίχτηκε και η ιδέα ενός ένοπλου ναυτικού παράλληλα με τον ένοπλο ΕΛΑΣ που θα αναλάμβανε και επιχειρήσεις κατά των κατακτητών. Σταθμός για την ανάπτυξη του ΕΛΑΝ αποτέλεσε η ίδρυση της ΠΕΕΑ στις  10  Μαρτίου  του  1944 όπου στο Εθνικό  Συμβούλιο που ακολούθησε με το Γ΄ Ψήφισμα έγιναν αποδεκτές προτάσεις ορισμένων εθνοσυμβούλων για την ίδρυση Ναυτικής Υπηρεσίας υπό τις διαταγές του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ η οποία και πράγματι ανέλαβε τη συγκρότηση και διοίκηση μονάδων, υπό τους Μιλτιάδη Σοφιανό, Αλέκο Σκουμπιώτη κ.ά..

Έτσι συνέχεια των παραπάνω συγκροτήθηκαν τέσσερις ναυτικές μοίρες και ένας ανεξάρτητος στολίσκος οι:

1η (I) ναυτική μοίρα Πελοποννήσου - Ζακύνθου,

2η (IΙ) ναυτική μοίρα Δυτικής Στερεάς και Ιονίων νήσων,

3η (III) ναυτική μοίρα Ευβοϊκού - Σαρωνικού - Κορινθιακού,

4η (IV) ναυτική μοίρα Πηλίου και Παγασητικού και

o ανεξάρτητος στολίσκος Μαλιακού.

Αρκετά δε αργότερα δημιουργήθηκαν άλλες δύο μοίρες,

η 5η (V) ναυτική μοίρα Θερμαϊκού - Χαλκιδικής και

η 6η (VI) ναυτική μοίρα Στρυμόνα - Αλεξανδρούπολης, που φέρεται να είχε και τη σημαντικότερη δράση, υπό τον Σ. Σπίντζο (ή καπετάν Φουρτούνα).

Από την Άνοιξη του 1944 μέχρι την απελευθέρωση οι μοίρες του ΕΛΑΝ να διεξήγαγαν επιτυχείς επιχειρήσεις κατά των κατακτητών που βοήθησε στον επιπλέον εξοπλισμό τους σε όπλα, πυρομαχικά και καύσιμα, καθώς και απελευθέρωση αιχμαλώτων των κατακτητών.

                                                 ΝΑΥΤΗΣ  ΤΟΥ  Ε.Λ.Α.Ν

Το ΕΛΑΝ μετέφερε τα στελέχη της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στις αρχές του Οκτωβρίου 1944. Τελευταία δράση του ΕΛΑΝ ήταν κατά τα Δεκεμβριανά όπου σε πολλές περιπτώσεις ανέλαβε μετακινήσεις τμημάτων του ΕΛΑΣ, μεταφορές πυρομαχικών, τροφίμων και ζωοτροφών.

Ο  ΚΑΠΕΤΑΝ ΖΑΧΑΡΙΑΣ(αριστερά)  ΜΕ  ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΕΣ  ΚΑΙ  ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΡΙΕΣ  ΤΟΥ.

Το ΕΛΑΝ την εποχή εκείνη αριθμούσε συνολικά 1200 άνδρες.

Τελικά μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και με βάση ειδικό πρωτόκολλο της Συμφωνίας τα σκάφη και όλος ο οπλισμός του ΕΛΑΝ παραδόθηκαν θεωρούμενα κτήμα του ελληνικού κράτους.

      ΑΝΔΡΕΣ  ΚΑΙ  ΓΥΝΑΙΚΕΣ  ΤΟΥ  Ε.Λ.Α.Ν  ΣΕ  ΠΑΡΕΛΑΣΗ

Μνημείο του ΕΛΑΝ έχει ανεγερθεί στην Αντίκυρα, με δύο χάλκινους ανδριάντες Ελανιτών φερόμενοι προ ιστού μετά ιστίου.

Ο "Ύμνος του ΕΛΑΝ" αναφέρεται στη 3η ναυτική μοίρα, τους στίχους του οποίου συνέγραψε τον Μάιο του 1944 ο Φώτης Λαμψίδης (Φωτεινός) και συνέθεσε πολύ αργότερα ο Μίκης Θεοδωράκης και πρωτο-αποδόθηκε από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου το 1976.

Απ' την Αντίκερα προβάλλει ο Ζαχαριάς

και ξεμακραίνει το Ελανίτικο καράβι.

Θαλασσομάχοι εμείς της λευτεριάς,

απ' την Αντίκερα προβάλλει ο Ζαχαριάς.

Έγια έγια μόλα, έγια έγια λέσα,

μπρος θαλασσομάχοι εμείς της λευτεριάς.

Μέσω πελάγου αρμενίζουμε με μιας,

όμοιο μπουρλότο η ψυχή φωτά κι ανάβει.

Καθώς προβάλλει το λιμάνι της Ιτιάς,

μέσω πελάγου αρμενίζουμε με μιας.

Έγια έγια μόλα, έγια έγια λέσα,

μπρος θαλασσομάχοι εμείς της λευτεριάς.

Στο Γαλαξίδι οι Ελανίτες μέσα

κι η καμπάνα γλυκόηχα να χτυπάει.

Έγια μόλα παιδιά έγια λέσα

στο Γαλαξίδι οι Ελανίτες μέσα.

Έγια έγια μόλα, έγια έγια λέσα,

μπρος θαλασσομάχοι εμείς της λευτεριάς.

* ΟΙ  ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΙΝΑΙ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ  ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ  "ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ". Η ΕΠΙΛΟΓΗ  ΤΩΝ  ΕΙΚΟΝΩΝ , ΤΩΝ ΒΙΝΤΕΟ   ΚΑΙ  Η  ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ  ΔΙΚΗ  ΜΑΣ.

 "Γ"