Μύθοι και ιστορίες του Παρνασσού του Παναγιώτη Γ. Δημάκη

Παναγιώτα Τζιβάρα

Ο συγγραφέας, γεννημένος το 1934 στην Ελάτεια, ιδρυτής του Ιστορικού Αρχείου του Δήμου Ελάτειας, μετέπειτα Αμφίκλειας-Ελάτειας, και ιστορικός σύμβουλος του Δήμου Λοκρών,......

ασχολείται πολλά χρόνια συστηματικά με την ιστορική έρευνα των χωριών και της περιοχής της κοιλάδας του Κηφισού και άρθρα του, ποικίλου περιεχομένου (κοινωνικού, ιστορικού, λαογραφικού) έχουν δημοσιευτεί σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και στο διαδίκτυο.

Στον τόμο που παρουσιάζουμε εδώ, περιλαμβάνονται σύντομες μελέτες και άρθρα του που αναφέρονται στον Παρνασσό και στην κοιλάδα του Φωκο-Βοιωτικού Κηφισού, καθώς και σε πρόσωπα που είτε καθόρισαν την ιστορία του τόπου είτε ήταν μάρτυρες σημαντικών γεγονότων.

Στη συνέχεια παραθέτουμε το προλογικό σημείωμα του βιβλίου που υπογράφει η συγχωριανή μας, Παναγιώτα Τζιβάρα, Επίκουρη Καθηγήτρια της Ιστορίας του βενετοκρατούμενου Ελληνισμού  στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η μελέτη και η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας προβάλλονται ιδιαίτερα στις μέρες μας ως ζητούμενα για την ενίσχυση της διδασκαλίας της γενικής ιστορίας και για τη διαμόρφωση υπεύθυνης συμπεριφοράς του ανθρώπου μέσα στο περιβάλλον του τόπου στον οποίο ζει.

Είναι επιπλέον κοινός τόπος ότι η διαμόρφωση της προσωπικής ταυτότητας  προκύπτει μέσα από τη γνώση της ταυτότητας του τόπου στον οποίο γεννήθηκε, μεγάλωσε και δραστηριοποιείται ο καθένας μας.

Οι σύντομες μελέτες, άρθρα, που φιλοξενήθηκαν κατά καιρούς κυρίως σε φύλλα του επαρχιακού τοπικού τύπου,  και που σήμερα παρουσιάζονται σε τούτο τον καλαίσθητο τόμο, στοχεύουν ακριβώς στη γνώση της ταυτότητας  κάποιων τόπων που βρίσκονται στ΄απόσκια του Παρνασσού, κατά μήκος της γης που την γονιμοποιούν τα νερά του Κηφισού. 

Ο συντάκτης των κειμένων είναι ο αγαπητός, σεβάσμιος και άοκνος ερευνητής αρχειακών τεκμηρίων και έντυπων ιστορικών πηγών, ο κύριος Παναγιώτης Δημάκης, Ελατείας γόνος και Φθιωτοφωκίδος ίστωρ.

Ο κ. Δημάκης,  με ζήλο παθιασμένου ιστοριοδίφη και με νεανικό ενθουσιασμό, αναδιφεί χρόνια τώρα σε αρχειακά τεκμήρια και σε βιβλιακές συλλογές στις αθηναϊκές βιβλιοθήκες.

Εντόπισε και κατέγραψε αξιόλογο αριθμό πηγών ιστορικής πληροφόρησης, που δεν εξαντλείται  μόνο στα έγγραφα, στα δημοσιεύματα εφημερίδων, παλαιών περιοδικών ή επιστημονικών έργων, αλλά που επεκτείνεται σε αφίσες, έργα τέχνης, αντικείμενα καθημερινού βίου. Με αξιοθαύμαστη βιωματική προσέγγιση του υλικού της ιστορίας του γενέθλιου αλλά και του ευρύτερου γεωγραφικού τόπου του, αναδεικνύει τις συνέχειες αλλά και τις ασυνέχειες  στη διαδρομή του ιστορικού χρόνου,  παρατηρεί τις αλλαγές και καταθέτει τις κρίσεις του, με την ενδόμυχη επιθυμία να βοηθήσουν τους νέους στην προσέγγιση και αγάπη του τοπικού κοινωνικού περιβάλλοντος, των νοοτροπιών και των συμπεριφορών του.

Ο συγγραφέας  «ανασταίνει» ειδήσεις μιας άλλης εποχής, όπως  για την επιβολή διοδίων το έτος 1885 «επί των ιππασίμων φορτηγών και υποζυγίων ζώων των διαβαινόντων το από Λεβαδείας εις Κηφισσόν ποταμόν και τ’ανάπαλιν τμήμα της εθνικής αμαξιτής οδού από Λεβαδείας εις Αταλάντην»,  ή για τα έσοδα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους από την αλιεία στον φωκικό Κηφισό, που υπήρξε ιχθυοτρόφος για τους παρακηφίσιους και επικηφίσιους πληθυσμούς.

Αγρεύει πληροφορίες, βυθισμένες στη λήθη, για τον υπέρμαχο του τόπου μας, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, για τη θρυλική Ασήμω, το σπαθί του, ή το ενυπόγραφο δακτυλίδι εκείνου, πληροφορίες που αποτέλεσαν τη μαγιά για κείμενα τεκμηριωμένα βιβλιογραφικά και με πλούσιο συνοδευτικό εικαστικό υλικό.

Με σοβαρότητα και καλλιέπεια προσεγγίζει ζητήματα ποικίλης θεματολογίας και ενδιαφέροντος, όπως μαρτυρούν τα κείμενά του για τον Χαραδραίο λέοντα, για την εγκοίμηση στην Ελάτεια, για τους δρόμους του αλατιού, με την καταγραφή των νομισματικών θησαυρών, αλλοτινών καιρών και αλλοτινών κυριάρχων.

Ευχαριστώ από καρδιάς τον σεμνό φιλίστορα συμπατριώτη μου κ. Παναγιώτη Δημάκη, για την τιμή και τη χαρά να προλογίσω το  πόνημα τούτο.

Πιστεύω ότι «Βοιωτοί πλήξιπποι, Λοκροί αγχέμαχοι και Φωκήες μεγάθυμοι» (Ησίοδος, Ασπίς Ηρακλέους), θα χαρούν με τους καρπούς τού ερευνητικού του μόχθου και θα απολαύσουν την μικροϊστορία του τόπου μας.

Παναγιώτα Τζιβάρα

Επίκουρος Καθηγήτρια Ιστορίας του βενετοκρατούμενου Ελληνισμού

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης