Η "άγνωστη" Γραμμένη Οξυά

Υπάρχει τελικά μια "καταραμένη" Ελλάδα, ελάχιστα γνωστή, ακόμα και σε μένα. Την αποκαλώ "καταραμένη" γιατί είναι σαν να την έχουν καταραστεί να βρίσκεται σε αφάνεια, κρυμμένη μέσα σε αγκαλιές βουνών και δασών, όπου το μόνο αγαθό που έχει σε αφθονία είναι η άγρια ομορφιά των τοπίων της......

Πόσοι αλήθεια γνωρίζουν την ύπαρξη της Γραμμένης Οξυάς; Ελάχιστοι. Κι όμως. Πρόκειται για έναν εκτεταμένο ορεινό όγκο στα σύνορα των νομών Αιτωλοακαρνανίας, Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, ο οποίος περιβάλλεται από τους "γίγαντες" Βαρδούσια και Γκιώνα στα νοτιοανατολικά, Βελούχι (Τυμφρηστό) στα βόρεια και Καλιακούδα στα δυτικά.

Το βουνό πήρε το όνομά του από το δέντρο Οξυά που φύεται εκεί. Μάλιστα το δάσος με οξυές που φιλοξενείται στις πλαγιές του αποτελεί το νοτιότερο δάσος οξυάς στην Ευρώπη.

Το δάσος οξυάς όπως φαίνεται από την κορυφογραμμή

Η ψηλότερη κορυφή του, η Σαράνταινα, έχει υψόμετρο 1923 μ. Είναι εκτεθειμένη στα βόρεια ρεύματα που κατεβαίνουν από το Βελούχι και θεωρείται από τα πιο κρύα μέρη στην Ελλάδα. Ο παγωμένος αέρας δε σταματάει ποτέ να φυσάει και η πυκνή ομίχλη είναι ο πιο συνηθισμένος επισκέπτης της.

Λέγεται πως το όνομά της το πήρε όταν στις παγωμένες πλαγιές της σαράντα άτομα που γύριζαν από ένα γάμο πέθαναν από το κρύο.

Σε υψόμετρο 1740 μ. βρίσκεται το ορειβατικό καταφύγιο της Οξυάς. Το καταφύγιο "Λ. Ευταξίας", το οποίο διαχειρίζεται η εταιρεία Κλαουδάτος, είναι δυναμικότητας 40 ατόμων, έχει οργανωμένη κουζίνα, εσωτερικές τουαλέτες και ομολογουμένως βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση.

Το ορειβατικό καταφύγιο "Λ. Ευταξίας"

Για να επισκεφτείτε τη Γραμμένη Οξυά θα πρέπει να φτάσετε μέχρι το χωριό Γαρδίκι Ομιλαίων. Ακολουθώντας το δρόμο Λαμίας-Καρπενησίου και αφού περάσετε τη Μακρακώμη, θα κατευθυνθείτε προς Γαρδίκι από έναν δρόμο γεμάτο στροφές. Εναλλακτικά μπορείτε να ανεβείτε από Ναύπακτο έως το χωριό Γραμμένη Οξυά.

Η δημοφιλέστερη αφετηρία για το καταφύγιο είναι το Γαρδίκι. Από εδώ ξεκινά δασικός δρόμος χωρίς ιδιαίτερες κλίσεις αλλά με μεγάλο μήκος. 17 χιλιόμετρα θα πρέπει να περπατήσετε για να φτάσετε στο ορειβατικό καταφύγιο, το οποίο είναι χτισμένο στο διάσελο Γαρδικίου-Γραμμένης Οξυάς, στη θέση Καρβουνόλακκα.

Η συνέχεια του δασικού δρόμου οδηγεί προς τα χωριά Γραμμένη Οξυά, Αρτοτίνα και Πενταγιούς, πάνω από το φράγμα του Μόρνου. Προσοχή όμως. Το χειμώνα, λόγω μεγάλης χιονόπτωσης, η πρόσβαση μπορεί να είναι πολύ δύσκολη έως αδύνατη.

Φωτογραφικό υλικό και video από φθινοπωρινή διάσχιση του δασικού δρόμου

Εκτός από το δρόμο μπορείτε να ακολουθήσετε και μονοπάτι για το καταφύγιο. Το μονοπάτι ξεκινά έξω από το χωριό. Η πορεία στο μονοπάτι διαρκεί περίπου 3 με 3,5 ώρες (χωρίς χιόνι). Η διαδρομή είναι εκπληκτική μιας και κινείται μέσα στο δάσος της οξυάς. Με χιόνι πάντως το μονοπάτι είναι πολύ δύσκολο, όχι μόνο να περπατηθεί αλλά και να βρεθεί.

Από το καταφύγιο ξεκινά μια πεζοπορική διαδρομή μήκους 17 χιλιομέτρων και διάρκειας 6 ωρών περίπου, με κατάληξη τη θέση "Κοκκάλια" (όπου υπάρχει μνημείο προς τιμή της νίκης των Αιτωλών σε βάρος των Γαλατών το 279 π.Χ.). Πρόκειται ουσιαστικά για διάσχιση της κορυφογραμμής της Γραμμένης Οξυάς.

Αν πετύχετε καλό καιρό μην "τρέξετε" τη διαδρομή. Η θέα που προσφέρει η διάσχιση της κορυφογραμμής της Γραμμένης Οξυάς είναι απολαυστική.

Φωτογραφικό υλικό και videos από τη διάσχιση της κορυφογραμμής

Στο ξεκίνημα της διαδρομής

Πορεία υπό το φως του ανατέλλοντος ηλίου

Πρώτη οπτική επαφή με το Κρίκελλο. Από πίσω διακρίνεται η κορυφογραμμή της Καλιακούδας

Το φθινοπωρινό δάσος της οξυάς σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια

Πορεία στα αλπικά λιβάδια της Γραμμένης Οξυάς

Θέα προς τα βορειοανατολικά. Στο βάθος διακρίνονται οι χιονισμένες κορυφές του Ολύμπου!!!

Καλιακούδα (2099 μ.) και Χελιδόνα (1974 μ.) σε πρώτο πλάνο

Κρίκελλο, Καλιακούδα και πιο πίσω η Χελιδόνα

Η θέα του Βελουχίου (2313 μ.) θα μας συντροφεύσει στο υπόλοιπο της διαδρομής μας

Η θέα προς τα βορειοανατολικά

Το Βελούχι σε ... πλήρη ανάπτυξη

Χωρίς να είμαι σίγουρος, το χωριό που διακρίνεται στο βάθος είναι ο Τυμφρηστός

Πλησιάζοντας στο τέλος της διαδρομής

Το μνημείο στη θέση "Κοκκάλια", με φόντο το εντυπωσιακό Βελούχι

Η ιστορία της μάχης μεταξύ Αιτωλών και Γαλατών στα "Κοκκάλια"

Το 279 π.Χ. πολυάνθρωπη στρατιά Γαλατών (200.000) με αρχηγό τον Βρέννο Β' πραγματοποίησε εισβολή στη Μακεδονία και προχώρησε στη Θεσσαλία, λεηλατώντας και καταστρέφοντας τα πάντα. Μπροστά στον κίνδυνο συμμαχούν, τότε, οι ελεύθερες πόλεις της κεντρικής Ελλάδας (Αιτωλία, Βοιωτία, Λοκρίδα, Φωκίδα, Μέγαρα και Αθήνα) και αναθέτουν την αρχηγία του ελληνικού στρατού (30.000 περίπου) στον Αθηναίο στρατηγό Κάλλιππο τον Μοιροκλέους. Οι Γαλάτες, έχοντας ως πρώτο στόχο το Μαντείο των Δελφών, όπου υπήρχαν θησαυροί, κατέβηκαν από τη Θεσσαλία στη Φθιώτιδα και, αφού πέρασαν το Σπερχειό, λεηλάτησαν την Ηράκλεια και επιτέθηκαν στους Έλληνες που είχαν πάρει θέσεις στο στενό των Θερμοπυλών. Στη σύγκρουση οι Έλληνες, αν και ήταν πολύ λιγότεροι, αντιστάθηκαν με γενναιότητα και ανάγκασαν τους Γαλάτες να υποχωρήσουν.

Ο Βρέννος, τότε, για να εξασθενήσει την παράταξη των Ελλήνων, έστειλε, για αντιπερισπασμό, 40.000 Γαλάτες εναντίον της Αιτωλίας με την ελπίδα ότι έτσι θα αναγκάζονταν οι Αιτωλοί να φύγουν από τις Θερμοπύλες για να υπερασπιστούν τη χώρα τους. Το τμήμα αυτό των Γαλατών, με αρχηγούς τον Ορεστόριο και τον Κόμβουτιν, πέρασε το Σπερχειό προς τα πίσω, και μέσω της Θεσσαλίας εισέβαλε στην Ευρυτανία που αποτελούσε μέρος της Αιτωλίας. Οι βάρβαροι βρήκαν τη χώρα των Αιτωλών ανυπεράσπιστη και διέπραξαν φοβερά ανοσιουργήματα. Την καταστροφική μανία των Γαλατών δέχθηκε προπαντός το Κάλλιο, που φέρεται ως πρωτεύουσα της Αιτωλίας και εντοπίζεται στο χώρο του σημερινού Κλαυσείου. Όταν οι Γαλάτες ολοκλήρωσαν την καταστροφή και έκαψαν το Κάλλιο, επέστρεψαν από τον ίδιο δρόμο για να συναντήσουν το κύριο σώμα του βαρβαρικού στρατού στις Θερμοπύλες.

Αλλά ο ίδιος δρόμος τους έφερε πάλι στον φυσικό αυχένα (τα Κοκκάλια), από τον οποίο είχαν εισβάλει στην Αιτωλία. Εκεί ομώς βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις 8.000 Αιτωλούς που κατέφθασαν από τις Θερμοπύλες με τους στρατηγούς Πολύαρχον, Πολύφρονα και Λαοκράτη. Αλλά και οι Καλλιείς όπως και οι άλλοι Ευρυτάνες καταδίωξαν τους επιδρομείς, ζητώντας εκδίκηση για όσα έπραξαν σε βάρος τους. Ο Παυσανίας λέει ότι στην καταδιωκτική εκστρατεία πήραν μέρος εθελοντικά και γυναίκες, γιατί μισούσαν τους Γαλάτες περισσότερο από τους άνδρες.

Η σύγκρουση υπήρξε σφοδρότατη και συνεχίστηκε για μέρες. Όπως φαίνεται, οι Γαλάτες είχαν κυκλωθεί και οι περισσότεροι εξοντώθηκαν από τους Αιτωλούς. Λείψανα από τη φονικότατη εκείνη μάχη υπάρχουν και σήμερα. Απειράριθμα θρυμματισμένα κόκκαλα βρίσκονται σκορπισμένα στο έδαφος, από τα οποία η τοποθεσία ονομάζεται "ΚΟΚΚΑΛΙΑ".

Όσοι από τους Γαλάτες κατόρθωσαν να σωθούν, έτρεξαν να περάσουν το Σπερχειό, για να ενωθούν με το κύριο σώμα του βαρβαρικού στρατού στις Θερμοπύλες. Εκεί όμως τους περίμεναν οι Θεσσαλοί και οι Μαλιείς, που τόσους πολλούς σκότωσαν από αυτούς, ώστε δε σώθηκε κανένας να φθάσει στην πατρίδα του (Παυσανίας).

Αλλά και οι άλλοι Γαλάτες, ο κύριος όγκος, αν και διέσπασαν την άμυνα των Ελλήνων στις Θερμοπύλες με κυκλωτικό ελιγμό μέσω της Οίτης, και βάδισαν εναντίον των Δελφών, δεν είχαν καλύτερη τύχη, γιατί νικήθηκαν. Ο ίδιος ο Βρέννος, αφού τραυματίστηκε, αυτοκτόνησε, πίνοντας άφθονο δυνατό κρασί (άκρατον οίνον). Οι υπόλοιποι Γαλάτες επιστρέφοντας μέσω Θεσσαλίας προς τη Μακεδονία και Θράκη, αποδεκατίστηκαν υπό λοιμού, ψύχους και μαχαίρας.

hikingexperience.blogspot.gr

Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος