Τι θα γίνει εάν δεν πληρώσουμε το ΔΝΤ

Από την «στάση πληρωμών» έως τα «σιωπηλά καθυστερούμενα» κι από την «χρεοκοπία» έως το «χρεοστάσιο»......

η απόσταση μπορεί να είναι ελάχιστη έως τεράστια. Όση και η απόσταση ανάμεσα στην θεωρία - που ανθεί ξανά τα τελευταία 24ωρα - περί του τι θα σήμαινε μια ελληνική αθέτηση πληρωμής του ΔΝΤ στις 5 Ιουνίου, έως την πράξη ενός άνευ προηγουμένου εγχειρήματος για την παγκόσμια οικονομία.

Στην πραγματικότητα, κάθε απάντηση στο ερώτημα «τί θα συμβεί εάν η Ελλάδα δεν πληρώσει το ΔΝΤ;», όση επιστημονική τεκμηρίωση κι αν περιλαμβάνει, είναι πλεύση σε απολύτως αχαρτογράφητα νερά.

Από καταβολής Bretton Woods και από συστάσεως ΔΝΤ ουδεμία αναπτυγμένη χώρα δεν έχει αθετήσει - μονομερώς - πληρωμή προς το Ταμείο. Η Σομαλία, το Σουδάν και η Ζιμπάμπουε είναι τα μόνα κράτη παγκοσμίως που «φέσωσαν» το ΔΝΤ. Σε ό,τι αφορά, δε, τη «συναινετική καθυστέρηση» πληρωμής έχει γίνει μόνον μία φορά στα πρόσφατα χρονικά: Το 2003 η Αργεντινή καθυστέρησε την καταβολή δόσης 1 δισ. δολαρίων με την συναίνεση και την έγκριση του Ταμείου, αφού είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις σχεδόν ενός έτους.

Όλα αυτά μπορεί να σημαίνουν πολλά για την περίπτωση της Ελλάδας, μπορεί όμως να μην σημαίνουν και τίποτα. Διότι επίσης η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα παγκοσμίως που εδώ κι έναν χρόνο αποπληρώνει κανονικά και τις εσωτερικές και τις εξωτερικές της υποχρεώσεις χωρίς να αναχρηματοδοτεί - από καμία πηγή - το χρέος της.

Οπότε, μετά το δίλημμα που θέτει πλέον η κυβέρνηση «άρση ασφυξίας ή στάση πληρωμών στο ΔΝΤ», οι μόνες απαντήσεις για τις ενδεχόμενες συνέπειες έρχονται από το καταστατικό του Ταμείου, τα θεωρητικά «εγχειρίδια» των επενδυτικών τραπεζών και τις αναλύσεις των οικονομολόγων.

Τί προβλέπει το καταστατικό του Ταμείου

Σύμφωνα με το καταστατικό του ΔΝΤ, εάν η Ελλάδα δεν αποπληρώσει τη δόση της 5ης Ιουνίου, μπορεί να... μην συμβεί και τίποτα για έναν ολόκληρο μήνα. Βεβαίως, οι αντιδράσεις των αγορών δεν είθισται να εκδηλώνονται βάσει καταστατικού, το «γράμμα» του νόμου όμως λέει ότι το Ταμείο θα πρέπει να στείλει άμεσα επιστολή προς την Αθήνα ζητώντας ταχεία καταβολή του ποσού. Εάν παρέλθει ένας μήνας χωρίς να γίνει αυτή η καταβολή, τότε η επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ θα πρέπει να ενημερώσει επίσημα το Εκτελεστικό Συμβούλιο πως η χώρα βρίσκεται σε καθεστώς καθυστέρησης στις υποχρεώσεις της.

Από εκεί και πέρα, η εξέλιξη των γεγονότων, εξαρτάται από την ανάγνωση και την ερμηνεία που κάνει ο κάθε αναλυτής. Σύμφωνα με την Bank of Αmerica, για παράδειγμα, μπορεί να κηρυχθεί παράλληλη χρεοκοπία προς το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, τον EFSF, με βάση τις ρήτρες της δανειακής σύμβασης που έχει υπογράψει η Ελλάδα.

Σ' αυτή την περίπτωση οι δρόμοι γα το  EFSF θα είναι δύο: Είτε να καταστήσει άμεσα απαιτητό το σύνολο των οφειλών της Ελλάδας, περίπου 140 δις ευρώ, είτε να ακυρώσει τη δανειακή σύμβαση και να κλείσει κάθε πρόσβαση της Αθήνας στα κεφάλαια του μηχανισμού.

Το πρώτο ενδεχόμενο δεν θεωρείται πιθανό, καθώς θα ενεργοποιούσε τις ρήτρες χρεοκοπίας και στον ιδιωτικό τομέα και, στην πράξη, θα οδηγούσε και σε χρεοκοπία του ίδιου του  ΕFSF.

Mηλιός: Δεν είναι χρεοκοπία, είναι χρεοστάσιο

Η κήρυξη αυτόματης χρεοκοπίας και προς τον  EFSF, ωστόσο, δεν θεωρείται μονόδρομος, απ' όλους τους ειδικούς και οικονομολόγους. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Γιάννη Μηλιό «αν η καθυστέρηση πληρωμών θεωρηθεί default, που σημαίνει χρεοστάσιο, όχι χρεοκοπία, τα κράτη δεν χρεοκοπούν, μια αύξηση των spread δεν θα έχει επίπτωση διότι το ελληνικό δημόσιο είναι εκτός αγορών. Το ΔΝΤ θα αποχωρήσει και θα αρχίσει η διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους».

Αυτή θα ήταν ίσως η πιο θετική εκδοχή για την Ελλάδα. Ανεξαρτήτως όμως του εάν θα αποχωρούσε τόσο απλά το ΔΝΤ από το πρόγραμμα, την άποψη ότι το EFSF δεν θα κήρυττε αυτόματη χρεοκοπία υποστηρίζουν κι άλλοι ειδικοί.

Σε πρόσφατη ανάλυσή του το think tank Open Europe επισημαίνεται ότι στην δανειακή σύμβαση υπάρχει πρόβλεψη που αναφέρει ότι τo EFSF «δεν είναι υποχρεωμένο» να προχωρήσει αναγκαστικά σε μια τέτοια κίνηση. Και οι ειδικοί του Open Europe όμως, θεωρούν πως τον καταλυτικό ρόλο θα έχει πλέον η ΕΚΤ η οποία, κατά την εκτίμησή τους, θα αναθεωρήσει - αρνητικά για την Ελλάδα - την πολιτική της χρηματοδότησης μέσω ELA, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τις τράπεζες.

Οι οίκοι αξιολόγησης

Και η στάση της ΕΚΤ, πάντως, δεν μπορεί να προεξοφλείται δογματικά καθώς έχει άμεση συνάρτηση με το τί θα πράξουν και οι οίκοι αξιολόγησης - δηλαδή, από το εάν θα προχωρήσουν σε άμεση υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Πρόσφατα, δε, τόσο η Standard & Poor's όσο και η Fitch επεσήμαναν ότι η αθέτηση υποχρέωσης προς επίσημο πιστωτή δεν αποτελεί αναγκαστικά πιστωτικό γεγονός.

TVXS Ανάλυση