Ξημερώνοντας 6 Μαρτίου 1943, ομάδα ανταρτών του ΕΛΑΣ Παρνασσίδας ......
ανοίγει τις φυλακές της Ιταλοκρατούμενης Λειβαδιάς – 4.000 Ιταλοί στρατιώτες – και απελευθερώνει 80 κρατούμενους μεταξύ των οποίων ήταν και ο δάσκαλος Νίκος Δημητρίου, πατέρας του καπεταν-Νικηφόρου, και η γερο-Σοφία, μάνα του Φώτη Παρνασσιώτη ( Δήμος Τσόκας). Στην παράτολμη επιχείρηση συμμετείχαν 25 παλικάρια, ανάμεσά τους πολλοί συντοπίτες μας, κυρίως Αγοριανίτες, Σουβαλιώτες και Δαδιώτες... Ατρόμητος (Ζάχος Δράμπαλης), Τηλέμαχος (Γ. Σουραβλής – αργότερα -Λυκούργος), Νικήτας (Κομνάς Κ. Κομνά), Βαρδουσάκος (Κομνάς Ηρ. Κομνά), Κατσώνης (Ηλίας Γ. Καραντζάς), Σόλωνας (Ι. Δημητρίου), Νικηφόρος (Δ. Δημητρίου), Στοφόρος, Δρόσος (Κώστας Πλατιάς), Νικηταράς (Κώστας Πλατιάς) -ξαδέλφια-, Μητρούσης (Κρίνος), Ιάσονας (Μερτζιάνης)...
Στην επιτυχία του τολμήματος καθοριστική ήταν η συμβολή του Σουβαλιώτη Γιώργου Καραχάλιου, που εκείνη την περίοδο υπηρετούσε την στρατιωτική θητεία του τοποθετημένος στην χωροφυλακή (συνηθισμένο, τότε) στις φυλακές Λειβαδιάς, και συνεργάστηκε με τους αντάρτες για τον αφοπλισμό της φρουράς.
Η επιχείρηση είναι μοναδική σε όλη την περίοδο της Κατοχής στην Ελλάδα και αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο της αντρειοσύνης των μαχητών που γεννάει η ιδιαίτερη πατρίδα μας, η ηρωική Παρνασσίδα.
Στην φωτογραφία, οι αντάρτες που συμμετείχαν στο άνοιγμα των φυλακών Λειβαδιάς, λίγες μέρες μετά, στην Δαύλεια.
Στη μέση, ο δάσκαλος Νίκος Δημητρίου, και περιστοιχίζεται από τους γιους του Νικηφόρο (αριστερά στη φωτογραφία) και Σόλωνα (δεξιά του).
Στη μέση, ο δάσκαλος Νίκος Δημητρίου, και περιστοιχίζεται από τους γιους του Νικηφόρο (αριστερά στη φωτογραφία) και Σόλωνα (δεξιά του).
Στο οπισθόγραμμα, γραμμένα ιδιοχείρως από τον δάσκαλο Νίκο Δημητρίου, τα ονόματα των ανταρτών και δύο απελευθερωθέντων (ο δεύτερος είναι ο δάσκαλος Αντώνης Νικολάου – αργότερα αντάρτης, με το όνομα «Τρικούπης»).
Τα γράμματα είναι του δάσκαλου Νίκου Δημητρίου - πατέρα του Νικηφόρου
Αντλήσαμε στοιχεία από το βιβλίο: «Αντάρτης στα Βουνά της Ρούμελης» (Β΄ τόμος) του Δημήτρη Νικ. Δημητρίου – Νικηφόρου.
Χρήστος Μουτσιανάς
Αντλήσαμε στοιχεία από το βιβλίο: «Αντάρτης στα Βουνά της Ρούμελης» (Β΄ τόμος) του Δημήτρη Νικ. Δημητρίου – Νικηφόρου.
Χρήστος Μουτσιανάς
Ένα απόσπασμα, σχετικό με την παρούσα ανάρτηση , από το κεφάλαιο " O Nικηφόρος " στο υπό έκδοση βιβλίο του εκλεκτού συγχωριανού μας εξαιρέτου επιστήμονος Γεωπόνου και λογοτέχνη Κώστα Ι. Κούσουλα με τίτλο " To πιάτο και το Δίκοχο " που ο συγραφέας μου έκανε υψίστη τιμή να μου εμπιστευθεί την μέριμνα για την έκδοσή του .
ΑπάντησηΔιαγραφήΑλέκος Ι.Βαλάσκας
Γράφει ο Κώστας Κούσουλας :
Ήταν στο 1942 ,στην άνοιξη , στο δεύτερο χρόνο της κατοχής όταν μου είπε : " όπως εσύ είσαι γεωπόνος και ετοιμάζεις το χωράφι για να το σπείρεις το στάρι, εγώ είμαι αξιωματικός. Θα χρειαστεί να καθαρίσουμε, να ετοιμάσουμε το σκλαβωμένο έδαφος της πατρίδας από τα παράσιτα για να φυτρώσει ο σπόρος της ελευθερίας ". Αρχές του Σεπτέμβρη ,ύστερα από το φόνο του προέδρου Δρίβα , οι Ιταλοί κάναν μπλόκο το χωριό μου . Μαζί τους στην αστυνομία έσυραν δεμένο και τον πατέρα του Νικηφόρου που τον συνέλαβαν στην Απάνω Αγόριανη. Ο φοβερός γέρος, έστεκε ψηλός ευθυτενής, αγέρωχος, έτοιμος για όλα, μπροστά στον Cοmmandante που επιχείρησε να χειροδικήσει απάνω του. " Eίσαι αξιωματικός, του λέει, και υπηρετείς την πατρίδα σου, και ο γιός μου αξιωματικός είναι και υπηρετεί τη δική του πατρίδα. Ξέρει ο πατέρας σου τι κάνεις εσύ σήμερα εδώ που επιχειρείς να με δείρεις , ευθύνεται εκείνος για τις πράξεις σου ; Άλλο τόσο ευθύνομαι κι εγώ για τις πράξεις του γιού μου". Tον κλείσανε στις φυλακές της Λειβαδιάς . Με τέτοιο όμως λεβέντη γιό που είχε δεν του ταίριαζε να μείνει εκεί για πολύ καιρό .
Ο Νικηφόρος ετοίμασε μόνος του με κάθε λεπτομέρεια το απίστευτο σε τόλμη και φαντασία εγχείρημά του .Μιά μέρα Μαρτιού του 1943 μπήκε με τους αντάρτες του στη Λειβαδιά , άνοιξε τις φυλακές και τον απελευθέρωσε, μαζί με όλους τους άλλους κρατούμενους . Πρώτα στο Δίστομο, όπου τον μακαρίζανε όλοι οι γεροντότεροι κι' αργότερα στο Μαυρολιθάρι στο κέντρο της επανάστασης, καμάρωνε ο γερο Νίκος που είχε τέτοιο λεβέντη γιό, και μαζί, δεν σταματούσε να νουθετεί , όχι τούτο , όχι τ'άλλο, όχι εκείνο ρε παιδιά, τον αρπάξανε μια μέρα οι καπετάνιοι στις φωνές, "δέν μας βοηθάς έτσι μπάρμπα Νίκο, όλο όχι και κριτικές μας κάνεις ...".
Δέν άλλαξε συμπεριφορά . " Mακάρι να σας μείνει σαν κακό , μόνο αυτό που εγώ σας κάνω, αλλά να μου το θυμάστε ", είπε. " Με το μυαλό που έχετε εσείς, αν δεν μας κυνηγήσουν όλους μια μέρα, μαζί και μένα που δε φταίω , σαν τα πούστικα βόδια, εμένα να μη με λένε Νίκο "... Ήτανε εγωϊστής, ξεροκέφαλος και πρώην Βασιλόφρων . Και δυστυχώς , τόσο προφητικός .
Η γερο- Σοφία Τσόκα, ήταν η προγιαγιά μου.Η γιαγιά μου μας έλεγε πως άναυδη, την είδε εκείνη τη μέρα αργά το απόγευμα, να καταφθάνει στο Φάληρο που ήταν το σπίτι τους, καβάλα πάνω στη μηχανή ενός Ιταλού καραμπινιερου. Την είχε βρει πεζή να προσπαθεί να φτάσει από τη Λειβαδια στην Αθηνά, κατάκοπη και καταταλαιπωρημενη απο το ξύλο που είχε φάει κατά την κράτηση της, όταν επίμονα τη βασάνιζαν προσπαθώντας να την κάνουν να ομολογήσει που ηταν ο γιός της ο αντάρτης. Ο παππούς μου ο Καπεταν Φωτης Παρνασσιώτης (Δήμος Τσόκας). Η πρόγιαγιά λοπόν, δραπέτης από τις ιταλικές φυλακές, καταφθάνει πάνω στη μηχανή ανίδεου ιταλού καραμπινιερου στο Φάληρο μονολογώντας την ώρα που κατέβαινε μπρος στην κατάπληκτη γιαγιά μου "Αμ που να ξερες καημένε τώρα ισί, ιγω από που έρχομαι και που με φέρνεις". Μάλιστα.Οι ουλές στην πλάτη της από το ξύλο που έφαγε, παρέμειναν μέχρι το τέλος της ζωής της. Και φυσικά δεν είπε λέξη κατα τη διάρκεια των βασανιστηρίων της. Αυτή ήταν η γερο Σοφια. Η γιαγιά μου η καπετάνισσα.
ΑπάντησηΔιαγραφή