ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ: Καλό μήνα !!!!

                                Πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη

Ο δέκατος μήνας του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Πήρε την ονομασία του από τη λατινική λέξη Octo (=οκτώ), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο όγδοος στη σειρά μήνας. Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Οκτώβριος μετακινήθηκε στη δέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία.....

Στην αρχαία Ελλάδα ο Οκτώβριος ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Βοηδρομιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα. Η περίοδος αυτή ήταν πλούσια σε γιορτές (Πυανόψια, Οσχοφόρια, Θεσμοφόρια), καθώς οι Αθηναίοι φρόντιζαν να εξασφαλίζουν τη θεϊκή προστασία για το κύκλο των γεωργικών εργασιών, που μόλις άρχιζε. Αργότερα, για τον ίδιο λόγο οι Ρωμαίοι θυσίαζαν ένα άλογο στο Πεδίο του Άρεως για να πάνε καλά τα σπαρτά.

Στο λαϊκό καλεντάρι, ο Οκτώβριος ονομάζεται Αϊ-Δημήτρης, από τη μεγάλη χριστιανική γιορτή τουΑγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου), Βροχάρης και Σποριάς (Σποριάτης ή Σπαρτός), για τις ευεργετικές βροχές στη σπορά (σχετική η παροιμία «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οχτώ σακιά δεν γέμισες») και Μπρουμάρης (ομιχλώδης, σκοτεινός).

Ο Οκτώβριος σχετίζεται με μεγάλες στιγμές του νεώτερου Ελληνισμού. Στις 26 Οκτωβρίου 1912απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τον Ελληνικό Στρατό, στις 28 Οκτωβρίου 1940 η φασιστική Ιταλία επιτέθηκε στη χώρα μας και στις 12 Οκτωβρίου 1944 η γαλανόλευκη κυμάτισε και πάλι στην Ακρόπολη.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ  ΓΑΙ  ΤΟΝ  ΟΚΤΩΒΡΙΟ

• Άη Δημητράκη μου, μικρό καλοκαιράκι μου.
• Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορτάσει η γη, πούλησ' το σιτάρι σου και αγόρασε βόδια.
• Αν δε βρέξει, ας ψιχαλίσει, πάντα κάτι θα δροσίσει.
• Αν δε βρέξει, πώς θα ξαστερώσει;
• Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι.
• Άσπορος μη μείνεις, άθερος δε μένεις.
• 
• Βαθιά τ' αυλάκια να φουντώσουνε τα στάχυα.
• Δεύτερο αλέτρι, δεύτερο δεμάτι.
• Μακριά βροντή, κοντά βροχή.
• Ο καλός ο νοικοκύρης, ο λαγός και το περδίκι, όταν βρέχει χαίρονται.
• Οκτώβρη και δεν έσπειρες καρπό πολύ δεν παίρνεις.
• Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα 'χεις.
• 
• Οκτώβρη και δεν έσπειρες λίγο ψωμί θα πάρεις.
• Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες.
• Οκτώβρης και δεν έσπειρες οκτώ σωρούς δεν έκανες.
• Οκτώβρης και δεν έσπειρες, οκτώ σπυριά δεν κάνεις.
• Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες.
• Οκτώβρης βροχερός, Οκτώβρης καρπερός.
• 
• Οκτώβρης-Οκτωβροχάκης το μικρό καλοκαιράκι.
• Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ' αλώνι.
• Τ' άη - Δημητριού, τι είσαι 'σύ και τι 'μαι εγώ λέει το νιο κρασί στο παλιό.
• Τ' Άη Λουκά σπείρε τα κουκιά.
• Τα σταφύλια τρυγημένα και τα σκόρδα φυτεμένα.
• Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.

"Γ"

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ  ΓΙΑ  ΤΟΝ  ΟΚΤΩΒΡΙΟ

Τον ξέρω για ευαίσθητο και για παραπονιάρη
τον πάω στην Ακρόπολη, μετά στο Λουμπαρδιάρη

ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης ( "Τα Ρω Του Έρωτα", 1972)
μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου ("Τραγούδια Για Τους Μήνες",1996)
ερμηνεία: Ελευθερία Αρβανιτάκη