Ο θαυματοποιός της τεχνολογίας

Από το Πολύδροσο Φωκίδας στη...στρατόσφαιρα ο Γιώργος Γεωργούσης.

Από την Παιανία, στην παγκόσμια τεχνολογική πρωτοπορία. Τα ελληνικά συστήματα Lidar (λέιζερ και τηλεσκόπιο), που δημιούργησε ο 39χρονος φυσικός - αστρονόμος, είναι εγκατεστημένα στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και σε κορυφαία Ινστιτούτα του κόσμου.

Ελέγχοντας με ειδικά γυαλιά την ακτίνα λέιζερ.

Ο γύρος του κόσμου με ένα τηλεσκόπιο... Θα μπορούσε να είναι τίτλος παιδικού βιβλίου. Με πρωταγωνιστή -για παράδειγμα- έναν Ελληνα επιστήμονα, που παίζει με ακτίνες λέιζερ και φτιάχνει πανίσχυρα όργανα για να διαβάζει τα μυστικά του ουρανού... Παρ’ όλα αυτά, η ιστορία του Γιώργου Γεωργούση και της ομάδας του δεν είναι παραμύθι. Είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, κάμποσης διορατικότητας και λίγης τύχης. Δεν είναι και σύνηθες να διευθύνεις στην Ελλάδα μια εταιρεία πρωτοπόρας τεχνολογίας, που πουλά υπερσύγχρονα συστήματα τηλεπισκόπησης της ατμόσφαιρας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και σε επιστημονικά ινστιτούτα όλου του κόσμου, από τη Χιλή μέχρι την Κίνα και από την Πολωνία μέχρι την Κύπρο, τις ΗΠΑ και τον Αμαζόνιο...
«Τα περιβαλλοντικά προβλήματα διογκώνονται σε όλο τον πλανήτη και τα κέντρα αποφάσεων ζητούν απαντήσεις. Η έκρηξη του ηφαιστείου της Ισλανδίας, για παράδειγμα, ήταν μια καταστροφική συγκυρία που εμάς μας ευνόησε. Ολες οι αεροπορικές εταιρείες θέλουν πλέον να μετρούν με λεπτομέρεια τι συμβαίνει στην ατμόσφαιρα. Ο μόνος τρόπος να φτάσει το ανθρώπινο μάτι εκεί ψηλά είναι μέσω των συστημάτων Lidar που κατασκευάζουμε εμείς», σχολιάζει ο 39χρονος φυσικός ? αστρονόμος.

Από το Πολύδροσο Φωκίδας στη...στρατόσφαιρα ο Γιώργος Γεωργούσης.

Μοιάζει αρκετά εξοικειωμένος με τη φωτεινή, πράσινη δέσμη. Την παρατηρεί με προσήλωση, ενώ διορθώνει την πολλαπλή αντανάκλασή της στους ειδικούς φακούς. Δίπλα του, ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής αναπαράγει την κίνησή του, ενώ στα ράφια γύρω του στοιβάζονται διάφορα περίεργα όργανα. Σε μια από τις μεταλλικές βιβλιοθήκες εξέχει ένα ξύλινο κουτί. Από μέσα του, ο υπερδραστήριος επιστήμονας θα βγάλει ένα στρογγυλό κάτοπτρο τηλεσκοπίου. «Αυτός ο καθρέφτης κοστίζει περίπου 6.000 ευρώ. Τον παραγγείλαμε στη Ρωσία», μας εξηγεί. «Τα λέιζερ και τα κάτοπτρα είναι τα μόνα υλικά των συσκευών μας που εισάγουμε. Ολα τα υπόλοιπα κατασκευάζονται εδώ, στην Ελλάδα σε ειδικά επιλεγμένα μηχανουργεία, από κράματα αλουμινίου, με σχέδια που φτιάχνουμε εμείς». Η συναρμολόγηση γίνεται στην έδρα της εταιρείας Raymetrics, στην Παιανία Αττικής.
Τα Lidar είναι ένας συνδυασμός συσκευής λέιζερ και τηλεσκοπίου. Επιτρέπουν στον χρήστη να «διαβάζει» από το έδαφος της Γης ατμοσφαιρικά και άλλα δεδομένα. Η ακτίνα λέιζερ υψώνεται 20 - 30 χιλιόμετρα (πολλές φορές μέχρι και τα 90 χιλιόμετρα) από την επιφάνεια του πλανήτη μας, φτάνει δηλαδή μέχρι τη στρατόσφαιρα (ένα πολιτικό αεροπλάνο κινείται περίπου στα 10 χιλιόμετρα). Καθώς το φως διαδίδεται στην ατμόσφαιρα μέρος αυτού αντανακλάται από αιωρούμενα σωματίδια, καπνό, ρυπαντές κ.ά. και επιστρέφει στη Γη. Συλλέγεται από το τηλεσκόπιο και αναλύεται από ειδικούς φωτοανιχνευτές, δίνοντας πληροφορίες για τα φορτία αέριας ρύπανσης, για κλιματολογικές και μετεωρολογικές συνθήκες. Κάτι σαν ακτινογραφία της ατμόσφαιρας...

Κάτοπτρα και ακτίνες λέιζερ είναι τα μοναδικά υλικά που εισάγονται από το εξωτερικό.

Από την Κίνα ως τον ΑμαζόνιοΠριν από το 2001, όταν ιδρύθηκε η ελληνική εταιρεία, τα Lidar ήταν πανάκριβα και δυσκίνητα ερευνητικά συστήματα που χρησιμοποιούνταν μόνο από κάποια μεγάλα πανεπιστήμια. Αυτό που επιχείρησε ο απόφοιτος διδάκτορας του ΕΜΠ Γιώργος Γεωργούσης με τους συνεργάτες του ήταν να φτιάξουν μικρές και εμπορικά ευέλικτες συσκευές. Ηταν οι πρώτοι στον κόσμο που το κατάφεραν. «Το πρώτο μας σύστημα το αγόρασε το 2001 ένα ερευνητικό ινστιτούτο φυσικής της ατμόσφαιρας στην Ταϊβάν τον πρώτο κιόλας χρόνο λειτουργίας της εταιρείας. Στη συνέχεια, μέσα από διάφορα συνέδρια και εκθέσεις γίναμε γνωστοί και η δεύτερη παραγγελία ήρθε το 2003, από ένα ερευνητικό ινστιτούτο της Γρανάδας».
Κάπως έτσι πήρε μπροστά η μηχανή. Μέχρι σήμερα, η Raymetrics έχει πουλήσει γύρω στα 30 συστήματα σε όλον τον κόσμο (το κόστος κυμαίνεται μεταξύ 60.000 - 450.000 ευρώ για κάθε όργανο) κυρίως σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ακαδημίες και υπηρεσίες ελέγχου. Ενα από αυτά εγκαταστάθηκε στην Κίνα, για να μετρά την επέκταση της ερήμου Γκόμπι από τα βορειοανατολικά σύνορα προς την ενδοχώρα, να καταγράφει δηλαδή την κίνηση της σκόνης και να μετρά πόσο αυτή επηρεάζει τα δάση και τα υπόλοιπα οικοσυστήματα. Μετά την Κίνα ήρθε η παραγγελία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, ο οποίος εγκατέστησε το Lidar στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικής Ερευνας και Τεχνολογίας Αυτές τις μέρες ταξιδεύει ένα άλλο σύστημα προς τη Βραζιλία, για να εγκατασταθεί στον Αμαζόνιο. Θα μετράει τη σχετική υγρασία της ατμόσφαιρας, όπως επίσης και τον καπνό από τις δεκάδες πυρκαγιές που κατακαίνε κάθε τόσο τον μεγαλύτερο πνεύμονα του πλανήτη και επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα στα δάση του Αμαζονίου.

RAYMETRICS
Η πολιτεία αγνοεί την ύπαρξή τους...
«Παρά την κρίση οι συγκυρίες είναι ευνοϊκές», σχολιάζει ο Ελληνας επιστήμονας. Προφανώς αυτό συνειδητοποίησαν και οι ανταγωνιστές του από τη Γαλλία και τη Γερμανία, που δημιούργησαν τις δικές τους εταιρείες κατασκευής συστημάτων Lidar. «Εκεί που δεν μπορούμε να τους ανταγωνιστούμε είναι στην υποστήριξη που έχουν από τα κράτη τους. Για παράδειγμα, στο Ελσίνκι, στο συνέδριο του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού βρίσκονταν εκπρόσωποι της γαλλικής και της γερμανικής εταιρείας με τους διευθυντές των εθνικών μετεωρολογικών τους υπηρεσιών. Εγώ ήμουν μόνος μου.
Από ένα σημείο και μετά όλα έχουν να κάνουν με πολιτικές επιλογές και αποφάσεις. Οταν ιδρύθηκε η γερμανική εταιρεία το 2005, οι μετεωρολογικοί σταθμοί της Γερμανίας εφοδιάστηκαν με 50 τέτοια όργανα, με αποτέλεσμα η εταιρεία να έχει και την πιστοποίηση της γερμανικής μετεωρολογίας. Η ΕΜΥ δεν έχει καμία συνεργασία με εμάς», λέει ο κ. Γεωργούσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
jfoskolos@pegasus.gr
ΦΩTOΓΡAΦΙΑ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΖΕΡΒΟΣ
ΠΗΓΗ : ethnos.gr