Η ΕΠΑΝΩ ΣΟΥΒΑΛΑ

Όταν η αρχαία Λίλαια διαλύθηκε ο πληθυσμός της σκορπίστηκε σε γειτονικούς οικισμούς, όπως ήταν ο αρχαίος Έρωχος,....
αργότερα δε όταν οι συνθήκες διαβίωσης έγιναν δυσκολότερες, ο πληθυσμός αυτός μετακινήθηκε προς την χαράδρα των Μανταμιών και από κει, πιθανόν κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας, στην Επάνω Σουβάλα.

Στο κάτω χωριό – τη σημερινή Πολύδροσο – που αποτελείτο από πρόχειρες κατασκευές, οι Σουβαλιώτες έμεναν σε βαρυχειμωνιές, όταν καλλιεργούσαν τα χωράφια τους στον κάμπο η όταν τα χρησιμοποιούσαν για αποθήκευση ζωοτροφών.

     




H κατάσταση αυτή βόλευε τους Σουβαλιώτες να ζουν στην πάνω Σουβάλα, σε ένα όμορφο χωριό, κρυμμένο μέσα στα πυκνά δάση με τα άφθονα νερά της βόρειας πλευράς του Παρνασσού, μακριά απ’ τη θέα απρόσκλητων επισκεπτών και προστατευόμενο απ’ τις επιδρομές των Τούρκων.

Φαίνεται όμως ότι αυτό συνέφερε τους Σουβαλιώτες και για άλλους λόγους. Ζώντας στην Επάνω Σουβάλα, είχαν μέσα στα πόδια τους την πρώτη ύλη – ξυλεία – απ’ τα δάση του Παρνασσού για την κατασκευή των εργαλείων τους, για τη θέρμανση των σπιτιών τους, και για την παραγωγή προϊόντων που εμπορεύονταν.

Τέτοια ήταν τα διάφορα γεωργικά εργαλεία – αλέτρια και σβάρνες για την κατεργασία της γης – τα διάφορα είδη βαρελιών για νερό και κρασί, τα αδράχτια και σφοντύλια, για το γνέσιμο της ρόκας και για υφαντά στους αργαλειούς, ξυλεία για κατασκευές των σπιτιών τους και πρώτη ύλη για αδάπανη θέρμανση στις κρύες χειμωνιάτικες ημέρες.

Πέραν τούτου, δεδομένου ότι πολλοί απ’ αυτούς ήταν κτηνοτρόφοι, ζώντας στην Επάνω Σουβάλα, είχαν ευκολότερη πρόσβαση στα καταπράσινα λιβάδια του Παρνασσού για την διατροφή των ποιμνίων τους και για την Παρασκευή κτηνοτροφικών προϊόντων, και επομένως είχαν σημαντική οικονομική ωφέλεια.

Η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε μέχρι την τελευταία δεκαετία του 19^ου αιώνα, όταν ο μεγάλος σεισμός της Αράχωβας το 1870 και του Αγίου Κωνσταντίνου (Αταλάντης) το 1984 και οι καταστροφές σε κτίρια και ανθρώπους, που ιδιαίτερα έπληξαν την Επάνω Σουβάλα, ανάγκασαν τους κατοίκους της να μετοικίσουν στην Κάτω Σουβάλα, τη σημερινή Πολύδροσο.

Στο σεισμό που έγινε την 1^η Αυγούστου 1870 καταστράφηκε η Αράχωβα. Σκοτώθηκαν 117 άτομα σε όλη την περιοχή, καταστράφηκαν 2000 σπίτια και έγιναν γεωλογικές ανακατατάξεις.

Ο σεισμός της Αταλάντης έγινε στις 20 και 27 Απριλίου 1894. Σκοτώθηκαν 250 άτομα και καταστράφηκαν 3783 σπίτια σε 69 οικισμούς μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Επάνω Σουβάλα.

Έκτοτε η Επάνω Σουβάλα διατηρήθηκε σαν θερινός οικισμός.

Μεγαλύτερη ανάπτυξη πήρε κατά την Τρίτη δεκαετία 20^ου αιώνα, όταν το νερό και τα δάση πεύκου και ελάτου αποτέλεσαν το κατάλληλο περιβάλλον για θερινή παραμονή και ανάρρωση ασθενών απ’ την περιοχή της Κωπαΐδος, που υπέφεραν από ελονοσία και φυματίωση.

Βιβλιογραφία:

Αντ. Αδαμόπουλος – Υδροκίνητες βιοτεχνίες στον Παρνασσό.

Πάπυρος Γραφικαί Τέχναι Α.Ε. (1998) ΄΄Ελλάς΄΄ τομ. Β