ΑΣΠΡΑ ΣΠΙΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΔΙΣΤΟΜΟΥ: ΜΙΑ ΜΟΥΡΙΑ - ΠΟΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ...

Λουκάς Δημάκας

1/7/2017

Μια γέρικη μουριά 100 και πλέον ετών, στην παραθαλάσσια Πλατεία ανάμεσα στους Προσκόπους και το μικρό γήπεδο Μπάσκετ, ευθεία μπροστά από το περίπτερο Κουτριάρη με τις εφημερίδες, έχει στην πλάτη της και ''διηγείται'' πολλές ιστορίες:.....

Μετανάστευση σε ΗΠΑ, γάμος στην πατρίδα, Σφαγή Διστόμου, η φωτο -σύμβολο της Σφαγής, όνειρα για τις οικονομίες του μετανάστη ''στο Γιαλό'', αλλά και οι οικονομικές/επιχειρηματικές εξελίξεις με την Πεσσινέ που σημάδεψαν όχι μόνο την περιοχή μας αλλά όλη την χώρα...
- Λοιπόν: Η μουριά- όπως μου έχει πει ο συνορίτης Τιμολέων Σφουντούρης - ήταν στο μεγάλο παραθαλάσσιο κτήμα του Ματθαίου Δημάκα- ενός από τα 4 παιδιά του Γιάννη Δημάκα (Λυγουριώτη), ήταν δηλαδή αδελφός του παππού μου, Λουκά Δημάκα και ήταν το τμήμα της οικογενειακής περιουσία που αυτός κληρονόμησε (φωτο του στα, σχόλια).
Ο Ματθαίος Δημάκας (όπως και άλλα δυο από τα 4 συνολικά αδέλφια), πήγε στις ΗΠΑ τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα- στο α΄ μεταναστευτικό ρεύμα. Γύρισε τη δεκαετία του 40 για να παντρευτεί Ελληνίδα, όπως σχεδόν όλοι. Η γερμανική εισβολή και Κατοχή τον βρίσκει ουσιαστικά νιόπαντρο στην Ελλάδα και την μαύρη μέρα της 10ης Ιουνίου 1944, η γυναίκα του Παγώνα 31 ετών και η Κωνσταντίνα το 6 μηνών κοριτσάκι τους είναι ανάμεσα στα 228 σφραγισθέντες.
Πόσα όνειρα, πόσα σχέδια για το μέλλον, πόσα νανουρίσματα θα είχαν ίσως ακουστεί στον ίσκιο της μουριάς και των άλλων δένδρων του κτήματος για την μικρή Κωνσταντίνα...Όλα σβήστηκαν από το αίμα... Η μοίρα τον επιφορτίζει, ως αγγλομαθή, να είναι ο ''μεταφραστής'' που βοηθά τον μεγάλο φωτορεπόρτερ -ανταποκριτή του LIFE στην ΝΑ Ευρώπη Dmitri Kessel που επισκέφθηκε το Δίστομο 3 μήνες μετά την Σφαγή και έκανε το περίφημο αφιέρωμα μέσα από τις σελίδες τού οποίου ξεπήδησε η φωτογραφία- Σύμβολο της Μαρίας Παντίσκα.
Το κτήμα αυτό τόσο ως νέος όσο και υπ ατμόν για ΗΠΑ, ήταν το μεράκι του. Έκανε και γι αυτό όνειρα- έτσι όταν αργότερα έφυγε για ΗΠΑ και παντρεύτηκε ξανά (την επίσης Διστομίτισα Μαριούλα Βασιλαράκου), είχε γράψει στον παππού μου, ότι ήθελε να το κάνει ''Motel''- μάλιστα το έλεγε σε γράμμα του ...''Μotel o Gialos"! Και είχε δώσει εντολές να ανοιχτεί ένα πηγάδι- κάποιες ετοιμασίες είχαν ήδη ξεκινήσει, όπως θυμόταν και μου είπε ο Τιμολέων Σφουντούρης, που ήταν συνορίτης (είχε το υπερυψωμένο σπίτι του εκεί που τώρα είναι τα γραφεία των Προσκόπων, δίπλα στην έπαυλη Μέγα (λεγόμενη βίλα Ζουϊσάνς), το μόνο διασωθέν από τις μπουλντόζες σπίτι.
Βέβαια όλα αυτά για το ''Motel'' ή τέλος πάντων ένα εξοχικό ''με ελιές και αρκετά οπωροφόρα'', έμειναν σχέδια. Και αυτό γιατί από το 1960 ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε γρήγορα η αναγκαστική απαλλοτρίωση προκειμένου να γίνει στην θέση του τότε ανερχόμενου και πλήρους παραθαλάσσιου οικισμού των Διστομιτών - με αρκετά διώροφα σπίτια - η ''εργατούπολη'', όπως λεγόταν τότε λαϊκά, ο νέος οικισμός Άσπρα Σπίτια Παραλίας Διστόμου. Ο οικισμός που δημιούργησε η γαλλική Πεσσινέ για να στεγάσει τους χιλιάδες εργαζόμενους στην κατασκευή και λειτουργία του ''Αλουμίνιον της Ελλάδος'', του μεγαλύτερου βιομηχανικού/ενεργειακού συγκροτήματος και σήμερα.

Τα θυμήθηκα όλα αυτά σήμερα με τον καύσωνα, καθώς το μεσημεράκι είδα στην σκιά της μουριάς- με ορατές τις πληγές του χρόνου στην ''πλάτη'' της- μια οικογένεια να αναζητά λίγη δροσιά... Και η ιστορία του κτήματος και του ιδιοκτήτη της αδελφού του παππού μου - ''δεμένη'' ευθέως ή εμμέσως με τόσα και τόσα - πέρασε σαν φιλμ από το μυαλό μου...

Και ας μην έχει καταγραφεί σε κανένα βιβλίο...

Σημ. Από πέρυσι τη μουριά την κλάδεψαν και έχουν αφήσει μόνο εάν νέο κλαδί.