Η λατρεία του Αγίου Γεωργίου στην Αράχωβα

Η Δημοτική Ενότητα Αράχωβας θα τιμήσει το τριήμερο πανηγυράκι του Αι- Γιώργη, που φέτος δεν θα πραγματοποιηθεί, λόγω της ενσκύψασας πανδημίας, με αφιερώματα που θα αναρτώνται καθ' όλη την τριήμερη γιορτή της Αράχωβας.....

Η λατρεία του Αγίου Γεωργίου στην Αράχωβα, χάνεται στα βάθη του χρόνου και συνδέεται με τους θρύλους τις παραδόσεις τα τραγούδια και την ιστορία της.

Λαμπρή η εκκλησία του Αγίου στην κορυφή της Αράχωβας, εντυπωσίαζε πάντα τους ξένους. Γραπτές μαρτυρίες βεβαιώνουν πως υπήρχε ήδη στα 1676. Όμως είναι άγνωστο, πόσα χρόνια πριν, υπήρχε στον ίδιο χώρο.

 Σε τούτη την πανέμορφη εκκλησία και στο γύρω χώρο γιορτάζουν οι Αραχωβίτες το Πανηγυράκι, την τριήμερη γιορτή προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου. Μία από τις 50 καλύτερες εκδηλώσεις χαρακτηρίζεται από τα διεθνή ΜΜΕ.

Ζωντανή η πίστη των Αραχωβιτών στον Αφέντη Άι Γιώργη, όπως τον αποκαλούν, εκφράζεται στο Πανηγυράκι αυθόρμητα. Στη γιορτή αυτή έχουν ενσωματωθεί και διατηρούνται αμετάβλητα μέχρι σήμερα, παλαιότατα έθιμα των ελληνικών πανηγυριών με αρχαιότατες καταβολές. Πουθενά ίσως στην Ελλάδα δεν έχει διασωθεί τόσο αυθεντική, η εικόνα του ελληνικού Πανηγυριού, όπως γιορταζόταν στο Βυζάντιο και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

 Η λιτάνευση της Iερής Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την παραμονή της εορτής με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και απαράβατη τάξη, ο χορός των γερόντων, τα αγωνιστικά έθιμα (ο ανηφορικός δρόμος γερόντων, ανδρών και νέων, η λιθοβολία, η σφαιροβολία, η διελκυστίνδα, η πάλη) το δρώμενο στη βρύση τ’ Αι Γιώργη, το έθιμο της προσφοράς αρνιών από τους κτηνοτρόφους που είναι τα έπαθλα των νικητών, το κοινό τραπέζι στην αυλή της εκκλησίας, το ρουμελιώτικο γλέντι και τέλος ο τελετουργικός χορός της λήξης του πανηγυριού την τρίτη μέρα, είναι έθιμα που συντηρήθηκαν αναλλοίωτα στο χρόνο.

Ίσως σε δύσκολους καιρούς και σε πολέμους, να επηρεάστηκε η λαμπρότητα του πανηγυριού, ωστόσο ποτέ δεν έπαψε να γιορτάζεται. Οι περιγραφές των πανηγυριώτικων εθίμων, όπως διασώθηκαν σε γραπτές μαρτυρίες από τα 1835 και εξής, από περιηγητές που ήρθαν στην Αράχωβα, επιβεβαιώνουν πόσο αυθεντικό έχει μείνει το Πανηγυράκι μέχρι σήμερα. Ο επισκέπτης- προσκυνητής ζει πρωτόγνωρες και ανεξίτηλες καταστάσεις καθώς διαπιστώνει στην ομόψυχη συμμετοχή, το βιωματικό χαρακτήρα της γιορτής που δεν αλλοιώθηκε από την αλματώδη ανάπτυξη του τόπου.

Η ευσέβεια των Αραχωβιτών προς τον πολιούχο Άγιο της Αράχωβας σφυρηλατήθηκε μέσα στις ιστορικές δοκιμασίες του τόπου.

Πολλές παραδόσεις αναφέρονται στη σωτηριώδη επέμβαση του Αγίου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και στην επανάσταση. Στο ξεκίνημα του Αγώνα οι Αραχωβίτες ύψωσαν τη δική τους σημαία κεντημένη με τον προστάτη τους Άγιο Γεώργιο. Ήταν αυτή η πρώτη σημαία της επαναστατημένης Ρούμελης, το λάβαρο της Επανάστασης, που παραδόθηκε στον Αθανάσιο Διάκο. Δυστυχώς δε διασώζεται σήμερα.

Προ πάντων όμως το Πανηγυράκι προσέλαβε και εθνικό χαρακτήρα μετά τη μάχη της Αράχωβας το Νοέμβριο του 1826. Ακλόνητη είναι η πίστη των Αραχωβιτών ότι ο Τροπαιφόρος Γεώργιος οδήγησε τους Έλληνες αγωνιστές και τον αρχηγό τους Γεώργιο Καραϊσκάκη στην περίλαμπρη νίκη κατά των Τουρκαλβανών του Μουστάμπεη. Η νίκη αυτή πέρασε στην ιστορία ως η «Ανάσταση της Επανάστασης». Με το γνώριμό τους παλιό ακριτικό τραγούδι του Άι Γιώργη, το «Πανηγυράκι», οι Αραχωβίτες συνέδεσαν και ερμήνευσαν συμβολικά τα δυνατά βιώματα του Αγώνα. Ο δράκος του τραγουδιού έγινε ο Τούρκος που στερούσε τη λευτεριά των Ελλήνων.

Το Πανηγυράκι αποδείχνει ότι εδώ στην Αράχωβα η παράδοση δεν είναι ξεκομμένη από την πραγματικότητα, αλλά είναι έκφραση ψυχική και βίωμα του Αραχωβίτη κάθε ηλικίας.