Η «Χαλαμονή» του Ποντιακού Ελληνισμού στη Λαμία

 Συγκίνησε η παρουσίαση του βιβλίου του Αντώνη Παυλίδη με τον τίτλο «Χαλαμονή», που στα ποντιακά σημαίνει χαλασμός, ....

καταστροφή που διοργάνωσαν ο Όμιλος Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων, ο Δήμος Λαμιέων, η Ένωση Ποντίων Φθιώτιδας  και οι Εκδόσεις Λιβάνη, την Τετάρτη 15-5-2019, στη Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας «Αλέκος Κοντόπουλος».

     Ο αντιπρόεδρος του Ομίλου, Κώστας Τσιαλαφούτας, που είχε και τον συντονισμό της εκδήλωσης, καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους και τον Αντώνη Παυλίδη τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής : « …     Η εν λόγω παρουσίαση πραγματοποιείται στο πλαίσιο των 100 χρόνων (1919 – 2019) από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Με απόφαση που είχε λάβει η Βουλή στις 24 Φεβρουαρίου 1994, η 19 η Μαΐου ανακηρύχθηκε επίσημα ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.

Στο μυθιστόρημα «Χαλαμονή» ο συγγραφέας, μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας, παρουσιάζει την «Οδύσσεια» του Ποντιακού Ελληνισμού. Με συγκινητικό και αφηγηματικό τρόπο, αναβιώνει τις περιπέτειες, τις κακουχίες, τα δεινά και το έγκλημα της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου».

     Στη συνέχεια την εκδήλωση χαιρέτισαν :

1.Ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Φθιώτιδας κ. Νικολάου, Πρωτ. Νεόφυτος Ραφαηλίδης, Δρ. θεολογίας ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής : «…Από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του 2^ου αι. υπήρξε αναμφισβήτητα η εξολόθρευση μεγάλου μέρους του Ποντιακού Ελληνισμού με την εξορία, τα τάγματα εργασίας, την καταστροφή και τη λεηλασία των χωριών και την με κάθε τρόπο εξόντωσή του μέσα στον χρόνο.

Με την παρουσίαση σήμερα του ιστορικού μυθιστορήματος «Χαλαμονή» του Αντώνη Παυλίδη, η εκδήλωση αυτή επιτελεί δυο λειτουργίες : 1^ον Μια λειτουργία μνήμης αφού τέτοιες εκδηλώσεις και μάλιστα στο πλαίσιο της επετείου των 100 χρόνων από τη γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, μας θυμίζουν το διαρκές χρέος μας να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη των δεινών που πέρασε ο Ποντιακός Ελληνισμός. Την κραυγή της απόγνωσης και της αγωνίας του. Και 2^ον Μια λειτουργία υπενθύμισης του χρέους που έχουμε και της προσπάθειας που πρέπει να καταβάλουμε καθημερινά για να μεταλαμπαδεύσουμε την ιστορική γνώση από γενιά σε γενιά».

 2. Η αντιδήμαρχος κ. Βίβιαν Αργύρη  η οποία συνεχάρη τον Όμιλο Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων και την Ένωση Ποντίων Φθιώτιδας, καθώς το συγγραφέα για το σημαντικό βιβλίο του, γιατί συμβάλλει στη διατήρηση της μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων.

3. Η πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Φθιώτιδας Συμέλα Πατσινακίδου, η οποία αναφέρθηκε στην προσφορά του Αντώνη Παυλίδη για τη διάσωση της ποντιακής διαλέκτου τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής: «… Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ποντίων Εκπαιδευτικών, του οποίου πρόεδρος είναι ο κ. Παυλίδης, είναι ένα επιστημονικό σωματείο, ίσως το μόνο όπου συμμετέχουν εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων. Ιδρύθηκε πριν 21 χρόνια και έχει παράξει ένα τεράστιο έργο σε τρεις κατευθύνσεις : Στην εισαγωγή της ιστορίας του Πόντου στην εκπαίδευση, στον αγώνα για την αναγνώριση της Γενοκτονίας και στον αγώνα για τη διάσωση της ποντιακής διαλέκτου. Για το σημαντικό αυτό έργο έχει τμηθεί από τον κορυφαίο επιστημονικό φορέα του Ποντιακού Ελληνισμού την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (2018). Μετά το συνέδριο του 2009 συγκροτήθηκε 12μελής επιτροπή, η οποία κατόρθωσε  σε ένα χρόνο να εκδώσει ένα επιστημονικά άρτιο εγχειρίδιο για τη διδασκαλία της ποντιακής διαλέκτου σε ενήλικες. Στη συνέχεια έγινε πιστοποίηση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών οι οποίοι δίδαξαν πρώτα στη Θεσσαλονίκη (2013-14). Όλα αυτά τα χρόνια  υπολογίζεται ότι από τα θρανία διδασκαλίας της ποντιακής διαλέκτου πέρασε ένας αριθμός της τάξης των 2.500 ατόμων. Η βάση που δημιουργήθηκε έγινε η αιτία να εισαχθεί η διδασκαλία της ποντιακής διαλέκτου από το 2018 ως μαθήματος στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, μετά από αίτημα των φοιτητών.».

      Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο συγγραφέας Αντώνης Παυλίδης, ο οποίος μίλησε για τη γενοκτονία των Ποντίων και το βιβλίο του «Χαλαμονή» τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής : «…Το Φλεβάρη του 1994 το ελληνικό κοινοβούλιο, αναγνώρισε ομόφωνα τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου (1916-1922), ορίζοντας τη 19^η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της. Στη συνέχεια η αυτή αναγνωρίστηκε από το κυπριακό (1996) το σουηδικό (2010), το αρμενικό κοινοβούλιο (2015) και από μια σειρά πολιτειακών κοινοβουλίων των ΗΠΑ και της Αυστραλίας.

Το έγκλημα σε βάρος του ποντιακού ελληνισμού (αλλά και των λοιπών χριστιανών της Ανατολής Μικρασιατών Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων) ήταν προμελετημένο, όπως το πλήθος των τεκμηρίων μαρτυρά και υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα σε βάρος της ανθρωπότητας.

Σήμερα ο οργανωμένος ποντιακός ελληνισμός αγωνίζεται τόσο για τη διεθνή αναγνώριση του εγκλήματος, όσο και για την αναγνώρισή του από την ίδια την Τουρκία. Μια αναγνώριση, που πιστεύεται ότι θα λυτρώσει την τουρκική κοινωνία από το άγος που μολύνει ιδιαίτερα τη νέα  της γενιά.

Πάνω στη βάση αυτή χτίστηκε η «Χαλαμονή» του Αντώνη Παυλίδη (λέξη ποντιακή που παραπέμπει στο όρο «Γενοκτονία»), που παρουσιάστηκε χθες από τον Όμιλο Φθιωτών Συγγραφέων και Λογοτεχνών.  Πρόκειται για ένα βιβλίο ποταμό, ένα έργο επικό, που προσπαθεί μέσα στις 400 σελίδες του να χωρέσει όλη την ιστορική διαχρονία του ποντιακού ελληνισμού. Όλη την πορεία του μέσα στο χρόνο, φωτίζοντας το πολιτιστικό του υπόβαθρο, δίνοντας έτσι απαντήσεις στα ερωτήματα: «ποιοι ήταν οι Έλληνες του Πόντου; Πώς κατόρθωσαν να επιβιώσουν δια μέσου των αιώνων, μέσα σ’ ένα καθεστώς βίας και αυθαιρεσίας, ζώντας μάλιστα μέσα σ’ ένα γεωγραφικό περιβάλλον ακραίο, ανάμεσα στα αδιαπέραστα ποντιακά βουνά του εσωτερικού και την άγρια θάλασσα του Ευξείνου Πόντου; Γιατί υπέστησαν τη «Χαλαμονή», χωρίς να κάνουν κακό ποτέ σε κανένα;

Με το μυθιστόρημα αυτό, που η βασανιστική συγγραφή του κράτησε οκτώ χρόνια, ήθελα να μοιραστώ με τους αναγνώστες όλα όσα κουβαλούσε μέσα μου. Ήθελα να τους προσφέρω την αλήθεια και το ταξίδι. Την άγνωστη αλήθεια των Ελλήνων του Πόντου, την ανθρωπιά τους, τα δημιουργήματά τους. Και το ταξίδι. Να τους ταξιδέψω στους δρόμους και τα μονοπάτια της Ανατολής μ’ όλες τους τις αισθήσεις, να γευτούν τη γεύση της μνήμης, τις μυρωδιές, τα χρώματα, τα αρώματα.

     Ο εκπαιδευτικός Γιάννης Σερδάρης διάβασε με εκφραστικό τρόπο αποσπάσματα του βιβλίου.

«Η χαρά, η ζωή, η δημιουργία, είχαν δραπετεύσει για πάντα από αυτό τον τόπο, μαζί με τους Έλληνες. Το μελαγχολικό τοπίο μου γεννούσε απέραντη θλίψη. Η θέα του ναού του Αγίου Θεοδώρου, που είχε παραδοθεί στη βορά του χρόνου και με δυσκολία στεκόταν όρθιος, μας προκάλεσε αμέτρητο πόνο. Σε λίγα χρόνια θα μετατρεπόταν σε σωρό ερειπίων κι οι ψυχές των αποθαμένων, που τριγυρνούσαν αιώνες τώρα τριγύρω, στα ποτάμια, στα ερείπια, και στις αετοφωλιές των ποντιακών ορέων, δεν θα είχαν πλέον το ναό τους, δεν θα είχαν ένα χώρο που θα μαλακώνει τον πόνο τους».

Ο Λευτέρης Γαβρίλωφ, ποντιακής καταγωγής και φοιτητής στην πόλη της Λαμίας ερμήνευσε εξαιρετικά τα ποντιακά τραγούδια : Την πατρίδα μ’ έχασα, Αναστορώ τα παλαιά και Βαθέα ρίζας, με τη συνοδεία της λύρας του.

     Εκ μέρους της Ένωσης Ποντίων Φθιώτιδας, η πρόεδρος Συμέλα Πατσινακίδου προσέφερε στον Αντώνη Παυλίδη τιμητική πλακέτα για την προσφορά του στη διάσωση της ποντιακής διαλέκτου, ενώ εκ μέρους του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων, η πρόεδρος Ξανθή Κουτσογιάννη προσέφερε τον 31^ο τόμο του περιοδικού του Ομίλου, «Φθιωτικός Λόγος» με αφιέρωμα στην  Αλαμάνα και τον Αθανάσιο Διάκο τον  ήρωα της Ρούμελης που είχε  μαρτυρικό θάνατο για την Πατρίδα και την Πίστη του.

     Η εκδήλωση περιελάμβανε και ποντιακά εδέσματα, που ήταν προσφορά της Ευτυχίας Αρκουμάνη, στη μνήμη της θείας της Σόφης Κορυφίδου.

     Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο αντιπεριφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Δημήτρης Ηλ. Κυρίτσης, ο δημοτικός σύμβουλος και πρ. αντιδήμαρχος Δημήτρης Κυρίτσης, και ο πρ. αντιπεριφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Νίκος Μπέτσιος.