ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΜΕ.....Franz Schubert - Winterreise, (Χειμωνιάτικο ταξίδι),GUTE NACHT - Fischer Dieskau

Γιώργος Βιδάκης

Αδυνατώ να επιλέξω τη στιγμή
που θα ξεκινήσω το ταξίδι μου,
πρέπει να βρω τη διαδρομή μου
μες στη νυχτιά.....

Ένας νέος, μόνος κι έρημος στο χειμωνιάτικο τοπίο, θρηνεί παραληρηματικά την απώλεια της αγαπημένης του σ' έναν ανεπανάληπτο μονόλογο περί μελαγχολίας, μοναξιάς και θανάτου. Ο πόνος του εραστή, που γίνεται σπαραγμός για την ανθρώπινη ύπαρξη ενώνει με μοναδικό τρόπο τη μουσική με την ποίηση! Μουσική : Franz Peter Schubert Ποίηση : Wilhelm Müller Πιάνο : Murray Perahia Σαν ξένος κατέφθασα, και σαν ξένος είθε να αποχωρήσω. Ο Μάιος μ' ευνόησε με πλήθος μπουκέτων λουλούδια. Το κορίτσι μίλησε γι' αγάπη, η μητέρα της ακόμη και για παντρειά- τώρα ο κόσμος όλος ζοφερός, ο δρόμος καλυμμένος όλος με χιόνι. Αδυνατώ να επιλέξω τη στιγμή που θα ξεκινήσω το ταξίδι μου, πρέπει να βρω τη διαδρομή μου μες στη νυχτιά. Ο ίσκιος του φεγγαριού ταξιδεύει μ' εμένα συντροφιά, κι επάνω στα κατάλευκα πεδία αναζητώ τ' αχνάρια των ελαφιών. Γιατί να παραμείνω κι άλλο εδώ, ώσπου οι άνθρωποι μ' αποδιώξουν; Κάλλιο να ουρλιάξουν τα τσακάλια μπρος στου αφέντη τους το σπίτι. Ο έρωτας αγαπά να περιπλανιέται - ο Θεός το 'κανε έτσι - από τη μία στην άλλη, αγαπημένη, καληνύχτα! Δεν θέλω να παρεμποδίσω τα όνειρά σου, θα ήταν όνειδος να σε ξυπνήσω. Δε θ' ακούσεις καν τα βήματά μου, απαλά, πολύ απαλά κλείνει η πόρτα! Γράφω μόνο στο πέρασμα στην πύλη σου: Καληνύχτα, έτσι που ίσως δεις ότι σε σκέφτηκα. (ελεύθερη απόδοση, Ιωάννης Λαζάρου) Στο Χειμωνιάτικο ταξίδι, η φωνή του ποιητή-εραστή εκφράζεται μέσα από έναν κύκλο τραγουδιών αφηγηματικού χαρακτήρα, η ατμόσφαιρα των οποίων θυμίζει εκείνη μιας μεγάλης τραγικής όπερας ή ενός δραματικού θεατρικού μονολόγου. Σύμφωνα με τους μελετητές του έργου του Φραντς Σούμπερτ (1797-1828), αυτή η εμβληματική και ώριμη σύνθεση του σπουδαίου αυστριακού μουσουργού συνιστά, από κοινού με τον προγενέστερο κύκλο της Ωραίας μυλωνούς, έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του γερμανικού Lied. Αμφότερα τα έργα επηρέασαν καθοριστικά όχι μόνο το ύφος αλλά και την τεχνική της σύνθεσης της φωνητικής μουσικής δωματίου εν γένει, ένα μουσικό είδος που απαιτεί από τον καλλιτέχνη υψηλά αποθέματα ερμηνευτικής δεινότητας, σωματικής αντοχής και πνευματικής συγκέντρωσης. Ο κύκλος τραγουδιών για φωνή και πιάνο Χειμωνιάτικο ταξίδι (Winterreise, D. 911) γράφτηκε από τον Σούμπερτ αρχικώς για τενόρο σε δύο μέρη, το καθένα από τα οποία περιλαμβάνει 12 λίντερ. Η πρώτη ενότητα ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 1827 και η δεύτερη τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς. Eκδόθηκαν αντίστοιχα τον Ιανουάριο και τον Δεκέμβριο του 1828. Πρόκειται συνολικά για 24 ποιήματα του Βίλχεμ Μύλλερ, ο οποίος μάλλον δεν πρόλαβε να δει το έργο του να παρουσιάζεται μελοποιημένο, καθώς πέθανε πρόωρα σε ηλικία 33 ετών. Κατά βάθος, αυτό το ταξίδι του ποιητή μέσα στον χειμώνα, όπως περιγράφεται μέσα από τους στίχους των τραγουδιών, είναι η περιπλάνηση της καρδιάς του στους δρόμους της μοναξιάς. Προδομένος από την αγαπημένη του, φεύγει από το σπίτι της κρυφά μέσα στη νύχτα και εγκαταλείπει την πόλη ακολουθώντας τις απότομες όχθες του ποταμού. Η σκέψη του θανάτου στοιχειώνει εμμονικά το νου του, αλλά εντέλει ο ταξιδιώτης του χειμώνα συμφιλιώνεται με τη μοναξιά του, βαδίζοντας μέσα στο χιονισμένο, γυμνό και σκοτεινό τοπίο. Άλλωστε, οι τίτλοι του διάσημου κύκλου τραγουδιών του Σούμπερτ είναι ενδεικτικοί των ψυχολογικών καταστάσεων και μεταπτώσεων που βιώνει ο ταξιδιώτης: «Καληνύχτα», «Ο ανεμοδείκτης», «Παγωμένα δάκρυα», «Ξεπάγιασμα», «Η φλαμουριά», «Χείμαρρος», «Στην όχθη του ποταμού», «Πισωκοίταγμα», «Το φως που πλανεύει», «Ανάπαυση», «Ανοιξιάτικο όνειρο», «Ερημιά», «Ο ταχυδρόμος», «Τα γκρίζα μαλλιά», «Το κοράκι», «Τελευταία ελπίδα», «Στο χωριό», «Πρωινή θύελλα», «Ψευδαίσθηση», «Ο οδοδείκτης», «Το πανδοχείο», «Θάρρος», «Ψεύτικοι ήλιοι», «Ο οργανοπαίκτης». Αποποίηση: Το βίντεο δεν προορίζεται για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Το ακουστικό περιεχόμενο δεν ανήκει σε εμένα και δεν έχω κέρδος από αυτό το βίντεο. Δεν είμαι κύριος πνευματικών δικαιωμάτων του περιεχομένου. Είναι από την προσωπική μου συλλογή και είναι καθαρά για Διασκέδαση.