Ναπολέων Λαπαθιώτης: Ένας από τους "καταραμένους" της λογοτεχνίας μας.

..όσα λυγάς, κι όσα σκορπάς, / στο πέρασμά σου, Χρόνε, / τ' αναπολώ και τ' αγαπώ

και την καρδιά μου τρώνε... 

Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης γεννήθηκε στις 31 Οκτωβρίου του 1888 στην Αθήνα. Ποιητής, που άκμασε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, ένας από τους "καταραμένους" και "ιδανικούς αυτόχειρες" της λογοτεχνίας μας. Θεωρείται.... 

ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της νεοσυμβολιστικής και νεορομαντικής σχολής.

Ήταν γιος του Λεωνίδα Λαπαθιώτη (1852-1942), αξιωματικού του ελληνικού στρατού με καταγωγή από την Κύπρο, που έφτασε ως το βαθμό του αντιστρατήγου και έγινε υπουργός Στρατιωτικών μετά από συμμετοχή του στο κίνημα στο Γουδί, και της Βασιλικής Παπαδοπούλου, ανιψιάς του Χαρίλαου Τρικούπη. Σε ηλικία δέκα ετών μετακόμισε με την οικογένειά του στο Ναύπλιο, όπου τέλειωσε το σχολείο, έμαθε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, ενώ παρακολούθησε μαθήματα πιάνου και ζωγραφικής. Το 1905 γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, από την οποία αποφοίτησε κανονικά, χωρίς ν’ ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου.

Στίχοι: Ναπολέων Λαπαθιώτης

Μουσική: Νίκος Ξυδάκης

Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη

Καημός αλήθεια να περνώ

του έρωτα πάλι το στενό

ώσπου να πέσει η σκοτεινιά

μια μέρα του θανάτου.

Στενό βαθύ και θλιβερό

που θα θυμάμαι για καιρό

τι μου στοιχίζει στην καρδιά

το ξαναπέρασμά του.

Ας είν' ωστόσο, τι ωφελεί

γυρεύω πάντα το φιλί

στερνό φιλί, πρώτο φιλί

και με λαχτάρα πόση.

Γυρεύω πάντα το φιλί

αχ, καρδιά μου

που μου το τάξανε πολλοί

όμως δε μπόρεσε κανείς

ποτέ να μου το δώσει.

Ίσως μια μέρα όταν χαθώ

γυρνώντας πάλι στο βυθό

και με τη νύχτα μυστικά

γίνουμε πάλι ταίρι

Αυτό το ανεύρετο φιλί

που το λαχτάρησα πολύ

σαν μια παλιά της οφειλή

να μου το ξαναφέρει.

Την ίδια χρονιά κι ενώ ήταν μόλις δεκαεφτά χρόνων δημοσίευσε στο περιοδικό «Νουμάς» το ποίημα «Έκσταση». Δεν ήταν το πρώτο του έργο, καθώς το 1901 σε ηλικία δεκατριών είχε γράψει το έμμετρο δράμα «Νέρων ο Τύραννος». Το 1907 υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ποιητικού περιοδικού «Ηγησώ», στα δέκα συνολικά τεύχη του οποίου δημοσίευσε δεκαέξι ποιήματα ως το 1908, οπότε το περιοδικό έκλεισε και ο Λαπαθιώτης άρχισε τη λογοτεχνική και δημοσιογραφική συνεργασία του με την εφημερίδα «Εσπερινή» και το περιοδικό «Ελλάς» του Σ. Ποταμιάνου. Τον ίδιο χρόνο γνωρίστηκε με τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο και τον Άγγελο Σικελιανό.

  Εκ Βαθέων" - Θάνος Ανεστόπουλος (Ποίηση: Ναπολέων Λαπαθιώτης)

Με τη στολή του έφεδρου ανθυπολοχαγούΑκολούθησαν συνεργασίες του με τα περιοδικά «Δάφνη» και «Ανεμώνη» (1909-1910), την εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» (από το 1924), το περιοδικό «Η Διάπλασις των παίδων» (1925), το περιοδικό «Μπουκέττο» (1931), με τη «Νέα Εστία», όπου δημοσίευσε μεγάλο μέρος του λογοτεχνικού του έργου, την «Πνευματική Ζωή» (1938) και τα «Νεοελληνικά γράμματα» (1940). Η μοναδική ποιητική συλλογή που εξέδωσε εν ζωή ήταν «Τα πρώτα ποιήματα» (1939).

Μουσική:Μάρθα Μεναχέμ

Ποίηση:Ναπολέων Λαπαθιώτης

Ερμηνεία:Μάρθα Μεναχέμ

Δίσκος:''MIΚΡΗ ΕΛΕΓΕΙΑ ''

ΜΙΚΡΗ ΕΛΕΓΕΙΑ

Όλα τ' αγνά, τ' αχνά, τ' απλά,

τα παραπονεμένα,

και τ' απαλά, και τα καλά,

με μάραναν εμένα·

όσα λυγάς, κι όσα σκορπάς,

στο πέρασμά σου, Χρόνε,

τ' αναπολώ και τ' αγαπώ

και την καρδιά μου τρώνε...

Τ' ανθάκια, τα λιγόχαρα

κι ωστόσο μυροβόλα,

κι όλα όσα σβήνουν μες στο φως,

κι όλα όσα φθίνουν, όλα·

Ο Λαπαθιώτης ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την ποίηση με σαφείς επιρροές από το ρεύμα του αισθητισμού, με πρότυπο τον Όσκαρ Ουάιλντ. Δημοσίευσε μανιφέστα για τον αισθητισμό και προσπάθησε να αντιδράσει στο ασφυκτικά συντηρητικό κλίμα της εποχής του, με τολμηρούς στίχους και προκλητικές εμφανίσεις. Η θλίψη που χαρακτήριζε τη ζωή του τον οδήγησε στα τελευταία χρόνια του σε συμβολιστικές επιλογές, με έντονα μελαγχολικό τόνο και σταθερή πάντα την επιμελημένη μορφή των ποιημάτων του. Ο Λαπαθιώτης ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση, το λογοτεχνικό δοκίμιο και τη μουσική σύνθεση, ενώ έγραψε και θεατρικά έργα («Νέρων ο τύραννος», «Η τιμή της συζύγου», «Τα μεσάνυχτα ως το γλυκοχάραμα»). 

ΒΙΝΤΕΟ. ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ. Περιλαμβάνονται τα ποιήματα: "Νάρκισσος", "Στο κέντρο το νυχτερινό", "Alla C. Bot." & "Εγώ 'μαι τ' άσπρο σύννεφο".

Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός και το 1917 συμμετείχε στο βενιζελικό κίνημα της Εθνικής Άμυνας μαζί με τον πατέρα του, που είχε αναλάβει την οργάνωσή του. Μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920, κατέφυγε για λίγο καιρό με την οικογένειά του στην Αίγυπτο, όπου γνωρίστηκε με τον Καβάφη. Το 1937 πέθανε η μητέρα του και πέντε χρόνια αργότερα ο πατέρας του, ο θάνατος του οποίου είχε καταλυτική επίδραση στη ζωή του ποιητή.

Ποίηση : Ναπολέων Λαπαθιώτης

Μελοποίηση : Xαρίλαος Τρουβάς

'Aλμπουμ : Αυτά τα ποιήματα (2013)

Ερμηνεία : Nτόρα Αθανασίου

Απόψε πρόβαλε γυμνή, σαν τέρας, η Σελήνη,

κι άβυσσος πόθου τη δονεί:

την είδαν όλοι, από νωρίς, τις πόρπες της να λύνει,

σαν να διψούσεν ηδονή...

Τι να είδε, ξάφνου, εδώ, στη γη, - και τόσο το λιμπίστη,

που έχουν με πάθος κρεμαστεί,

σαν να 'θελαν να λυτρωθούν, απ' την παλιά την πίστη,

κι οι δυο της οι νεκροί μαστοί;...

Παρθένα στείρα και βουβή, - κι όμοια με σαλαμάντρα,

στα βαθιά βράδια τ' αττικά,

πώς έτσι, απόψε, φρένιασε να σμίξει τρελά μ' άντρα,

και φλογερά, κι εκστατικά;...

Τι κι αν η νύχτα γέρνει αργά, μες στα πυκνά τα ερέβη,

κι αλλόκοτα μεθούν οι ανθοί;

Στη δύση, εκείνη, μοναχή, που κείτεται και ρεύει,

ζητεί του κάκου να ευφρανθεί...

Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης ήταν γνωστός δανδής της αθηναϊκής κοινωνίας στα νιάτα του, με εκκεντρικές εμφανίσεις και με δεδηλωμένη την ομοφυλοφιλία του, ενώ ο εθισμός τους στις ναρκωτικές ουσίες τού προκάλεσε σοβαρά βιοποριστικά προβλήματα, μέχρι του σημείου να αναγκαστεί να πουλήσει το πιάνο και τη σπάνια βιβλιοθήκη του. Έχοντας εξανεμίσει την οικογενειακή περιουσία και εξουθενωμένος από τις στερήσεις της Κατοχής, αυτοκτόνησε στις 7 Ιανουαρίου του 1944 στο σπίτι του στα Εξάρχεια (στη συμβολή των οδών Κουντουριώτου και Οικονόμου, κάτω από το λόφο του Στρέφη). Η κηδεία του έγινε τέσσερεις ημέρες αργότερα με έρανο των φίλων του.

Στίχοι: Ναπολέων Λαπαθιώτης

Μουσική: Μανώλης Πάππος

Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη

Χρυσή μου αγάπη, αν ήξερες

τι μέλι είσαι για μένα...

Τα μπουμπουκάκια τα όμορφα,

τα μοσχομυρισμένα.

Και τα αγεράκια που φυσούν

Σα λιποθυμισμένα,

δεν έχουνε το βάλσαμο

που 'χεις εσύ για μένα...

Της λίμνης τ' αφρολούλουδο

και του γιαλού η γαλήνη.

Η σμύρνα, το ροδόσταμο

που αργοσταλάει και σβήνει.

Κι οι ροδωνιές, κι η ολόδροση

του κήπου ανθόπλημμύρα,

των δυο χειλιών σου των γλυκών

δεν στάζουνε τα μύρα...!!!

Πάω στην τρισέρημη αμμουδιά

και - μόνη τί να κάμω;

Χαράζω κύκλους απαλούς

Στο μουσκεμένον άμμο...

Σαν αγεράκι χάνονται στο κύμα

Απάνω - απάνω

Και απόμεινα στην ερημιά

Μονάχη... Τί να κάμω!!!

Τώρα το ετοιμοθάνατο

βαλσαμωμένο αγέρι,

γλυκά τραγούδια θλιβερά

ν' αναστενάξει ξέρει...

Αλήθεια! Ξέρει πιο γλυκά

να τραγουδάει από μένα!

Εγώ δεν ξέρω πιο γλυκά

μα ξέρω πιο θλιμμένα...

ΚΕΙΜΕΝΟ   sansimera.gr.

ΕΙΚΟΝΕΣ  ΚΑΙ  ΒΙΝΤΕΟ. Επιλογής μας.