Το μοτέλ των προσφύγων στις Θερμοπύλες

Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Φωτογραφίες: ENRI CANAJ

Στους πρόποδες του όρους Καλλίδρομο, σε ένα πευκόφυτο πλάτωμα με έντονη τη μυρωδιά του υδρόθειου από τις γειτονικές ιαματικές πηγές των Θερμοπυλών, κινείται ένα ασυνήθιστο καραβάνι.....
Δύο οικογένειες Σύρων προσφύγων, φορτωμένες με υπνόσακους και κουβέρτες, κόβουν δρόμο για να αποφύγουν τα περιπολικά που κινούνται στην παλαιά εθνική οδό Αθηνών - Λαμίας. Λένε ότι είναι διατεθειμένοι να περπατήσουν όσο χρειαστεί. Δεν γνωρίζουν όμως ότι τους χωρίζουν 350 χιλιόμετρα από την Ειδομένη.

Είχαν περάσει την προηγούμενη εβδομάδα στο ερειπωμένο ξενοδοχείο των ιαματικών λουτρών Θερμοπυλών, που επισκευάστηκε πρόσφατα από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας για να υποδεχτεί έως και 300 πρόσφυγες και μετανάστες. Η αναμονή όμως ενέτεινε την αγωνία τους.

Ο 32χρονος συμπατριώτης τους Μοχάμεντ Ομπάιντα τους παρακολουθεί τώρα στο δάσος πίσω από τις εγκαταστάσεις της λουτρόπολης, μέχρι να χαθούν από τα μάτια του.

«Προσπαθούν να πάνε στα σύνορα, αν και η αστυνομία μάς είπε ότι η κατάσταση εκεί είναι δύσκολη», λέει. «Εμείς πάντως θα περιμένουμε εδώ και ελπίζουμε να βρεθεί λύση».

Ο Ομπάιντα ήταν ηλεκτρολόγος στη συριακή πόλη Ντέιρ αλ Ζορ. Εφτασε στις 28 Φεβρουαρίου στη Χίο μαζί με τη γυναίκα του και άλλους δέκα συγγενείς του. Οταν ολοκληρώθηκε η καταγραφή τους, πέρασαν τέσσερα βράδια στο λιμάνι του Πειραιά.

«Οταν σχεδίαζα το ταξίδι στην Ελλάδα, άκουγα ότι υπάρχουν πολλοί πρόσφυγες και νόμιζα ότι είναι όλοι από τη Συρία. Φτάνοντας όμως, είδα πολλούς από το Ιράν, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν», λέει. Ακολούθησε και δεύτερη έκπληξη: το λεωφορείο που υποτίθεται ότι θα τον μετέφερε στα σύνορα σταμάτησε σε αυτή την απόμερη τοποθεσία, 15 χιλιόμετρα έξω από τη Λαμία. «Μας είπαν αρχικά ότι θα πάμε στη Θεσσαλονίκη, αλλά όταν φτάσαμε εδώ, μας ενημέρωσαν ότι θα μείνουμε σε αυτό το ξενοδοχείο στη μέση του δρόμου προσωρινά, για μερικές ημέρες», λέει.

Η απόφαση της αξιοποίησης του παλαιού ξενοδοχείου πάρθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου. Εφαρμόζοντας τότε την τακτική των καθυστερήσεων για να ανακόψει τις ροές προς Ειδομένη η Αστυνομία ακινητοποιούσε τα λεωφορεία με τους πρόσφυγες στα πάρκινγκ της εθνικής οδού.

«Μέσα σε 48 ώρες δημιουργήσαμε αυτόν τον χώρο προσωρινής φιλοξενίας», λέει ο περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Κώστας Μπακογιάννης για τις εγκαταστάσεις των Θερμοπυλών. «Ηταν σε κακή κατάσταση. Το καθαρίσαμε και το συντηρήσαμε για να μπορεί να υποδεχθεί οικογένειες. Πρόκειται για μικρά παιδιά και γονείς που έχουν ταλαιπωρηθεί και είναι κατάκοποι».

Κάποτε, αυτή η περιοχή ήταν τουριστικό θέρετρο. Η εκμετάλλευση των ιαματικών πηγών, όπου το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 40 βαθμών Κελσίου, ξεκίνησε το 1935. Στη δεκαετία του ’60 λειτούργησαν οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και το υδροθεραπευτήριο, μέχρι το κλείσιμό τους, μισό αιώνα αργότερα.

Εκτοτε το μέρος προσείλκυε κυρίως οδηγούς φορτηγών και τουρίστες με τροχόσπιτα. Αρκετοί νέοι στη Λαμία όμως είτε δεν γνώριζαν την ύπαρξή του είτε δεν το είχαν επισκεφθεί ποτέ. Το 2013 το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου επιχείρησε να προσεγγίσει επενδυτές στην παρακμάζουσα λουτρόπολη. Ο διαγωνισμός που προκήρυξε όμως για το συγκρότημα των 785 στρεμμάτων ήταν άγονος καθώς δεν παρουσιάστηκε κανένας ενδιαφερόμενος.

Η μετατροπή του ξανά σε μέρος που θα μπορούσε να υποδεχθεί ανθρώπους με ασφάλεια και στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Συνεργεία του Δήμου Λαμιέων εργάζονταν αδιάκοπα μέχρι πρόσφατα για να ολοκληρώσουν την πλήρη σύνδεση του δικτύου ύδρευσης. Παράλληλα, μηχανικοί επιθεωρούσαν άλλο κτίριο του συγκροτήματος που θα ανακαινιστεί για να φιλοξενήσει επιπλέον κόσμο. Σε ένα σημείωμα της Περιφέρειας γραμμένο στα αραβικά οι πρόσφυγες ενημερώνονται ότι σύντομα θα λειτουργήσει στο ξενοδοχείο και wifi.

«Οταν φτάσαμε, τα παιδιά νόμιζαν ότι τώρα αρχίζει η ζωή τους», λέει ο Ομπάιντα. Η δική του ομάδα χωρίστηκε σε δύο δωμάτια. Στο ένα κοιμούνται μόνο οι άνδρες με τα αγόρια και στο άλλο οι γυναίκες με τα κορίτσια. Τα κρεβάτια όμως ακόμη δεν επαρκούν για όλους, γι’ αυτό τοποθετήθηκαν στρώματα στα πατώματα δωματίων και σε διαδρόμους.

Η σίτιση γίνεται από τις Ενοπλες Δυνάμεις και μια εταιρεία εστίασης. Μια νοσηλεύτρια του Ερυθρού Σταυρού και εθελοντές γιατροί εξετάζουν τους ενοίκους, ενώ δύο εθελοντές φαρμακοποιοί διαχειρίζονται τις δωρεές σε σκευάσματα. Αλλα δύο δωμάτια έχουν μετατραπεί σε αποθήκες ρούχων και τροφίμων. «Η προσφορά όλων ξεπέρασε τις προσδοκίες μας», λέει ο Κωνσταντίνος Κερπινιώτης, δημοτικός σύμβουλος και πρόεδρος της Επιτροπής Μεταναστευτικού στον Δήμο Λαμιέων.

Σταδιακά και οι πρόσφυγες προσαρμόστηκαν σε αυτή την προσωρινή κατοικία. «Είναι καλύτερα από τον Πειραιά όπου δεν μπορούσες να κοιμηθείς», λέει ο Ομπάιντα. «Ελπίζω έστω και η μισή μου χώρα να γίνει ασφαλής και τότε θα επιστρέψω σε αυτή. Γιατί είναι δύσκολο να εγκαταλείπεις το σπίτι σου. Σεβόμαστε την Ευρώπη, αλλά αγαπάμε και τη χώρα μας».

Τα απογεύματα ένας Σύρος πρώην καθηγητής, ξαπλωμένος σε ράντζο στο λόμπι του ξενοδοχείου λόγω τραυματισμού από βομβαρδισμούς, διδάσκει στα παιδιά Μαθηματικά.

Νεαροί πρόσφυγες βουτούν στα λουτρά.

Κάποιοι εξ αυτών γνωρίζουν την ιστορία της περιοχής, είτε επειδή έχουν δει την ταινία «300» είτε γιατί ντόπιοι τούς διηγήθηκαν τη μάχη του 480 π.Χ. μεταξύ Ελλήνων και Περσών. «Οι κάτοικοι του χωριού μάς προσέφεραν τσάι και καφέ», λέει ο φοιτητής Φυσικής Αχμίντ αλ Ραμαντάν. «Και μας είπαν ότι είναι διάσημο μέρος».

«Αν χρειαστεί θα περπατήσω μέχρι το φεγγάρι»

Στο ξενοδοχείο η αβεβαιότητα για το εάν και πότε θα ανοίξει ο βαλκανικός διάδρομος δοκιμάζει την υπομονή των ενοίκων. Είναι ελεύθεροι να μετακινηθούν, όπως άλλωστε ορίζουν και τα υπηρεσιακά σημειώματα που έχουν στην κατοχή τους από την αστυνομία, ωστόσο αισθάνονται αποκομμένοι στις Θερμοπύλες. Στόχος όλων παραμένει να προσεγγίσουν τα σύνορα. Θέλουν να βρίσκονται όσο πιο κοντά γίνεται για να τα διασχίσουν – εάν τους δοθεί η δυνατότητα. Οταν επισκεπτόμαστε τις εγκαταστάσεις, φιλοξενούνται εκεί 246 πρόσφυγες. Αρκετοί εξ' αυτών που μίλησαν στην «Κ» σκέφτονται ως τελευταία λύση την αίτηση ασύλου στην Ελλάδα.

Καθημερινά, ανά μικρές ομάδες κάποιοι αποχωρούν και ξεκινούν τον ποδαρόδρομο με προορισμό τα σύνορα. Ορισμένοι απογοητεύονται και επιστρέφουν, άλλοι ζητούν από την αστυνομία να τους γυρίσει στην Αθήνα.

Οσο βρισκόμαστε στο ξενοδοχείο ο 28χρονος Σύρος Νιζάρ Ναλχάι ετοιμάζεται να φύγει. Σκοπεύει να πάει με τα πόδια στη Λαμία και από εκεί με τρένο στη Θεσσαλονίκη. «Οι Ελληνες μας έχουν βοηθήσει πολύ, τους ευγνωμονούμε. Ας μας έλεγαν όμως ότι θα μείνουμε σε αυτό το ξενοδοχείο για ένα μήνα και εμείς θα μέναμε. Δεν έπρεπε να μας πουν ότι θα καθίσουμε δύο ημέρες και αυτό το διάστημα μετά να γίνει εβδομάδες. Είναι θέμα εμπιστοσύνης», λέει και φορτώνει την τσάντα στον ώμο του.

«Ακόμα κι αν δεν τα καταφέρω, θα συνεχίσω την προσπάθεια», τονίζει. «Είμαι έτοιμος να περπατήσω μέχρι το φεγγάρι αν χρειαστεί».